پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ 
در نگاه نخست شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی را با چه خصال و ویژگی‌هایی به یاد می‌آورید؟
بسم الله الرحمن الرحیم. شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی، اهل تدبیر و برنامه‌ریزی بود و با طراحی دقیق، می‌توانست به پیروزی‌های درخشانی دست پیدا کند. بسیار کم‌حرف بود و نقطه‌نظراتش را مختصر و صریح بیان می‌کرد. از میدان‌های سخت نمی‌ترسید. فوق‌العاده مهربان بود و همه نیروهایش، برای ایشان مانند برادر بودند. در عملیات‌ها بسیار خونسرد بود. همواره خوشرو، صبور و بسیار خوش‌اخلاق رفتار می‌کرد. شهید سلیمانی محور مقابله با تروریسم و فرمانده آن و همچنین علمدار و سیدالشهدای نیروهای مقاومت بود. گذشته از این همه، ایشان فوق‌العاده مخلص بود و همه کارهایش را برای رضایت خداوند انجام می‌داد. شهید سلیمانی بر اساس تکلیف عمل می‌کرد و تا به هدف نمی‌رسید، از پای نمی‌نشست. بسیار دقیق و باهوش بود و در عین حال کارها را بسیار سریع انجام می‌داد. مدیریت ایشان، زبانزد خاص و عام بود. افق‌های دور را می‌دید و برنامه‌های دشمن را رصد می‌کرد. کسی نبود که در اتاقش بنشیند و دستور بدهد، بلکه در وسط میدان بود و برای رسیدن به هدف،  نقشه راه داشت. بسیار شجاع بود و از هیچ کسی نمی‌ترسید. در مجموع می‌توان گفت که مسلمانی متعهد، بادرایت، باهوش و مدیر و مدبر بود.
 

نقش سردار سلیمانی در تقویت و استحکام محور مقاومت در منطقه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جریان مقاومت قبل از رفتن شهید سلیمانی به نیروی قدس، با بعد از رفتن ایشان، تفاوتِ بسیار داشت. این مسئله در خور یک پژوهش مفصل است؛ به عنوان نمونه قدرت حزب‌الله در دفاع از خاک خود، به‌طوری که رژیم صهیونیستی جرئت نمی‌کند به نطقه‌ای از خاک لبنان حمله کند، تا حد زیادی نتیجه کمک مستشاری ایشان به این جریان جهادی است. اگر امروز نیروهای مبارز یمن، تمام‌قد در برابر عربستان سعودی ایستاده‌اند و مبارزه می‌کنند، نتیجه کمک‌های مستشاری شهید سلیمانی به دلاورمردان حوثی است. عربستان در آغاز حمله به یمن اعلام کرد که در ظرف شش ماه آن کشور را تصرف خواهد کرد، ولی اینک سال‌های سال از آن زمان می‌گذرد و عربستان با وجود کشتار عظیم زنان و کودکان یمنی، در رسیدن به اهداف خود ناکام مانده است! این در حالی است که سازمان‌های بین‌المللی هم، در برابر این جنایات سکوت پیشه کرده‌اند. امثال سردار سلیمانی توانستند تجارب جمهوری اسلامی در هشت سال دفاع مقدس را به حوثی‌ها، که افرادی مقاوم و استقلال‌طلب هستند، منتقل و به آنها کمک کنند که در برابر عربستان مقاومت کنند. همین اتفاق هم در سوریه افتاد. آمریکایی‌ها با حمایت‌های مالی عربستان، تلاش کردند تا نظام سیاسی بشار اسد را ساقط و خاک سوریه را اشغال کنند. اما مردم سوریه با کمک مستشاری شهید سلیمانی و یارانش، توانستند داعش را پاک‌سازی کنند و حکومت خویش را پابرجا نگه دارند. امریکائی‌ها پس از شکست در سوریه، سعی کردند تا در عراق رژیم دست‌نشانده‌ای را سر کار بیاورند، که نیروی قدس با آگاهی‌بخشی به مردم عراق و انتقال تجارب خود به آنها، توانست این توطئه را هم خنثی کند. خود آمریکایی‌ها اعتراف کردند که در عراق میلیارد‌ها دلار خرج کردند، اما دولتی در عراق بر سر کار است که به ایران گرایش دارد. آمریکایی‌ها وقتی دیدند همه نقشه‌ها و برنامه‌هایشان در عراق با شکست مواجه شده ‌است، تلاش کردند در قالب گروه‌های مردم‌نهاد و پول دادن به آنها، زمینه اعتراض علیه دولت عراق را فراهم کنند. آنها در ابتدا توانستند بر موج اعتراضات سوار بشوند و دولت و مجلس عراق را منحل کنند، اما در ادامه مردم عراق، با هوشیاری متوجه دست کثیف آمریکایی‌ها در این توطئه شدند و به قصد تسخیر سفارت آمریکا، به سمت آن حرکت و با برآوردن شعار مرگ بر آمریکا، اعتراض خود را از حضور آنها اعلام کردند. آمریکایی‌ها می‌دانستند که عامل اصلی شکست آنها در منطقه، نیروی قدس به فرماندهی سردار قاسم سلیمانی است؛ لذا ترامپ چاره‌ای جز این نداشت که او را ترور کند، اما نمی‌دانست که این خیانت و ترور، آشکار باعث پایان دادن به عمر حضور آنها در عراق خواهد شد.
 
