اقامت موقت بسیاری از صهیونیستهای سرشناس روسی و فلسطینی در لندن از جمله بوریس گولدبرگ 24 از شهر ویلنای روسیه و سفر اخیر ژاکوب اتینگر کارشناس امور کشاورزی و دیوید لونتین 25 رئیس شرکت انگلیسی ـ فلسطینی که هر دو از فلسطین به لندن آمده بودند و نفوذ و تاثیر ژرف «آحاد هاآم» 26 سبب شد تا لندن به مرکز واقعی فعالیت‌های صهیونیستی تبدیل شود. ماه‌های آخر سال 1916 به ترسیم خطوط کلی و تدوین برنامه صهیونیستی به آشکارترین شکل ممکن و منطبق با شرایط موجود، صرف شد و در این راه، گروهی از صهیونیستهای سرشناس با دکتر وایزمن و سوکولف همکاری کردند. فعالیت در زمینه طرح‌هاو تدوین یادداشت‌ها و برنامه‌ها در سال 1915 آغاز شد و تا کنون بسیاری از صهیونیستها در این فعالیت‌ها که همچنان ادامه دارد مشارکت داشته‌اند. کمیته‌ای مرکب از دکتر گاستر، دکتر وایزمن، هربرت بنتویچ، جوزف کوئن و ناهوم سوکولف در اواخر سال 1916 طرح مقدماتی برنامه صهیونیستی را تدوین کرد و این طرح در کمیته‌های بعدی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. هدف از این برنامه فراهم آوردن زمینه نمایندگی رسمی بود که در آن زمان تحت بررسی قرار داشت. در همین زمان، دکتر وایزمن به طور مستقل برای فراهم آوردن زمینه لازم جهت ارائه پیشنهادهای رسمی در کنفرانس‌ها و همایش‌های تبلیغاتی تلاش می‌کرد و بیشتر به علت تماس‌ها و ارتباطات شخصی، در این راه موفق شد.
روز هفتم فوریه سال 1917، نقطه عطفی در تاریخ به شمار می‌رود. اندکی پیش از این تاریخ سرهنگ سر مارک سایکس 27، عضو پارلمان انگلیس، درباره مسئله صهیونیسم با دکتر وایزمن تبادل نظر کرده بود. سر مارک سایکس که از مقام‌های بانفوذ در مسائل شرق است و پیش از این به مسئله عرب توجه نشان داده بود، مأموریت داشت تا درباره مشکل صهیونیسم مطالعاتی انجام دهد. وی و ژرژ پیکو 28 نماینده دولت فرانسه توجه خاصی به مسأله صهیونیسم نشان دادند و هر دو آنها ابتدا با دکتر موزز گاستر گفتگو کردند. در ابتدای سال 1917، سرمارک سایکس ارتباط نزدیکتری به دکتر وایزمن و سوکولف برقرار کرد و مذاکراتی که بعدها بین سوکولف و سایکس صورت گرفت به تشکیل جلسه روز هفتم فوریه 1917 که سرآغاز مذاکرات رسمی است، منجر شد.
علاوه بر مارک سایکس افراد زیر در جلسه مزبور حضور داشتند: لرد روچیلد، هربرت بنتویچ، جوزف کوئن، دکتر گاستر (جلسه در منزل وی تشکیل شد)، ]ادموند[ جیمز دوروچیلد، هری ساچر، هربرت ساموئل (عضو پارلمان)، دکتر حیم وایزمن و ناهوم سوکولف. بحث‌ها، نتایج مطلوبی به بار آورد و قرار شد تا تبادل نظر بین شرکت‌کنندگان در جلسه ادامه یابد.
