پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛
هم زمان با اوج‌گیری فعالیت‌های استعماری انگلیسی‌ها که حمایت‌های مالی یهودیان موتور محرکه آن محسوب می‌شد کتب و رسائلی در انگلیس منتشر می‌شد که مضمون آن بازگشت یهودیان به سرزمین مقدس و نیز یافتن سرزمینی برای یهودیان بود.
مسیحیان صهیونیست در این زمینه فعالیت گسترده‌ای را آغاز کردند. دکتر جان جورتین 1 (1770-1698) مورخ و منتقد امور مربوط به کلیسا و مؤلف کتاب زندگینامه اراسموس 2 که در فاصله سالهای 60-1758 در لندن به چاپ رسید.
با نوشتن کتابهای مختلف درباره مسائل مربوط به قوم یهود این‌گونه القاء می‌کرد که ادامه حیات این قوم که مشتقات و مصائب طولانی و بی‌سابقه‌ای را پشت سر گذاشته است، انسان را به این فکر می‌اندازد که خداوند آنها را برای منظور و هدف والایی حفظ کرده است.
توماس نیوتن 3 (1782-1704) اسقف شهر بریستول 4 (1761) و از روحانیان با نفوذ عصر خود، در دفاع از مهاجرت یهودیان به فلسطین، گوی سبقت را از هر یهودی ملی‌گرایی ربوده است. وی بر این عقیده بود که یهودیان در فلسطین استقرار خواهند یافت. وی در عین حال بر شأن و منزلت و لزوم ممتاز بودن یهودیان در سراسر جهان تأکید ورزید، و تعصب و پیشداوری ضد یهودی را محکوم کرده است.
ادوارد کینگ 5 (1807-1725) نویسنده کتابهای گوناگون و رساله‌نویس انگلیسی مسیحی صهیونیست دیگری است که در یکی از آثار خود تحت عنوان «گفتاری در باب پیشگوئیها» 6 بر یک نکته خاص تأکید دارد و آن بازگشت یهودیان «به عنوان یهودی» به سرزمین مقدس است.
ساموئل هورسلی 7 (1806-1733) اسقف شهر روچستر 8 (1802-1793) و اسقف کلیسای «سنت اسپاش» 9 (1806-1802)، کتاب «گفتاری در باب پیشگوئیها» اثر ادوارد کینگ را چنان دارای اهمیت یافت که در نامه‌ای به ادوارد کینگ به برخی از مسائل عنوان شده از سوی وی پاسخ داد.
ساموئل هورسلی خطاب به ادوارد کینگ نوشت «با شما هم عقیده‌ام»، «برخی از عبارتها به ویژه در کتاب زکریای نبی به روشنی به اسکان یهودیان در سرزمین مقدس اشاره دارد... و این نکته‌ای است که من آن را می‌پذیرم...» این دعوت با استقبال فوری روبرو نشد اما به هر حال ایده سیاسی مربوط به بازگشت قوم بنی‌اسرائیل به سرزمین مقدّس در دوره‌های مختلف، بارها در انگلیس و کشورهای انگلیسی زبان و دیگر کشورها، مطرح شد.
تلاشهای اولیّه برای ایجاد مهاجرنشینهای خودمختار یهودی در دورانهای اولیه تاریخ آمریکا صورت گرفت.
در سال 1621، از سوی شرکت هلندی هند غربی 10 قطعه زمینی در جزیره کوراکائو 11 به جوزف (یوسف) نونفردافونسکا 12 داده شد تا در آنجا مهاجرنشین یهودی تأسیس کند. لکن این طرح شکست خورد.
در سال 1654 یهودیانی که از برزیل گریخته بودند، طرحی برای اسکان خود در سورینام (در آمریکای لاتین) که در آن زمان مستعمره انگلیس بود تهیه کردند. از این طرح به عنوان امتیازهای اعطاء شده به یهودیان برای عزیمت به «وایلد کاست» 13 یاد می‌شود.
