«کاغذ» از ابتداییترین شکل آن (پاپیروس مصری) تاکنون همواره وسیلهای بوده است برای ثبت اندیشه و احساس انسان. بسیاری از کاغذها میراث فرهنگی تاریخی یک جامعه به شمار میرود. از سویی آسیبپذیری این میراث...
مرمت
2 مهر 1392 ساعت 11:25
مولف : محمد اسماعیل تیموری
«کاغذ» از ابتداییترین شکل آن (پاپیروس مصری) تاکنون همواره وسیلهای بوده است برای ثبت اندیشه و احساس انسان. بسیاری از کاغذها میراث فرهنگی تاریخی یک جامعه به شمار میرود. از سویی آسیبپذیری این میراث...
«کاغذ» از ابتداییترین شکل آن (پاپیروس مصری) تاکنون همواره وسیلهای بوده است برای ثبت اندیشه و احساس انسان. بسیاری از کاغذها میراث فرهنگی تاریخی یک جامعه به شمار میرود. از سویی آسیبپذیری این میراث ارزشمند، انسان را بر آن داشت تا در جست وجوی راههایی باشد برای مصون داشتن کاغذ از آسیب زوال. امروزه مرمت و نگهداری اسناد به شیوههای علمی صورت میپذیرد، شیوههایی که ماندگاری «اسناد تاریخی» را موجب میشود. اکنون به چرخه مرمت و نگهداری اسناد در «مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران» میپردازیم.
بخش حفاظت و مرمت اسناد، عکسها و کتب
حفاظت و نگهداری اسناد و مدارک شامل تدابیر پیشگیریکننده و بازسازی پس از بروز آسیب است. فعالیت این بخش به شرح ذیل میباشد:
الف. پیشینه اولیه اسناد و مدارک
اسناد به صور مختلف به مؤسسه ارائه میگردد. اولین اقدام برای کلیه اسناد و کتب و عکسها سازماندهی است.
سازماندهی اولیه اسناد و مدارک
ب. آسیبشناسی و نمونهبرداری
ضایع شدن اسناد مکتوب غالباً نتیجه صدماتی است که به صور گوناگون به این اسناد وارد میشود. این عوامل به طور مختصر به شرح زیر است:
مکانیسمهای اصلی ضایع شدن
I. کاغذ
1 . هیدرولیز اسیدی
II. عوامل اقلیمی
الف. صدمات فیزیکی
ب . صدمات شیمیایی
ج . صدمات زیستشناختی
III. نور
الف. منابع طبیعی
ب . منابع مصنوعی
الف. عوامل درونی
ب . عوامل بیرونی
IV. عوامل شیمیایی
تمامی این آسیبها امروزه به خوبی شناخته شدهاند و ابزاری برای رهایی از آنها قبل از آنکه خطر واقعی پیش بیاید موجود است. آسیبشناسی مرحلهای است برای مشخص نمودن ضایعات و با توجه به نتایج به دست آمده برنامه درمان تدبیر میگردد. ضایعات وارده عموماً از دو دیدگاه کلی تحت بررسی قرار میگیرد:
با توجه به طبقهبندی فوق در مرحله درمان ضایعاتی که در دسته اول جای میگیرند بیشتر مورد بررسی و درمان قرار میگیرد. از جمله آسیبها در این رده صدمات زیستشناختی و هیدرولیز اسیدی است. بنابر این در مواردی که صدمات زیستشناختی مشاهده میگردد از روی سند نمونهبرداری میشود و تحت آزمایش کشت قرار میگیرد.
تصویر کلنی قارچ
ج . ضدعفونی و بخوردهی
یکی از اقدامات اساسی و مؤثر به منظور جلوگیری از شیوع عوامل بیولوژیکی ضدعفونی و بخوردهی اسناد، کتب و عکسها در اتاقک بخوردهی است.
د . تعیین اسیدیته
بین اسیدی شدن کاغذ و از دست رفتن استحکام آن همبستگی نزدیکی وجود دارد. شکنندگی کاغذ در واقع کاهش توان تاشدگی آن است که تا حدی به الیاف کاغذ بستگی دارد.
سلولز در مقابل رطوبت و اسیدی بودن محیط از طریق «هیدرولیز» از هم میپاشد. این واکنش به دلیل وجود محیط اسیدی در هوای آلوده یا مواد درون کاغذ روی میدهد. اسیدیته محیط با حضور یونهای هیدروژن مشخص و با علامت PH نمایش داده میشود.
فنون مختلفی برای اندازهگیری اسیدیته به کار میرود از جمله:
کد مطلب: 6