سوکولف مأموریت یافت تا به طور منظم، رایزنی‌ها را با سرمارک سایکس و ژرژ پیکو ادامه دهد. گفتگوها در زمینه برنامه صهیونیستی صورت گرفت. در پی این مذاکرات و اهمیتی که مسئله صهیونیسم برای تمامی قدرتهای متفق داشت، دولت فرانسه در ماه مارس 1917 از سوکولف دعوت کرد تا به پاریس سفر کند. در روز بیست و دوم ماه مارس وی در وزارت امور خارجه فرانسه حضور یافت و اصول کلی برنامه صهیونیستی را برای مقام‌های فرانسوی تشریح کرد. به وی اطمینان داده شد که دولت فرانسه نظر بسیار مساعد به برنامه صهیونیستی دارد و او می‌تواند از طریق تلگراف نظر مساعد دولت فرانسه را به سازمان‌های صهیونیستی روسیه و آمریکا اطلاع دهد. ناهوم سوکولف پس از یک ماه اقامت در پاریس و تماس با محافل سرشناس یهودی به رم رفت و در آنجا نیز تمامی تلاش خود را برای اجرای همین وظیفه به کار گرفت و همایش‌هائی را با یهودیان سرشناس ایتالیا برپا کرد، نتایج مطلوبی به همراه داشت و استقبال یهودیان ایتالیا را از برنامه صهیونیستی به دنبال داشت. درباره اماکن مقدس، تصمیم گرفته شد تا با واتیکان وارد مذاکره شوند. دیدارهای متعددی با کاردینال‌ها به ویژه کاردینال گاسپاری 29 انجام شد و نهایتاً با پاپ انجام شد. این دیدارها سبب شد تا واتیکان نظر مساعدی نسبت به صهیونیسم ابراز کند. سپس سوکولف به همراه سرنی 30 رئیس جامعه یهودی رم چندین بار در شورای وزیران ایتالیا حضور یافت و با بوسلی 31 نخست‌وزیر وقت ایتالیا ملاقات کرد و دولت ایتالیا اطمینان داد که با هماهنگی با قدرتهای متفق از برنامه صهیونیستی پشتیبانی خواهد کرد. وی اجازه یافت تا همانند پاریس، با ارسال تلگراف به سازمان‌های صهیونیستی روسیه و آمریکا، آنها را از نظر مساعد دولت ایتالیا به برنامه صهیونیستی آگاه کند. سوکولف پس از بازگشت به پاریس در روز 28 ماه مه با ریبو 32 نخست‌وزیر فرانسه دیدار و گفتگو کرد و پس از این دیدار، یک ماه در پاریس باقی‌ماند و مذاکرات متعددی انجام داد. وی سپس سندی را که خطاب به او تهیه شده بود و بیانیه دولت فرانسه به شمار می‌رفت، دریافت کرد. متن این بیانیه که اصل آن به زبان فرانسه است بشرح زیر است:
پاریس، 4 ژوئن 1917
آقای محترم،
لازم می‌دانم تا از شما به علت تشریح طرح مربوط به توسعه آبادی‌نشین یهودی در فلسطین که تمامی تلاش خود را صرف آن می‌کنید، قدردانی کنم. توجه داشته باشید که در صورت مساعد بودن شرایط و در عین حال مصون ماندن استقلال اماکن مقدس، مساعدت و حمایت قدرتهای متفق از تجدید حیات ملیت یهود در فلسطین که قوم بنی اسرائیل قرن‌ها پیش از آن بیرون رانده شد، اقدامی عادلانه و جبران مافات خواهد بود.
حکومت فرانسه که برای دفاع از ملتی که به ناحق مورد حمله قرار گرفته، وارد این جنگ شده است و همچنان برای پیروزی حق بر زور، مبارزه می‌کند، نسبت به آرمان شما که پیروزی آن در گرو پیروزی متحدین است، همدلی نشان می‌دهد. دادن چنین اطمینانی به شما، مایه مسرت است.
با تقدیم احترامات فائقه
ژول کامبون 33
ام. ان. سوکولو 34
هتل موریس، پاریس
از این بیانیه به روشنی چنین برمی‌آید که:
1. مسئله صهیونیسم به عنوان یکی از مسائل مربوط به ملل کوچک به رسمیت شناخته شده است؛
2. اصل شناسائی ملیت یهود و حق تاریخی آن بر فلسطین، پذیرفته شده است؛
3. حکومت فرانسه آماده است تا از صهیونیسم حمایت کند.
در این میان، صهیونیستهای انگلیس، بویژه دکتر وایزمن رهبر سیاسی آنان با شور و شوق فراوان به تلاش‌های خود در این کشور ادامه دادند. مهمترین تحولی که در زمینه تبلیغات سیاسی در انگلیس صورت گرفت تشکیل کمیته‌های بزرگتر مشورتی و گشایش دفاتر جدید و یک سال پیش از این تحولات، انتخاب دکتر وایزمن به ریاست فدراسیون صهیونیستی انگلیس بود که این انتخاب روح تازه‌ای در کالبد، فدراسیون دمید. در این میان، دو نشریه ادواری به نام‌های ماهنامه «زیونیست ریویو» 35 در لندن و هفته‌نامه «فلسطین» 36 از سوی «کمیته فلسطین انگلیس» 37 در منچستر، منتشر شدند. بدین ترتیب صهیونیسم از شهرت بی‌سابقه‌ای در انگلیس برخوردار شد.
منبع: برگرفته از کتاب تاریخ صهیونیسم نوشته ناهوم سوکولوف، جلد 2
صفحه 1
_________________________________
24. Boris Goldberg
25. David Levontin
26. Achad Haam
27. Sir Mark Sykes
28. George Picot
29. Gasparri
30. Sereni
31. Boselli
32. Ribt
33. Jules Cambon
34. M. N. Sokolow
35. Zionist Review
36. Palestine Weekly
37. British Palestine Committee