شرکت هند غربی فرانسه 14 در سال 1659 به دیوید ناسی 15 از یهودیان پرتغال، اجازه داد تا در کاین 16 (مرکز گویان فرانسه 17) یک مهاجرنشین یهودی تأسیس کند.
بعدها طرحهای دیگری برای اسکان یهودیان ارائه شد. برای نمونه، در سال 1749 مارشال دوساکس 18 به این فکر افتاد که یک کشور یهودی‌نشین در آمریکای جنوبی تأسیس کند و خود پادشاه آن کشور باشد. مارکس جی‌کوهلر 19 در کتاب خود به نام «طرحهای اولیه صهیونیستی در آمریکا می‌نویسد» 20 از طرح مارشال دوساکس در زمینه تأسیس کشور یهودی‌نشین اطلاعات اندکی برجای مانده است و حتی نمی‌توان گفت که آیا وی قبل از مرگ خود این طرح را رها کرده بود یا خیر...»
همسر فرمانده نظامی انسپاک 21 (منطقه‌ای در هلند) در شرح داستان‌های خنده‌آور خود می‌گوید «همسرش که رویای پادشاهی در سر می‌پروراند: با نگاهی به اطراف متوجه شد که تمامی تختهای سلطنت اشغال شده‌اند. وی سپس توجه خود را معطوف ملتی کرد که در خلال هفده قرن گذشته نه پادشاهی داشته و نه کشوری، ملتی که همه جا پراکنده بود، و در همه جا بیگانه است... این طرح عجیب، مدت زیادی ذهن وی را به خود مشغول کرد. معلوم نیست که یهودیان تا چه اندازه با فرمانده نظامی انسپاک همکاری کرده‌اند یا مذاکره بین آنها به کجا انجامیده است. در ضمن طرحی را که وی در پی اجرای آن بود هرگز جامه عمل نپوشید اما این طرح در آن زمان شهرت فراوانی پیدا کرد و دوستانش در این باره وی را دست می‌انداختند»
جان پرسوال 22 (1770-1711) کُنت اگمونت 23 بر آن بود تا یهودیان را گرد آورد و خود را پادشاه آنان کنند.
اندکی پس از تصویب قانون اساسی ایالت پنسیلوانیا 24 در 28 سپتامبر 1776 یک یهودی آلمانی که نام و اقامتگاه او مشخص نیست در نامه‌ای به رئیس کنگره قاره‌ای 25 نوشت...
«تعدادی از یهودیان آلمانی قصد دارند تا در آمریکا سکونت اختیار کنند... ریاست محترم کنگره لطفآ نظر خود را در این باره اعلام فرمایند.»
ادوارد کینگ 26 (1837-1795) ویس کنت کینگز برو 27، پسر ارشد جرج 28، اریل سوم کینگزتون 29 (1839-1771) با دقت به تدوین، چاپ و انتشار یک اثر ارزشمند، تحت عنوان آثار باستانی مکزیک 30 در 9 جلد قطع رحلی و 60 صفحه از جلد 10 این مجموعه در فاصله سالهای 1848-1830 در لندن مبادرت کرد، و پانوشتهای بسیاری بر آن افزود. در این مجموعه ادوارد کینگ از اندیشه تأسیس مهاجرنشین یهودیان در مکزیک سخن به میان آورده است.
در اینجا لازم است تا به یک آمریکایی که بدون تردید تحت تأثیر پاک‌دینی انگلیسی قرار داشته و همان بلندنظری پاک‌دینان را نسبت به یهودیان از خود نشان داده است اشاره کنیم. این شخص جان آدامز 31 (1825-1735) دومین رئیس جمهوری آمریکا و از میهن‌پرستان نامدار انقلاب بود. وی یکی از پرشورترین مدافعان اندیشه صهیونیستی بود. جان آدامز در نامه‌ای به سرگرد مردخای مانوئل 32 (1851-1785) می‌نویسد: «جدآ آرزو دارم تا یهودیان بار دیگر به عنوان یک ملت مستقل در یهودیه (بخش جنوبی فلسطین) مستقر شوند چون بر این باورم که فرهیخته‌ترین افراد این قوم در پیشرفت و شکوفایی فلسفه دوران خود نقش داشته‌اند و در صورت دستیابی به یک حکومت مستقل و پایان گرفتن تعقیب و آزار، به زودی برخی از خصلتهای ناخوشایند و نامتعارف خود را کنار خواهند گذاشت...» اما برای آنکه تصور نکنند که وی خواهان بازگشت یهودیان به فلسطین است تا آنها را از آمریکا دور نگه دارد یا اینکه خواستار محدود شدن حقوق آنان در آمریکاست می‌افزاید: «آرزو می‌کنم که ملت یهود از تمامی امتیازهای شهروندی در تمامی نقاط جهان بهره‌مند شود. این کشور (آمریکا) اقدامات زیادی در این زمینه به عمل آورده است و من خواهان اقدامات بیشتر و از میان بردن افکار تنگ‌نظرانه در زمینه مذهب، حکومت و تجارت هستم».
منبع: برگرفته از کتاب تاریخ صهیونیسم نوشته ناهوم سوکولوف
________________________________
1. Dr. John Jortin
2. The Life of Erasmus
3. Thomas Newton
4. Bristol
5. Edward King
6. Dissertation on Prophecies
7. Samuel Horsley
8. Rochester
9. St. Asaph
10. Dutch West India Co.
11. Curacao (جزیره‌ای در دریای کارائیب که به جزایر آنتیل هلند شهرت دارند)
12. Joseph Nunezda Fonseca
13. Wilde Cust
14. French West India
15. David Nasi
16. Cayenne
17. French Guiana
18. Marshal de Saxe
19. Marx J.Kohler
20. Early American Zionist Projects
21. Margravine of Anspach
22. John Perceval
23. Earl of Egmont
24. Pennsylvania
25. Continental Congress
26. Edward King
27. Viscount Kingsborough
28. George
29. Third Earl of Kingston
30. Antiquities of Mexico
31. John Adams
32. Major Mordecai Manuel
هم زمان با اوج‌گیری فعالیت‌های استعماری انگلیسی‌ها که حمایت‌های مالی یهودیان موتور محرکه آن محسوب می‌شد کتب و رسائلی در انگلیس منتشر می‌شد که مضمون آن بازگشت یهودیان به سرزمین مقدس و نیز یافتن سرزمینی برای یهودیان بود.
مسیحیان صهیونیست در این زمینه فعالیت گسترده‌ای را آغاز کردند. دکتر جان جورتین 1 (1770-1698) مورخ و منتقد امور مربوط به کلیسا و مؤلف کتاب زندگینامه اراسموس 2 که در فاصله سالهای 60-1758 در لندن به چاپ رسید.
با نوشتن کتابهای مختلف درباره مسائل مربوط به قوم یهود این‌گونه القاء می‌کرد که ادامه حیات این قوم که مشتقات و مصائب طولانی و بی‌سابقه‌ای را پشت سر گذاشته است، انسان را به این فکر می‌اندازد که خداوند آنها را برای منظور و هدف والایی حفظ کرده است.
توماس نیوتن 3 (1782-1704) اسقف شهر بریستول 4 (1761) و از روحانیان با نفوذ عصر خود، در دفاع از مهاجرت یهودیان به فلسطین، گوی سبقت را از هر یهودی ملی‌گرایی ربوده است. وی بر این عقیده بود که یهودیان در فلسطین استقرار خواهند یافت. وی در عین حال بر شأن و منزلت و لزوم ممتاز بودن یهودیان در سراسر جهان تأکید ورزید، و تعصب و پیشداوری ضد یهودی را محکوم کرده است.
ادوارد کینگ 5 (1807-1725) نویسنده کتابهای گوناگون و رساله‌نویس انگلیسی مسیحی صهیونیست دیگری است که در یکی از آثار خود تحت عنوان «گفتاری در باب پیشگوئیها» 6 بر یک نکته خاص تأکید دارد و آن بازگشت یهودیان «به عنوان یهودی» به سرزمین مقدس است.
ساموئل هورسلی 7 (1806-1733) اسقف شهر روچستر 8 (1802-1793) و اسقف کلیسای «سنت اسپاش» 9 (1806-1802)، کتاب «گفتاری در باب پیشگوئیها» اثر ادوارد کینگ را چنان دارای اهمیت یافت که در نامه‌ای به ادوارد کینگ به برخی از مسائل عنوان شده از سوی وی پاسخ داد.
ساموئل هورسلی خطاب به ادوارد کینگ نوشت «با شما هم عقیده‌ام»، «برخی از عبارتها به ویژه در کتاب زکریای نبی به روشنی به اسکان یهودیان در سرزمین مقدس اشاره دارد... و این نکته‌ای است که من آن را می‌پذیرم...» این دعوت با استقبال فوری روبرو نشد اما به هر حال ایده سیاسی مربوط به بازگشت قوم بنی‌اسرائیل به سرزمین مقدّس در دوره‌های مختلف، بارها در انگلیس و کشورهای انگلیسی زبان و دیگر کشورها، مطرح شد.
تلاشهای اولیّه برای ایجاد مهاجرنشینهای خودمختار یهودی در دورانهای اولیه تاریخ آمریکا صورت گرفت.
در سال 1621، از سوی شرکت هلندی هند غربی 10 قطعه زمینی در جزیره کوراکائو 11 به جوزف (یوسف) نونفردافونسکا 12 داده شد تا در آنجا مهاجرنشین یهودی تأسیس کند. لکن این طرح شکست خورد.
در سال 1654 یهودیانی که از برزیل گریخته بودند، طرحی برای اسکان خود در سورینام (در آمریکای لاتین) که در آن زمان مستعمره انگلیس بود تهیه کردند. از این طرح به عنوان امتیازهای اعطاء شده به یهودیان برای عزیمت به «وایلد کاست» 13 یاد می‌شود.
شرکت هند غربی فرانسه 14 در سال 1659 به دیوید ناسی 15 از یهودیان پرتغال، اجازه داد تا در کاین 16 (مرکز گویان فرانسه 17) یک مهاجرنشین یهودی تأسیس کند.
بعدها طرحهای دیگری برای اسکان یهودیان ارائه شد. برای نمونه، در سال 1749 مارشال دوساکس 18 به این فکر افتاد که یک کشور یهودی‌نشین در آمریکای جنوبی تأسیس کند و خود پادشاه آن کشور باشد. مارکس جی‌کوهلر 19 در کتاب خود به نام «طرحهای اولیه صهیونیستی در آمریکا می‌نویسد» 20 از طرح مارشال دوساکس در زمینه تأسیس کشور یهودی‌نشین اطلاعات اندکی برجای مانده است و حتی نمی‌توان گفت که آیا وی قبل از مرگ خود این طرح را رها کرده بود یا خیر...»
همسر فرمانده نظامی انسپاک 21 (منطقه‌ای در هلند) در شرح داستان‌های خنده‌آور خود می‌گوید «همسرش که رویای پادشاهی در سر می‌پروراند: با نگاهی به اطراف متوجه شد که تمامی تختهای سلطنت اشغال شده‌اند. وی سپس توجه خود را معطوف ملتی کرد که در خلال هفده قرن گذشته نه پادشاهی داشته و نه کشوری، ملتی که همه جا پراکنده بود، و در همه جا بیگانه است... این طرح عجیب، مدت زیادی ذهن وی را به خود مشغول کرد. معلوم نیست که یهودیان تا چه اندازه با فرمانده نظامی انسپاک همکاری کرده‌اند یا مذاکره بین آنها به کجا انجامیده است. در ضمن طرحی را که وی در پی اجرای آن بود هرگز جامه عمل نپوشید اما این طرح در آن زمان شهرت فراوانی پیدا کرد و دوستانش در این باره وی را دست می‌انداختند»
جان پرسوال 22 (1770-1711) کُنت اگمونت 23 بر آن بود تا یهودیان را گرد آورد و خود را پادشاه آنان کنند.
اندکی پس از تصویب قانون اساسی ایالت پنسیلوانیا 24 در 28 سپتامبر 1776 یک یهودی آلمانی که نام و اقامتگاه او مشخص نیست در نامه‌ای به رئیس کنگره قاره‌ای 25 نوشت...
«تعدادی از یهودیان آلمانی قصد دارند تا در آمریکا سکونت اختیار کنند... ریاست محترم کنگره لطفآ نظر خود را در این باره اعلام فرمایند.»
ادوارد کینگ 26 (1837-1795) ویس کنت کینگز برو 27، پسر ارشد جرج 28، اریل سوم کینگزتون 29 (1839-1771) با دقت به تدوین، چاپ و انتشار یک اثر ارزشمند، تحت عنوان آثار باستانی مکزیک 30 در 9 جلد قطع رحلی و 60 صفحه از جلد 10 این مجموعه در فاصله سالهای 1848-1830 در لندن مبادرت کرد، و پانوشتهای بسیاری بر آن افزود. در این مجموعه ادوارد کینگ از اندیشه تأسیس مهاجرنشین یهودیان در مکزیک سخن به میان آورده است.
در اینجا لازم است تا به یک آمریکایی که بدون تردید تحت تأثیر پاک‌دینی انگلیسی قرار داشته و همان بلندنظری پاک‌دینان را نسبت به یهودیان از خود نشان داده است اشاره کنیم. این شخص جان آدامز 31 (1825-1735) دومین رئیس جمهوری آمریکا و از میهن‌پرستان نامدار انقلاب بود. وی یکی از پرشورترین مدافعان اندیشه صهیونیستی بود. جان آدامز در نامه‌ای به سرگرد مردخای مانوئل 32 (1851-1785) می‌نویسد: «جدآ آرزو دارم تا یهودیان بار دیگر به عنوان یک ملت مستقل در یهودیه (بخش جنوبی فلسطین) مستقر شوند چون بر این باورم که فرهیخته‌ترین افراد این قوم در پیشرفت و شکوفایی فلسفه دوران خود نقش داشته‌اند و در صورت دستیابی به یک حکومت مستقل و پایان گرفتن تعقیب و آزار، به زودی برخی از خصلتهای ناخوشایند و نامتعارف خود را کنار خواهند گذاشت...» اما برای آنکه تصور نکنند که وی خواهان بازگشت یهودیان به فلسطین است تا آنها را از آمریکا دور نگه دارد یا اینکه خواستار محدود شدن حقوق آنان در آمریکاست می‌افزاید: «آرزو می‌کنم که ملت یهود از تمامی امتیازهای شهروندی در تمامی نقاط جهان بهره‌مند شود. این کشور (آمریکا) اقدامات زیادی در این زمینه به عمل آورده است و من خواهان اقدامات بیشتر و از میان بردن افکار تنگ‌نظرانه در زمینه مذهب، حکومت و تجارت هستم».
منبع: برگرفته از کتاب تاریخ صهیونیسم نوشته ناهوم سوکولوف
________________________________
1. Dr. John Jortin
2. The Life of Erasmus
3. Thomas Newton
4. Bristol
5. Edward King
6. Dissertation on Prophecies
7. Samuel Horsley
8. Rochester
9. St. Asaph
10. Dutch West India Co.
11. Curacao (جزیره‌ای در دریای کارائیب که به جزایر آنتیل هلند شهرت دارند)
12. Joseph Nunezda Fonseca
13. Wilde Cust
14. French West India
15. David Nasi
16. Cayenne
17. French Guiana
18. Marshal de Saxe
19. Marx J.Kohler
20. Early American Zionist Projects
21. Margravine of Anspach
22. John Perceval
23. Earl of Egmont
24. Pennsylvania
25. Continental Congress
26. Edward King
27. Viscount Kingsborough
28. George
29. Third Earl of Kingston
30. Antiquities of Mexico
31. John Adams
32. Major Mordecai Manuel