بی‌تردید مهم‌ترین فراز از دوره فرماندهی سردار سلیمانی بر سپاه قدس، شکست داعش در منطقه و تارومار کردن آنها بود. ارزیابی شما از ایجاد داعش و شکست آن چیست؟
آمریکایی‌ها در پی آن بودند که خاورمیانه را دچار ناامنی و بی‌ثباتی کنند و با همکاری رژیم صهیونیستی و حمایت‌های بی‌دریغ عربستان، گروهی به نام داعش را ایجاد کردند تا جنگی به راه بیندازند و شیعه و سنی را در مقابل هم قرار دهند. آنها می‌خواستند به‌جای اینکه مسلمانان در برابر رژیم صهیونیستی قرار بگیرند، به جان هم بیفتند و لذا جریان تروریستی خشن، بی‌منطق و جنایتکاری به نام داعش را به راه انداختند، تا گروه‌‌های مبارز به‌جای رویارویی با رژیم صهیونیستی، گرفتار جنگ داخلی بشوند. آمریکایی‌ها جریانی تکفیری را ایجاد کردند، که در سوریه جنایات و کشتار زیادی را انجام داد و سپس دامنه جنایاتش را به عراق کشاند.
نقش سرادر شهید سلیمانی به‌عنوان فرمانده نیروی قدس، در واقع قهرمان مبارزه با این گروه تکفیری بود. ایشان توانست جریان داعش و جبهه النصره را ــ که بخشی از خاک سوریه را اشغال کرده بودند ــ توسط گروهی مستشاری و با برنامه‌ریزی زمینگیر کند. اگر این دو گروه تروریستی در سوریه شکست نمی‌خوردند، قطعا به سوی ایران می‌آمدند! آنها با حمایت آمریکا و رژیم اشغالگر قدس، توانستند بخش‌هایی از عراق را تصرف کنند و تا نزدیکی‌های کربلا هم پیش بروند. با اعلام جهاد آیت‌الله سیستانی و با کمک نیروی قدس، سپاه حشدالشعبی ایجاد شد و مردم مبارز عراق هوشیار شدند و سازماندهی منسجمی پیدا کردند. شهید سلیمانی با کمک‌های مستشاری خود، توانست تکفیری‌های داعش را با کمک ارتش عراق و نیروهای حشدالشعبی نابود کند.
 
علت محوریت و محبوبیت سردار سلیمانی در ایران و نیز فراسوی مرزهای آن، در میان اقشار و گروه‌های مختلف چیست؟
شهید سلیمانی عامل عزت ایران و قهرمان مقابله با آمریکا بود. آمریکا درصدد بود که مردم مظلوم منطقه را زیر سلطه خود قرار دهد، اما سردار شهید در برابر آمریکا، اسرائیل و عربستان ایستاد. این دولت‌ها، عامل کشتار مردم بی‌گناه در منطقه هستند. مردم منطقه عمده مشکلات خویش را از طرح‌ها و توطئه‌های آمریکا دارند. هر جنگی در منطقه به راه می‌افتد، عامل اولیه یا نهایی آن آمریکاست. بخش مهمی از مشکلاتی که در کشور ما به‌وجود می‌آید، عاملش آمریکاست که از 28 مرداد 1332 تا به حال، دست از سر ما برنداشته است و شهید سلیمانی در برابر امواج آخر این فتنه‌ها، با کمال قدرت ایستاد. تمام گروه‌هایی که در منطقه، در برابر توطئه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی ایستاده‌اند، از جمله حزب‌الله لبنان، مدیون حمایت‌ها و هدایت‌های شهید سلیمانی هستند؛ لذا طبیعی است که مردم چنین شخصیتی را عزیز بدارند؛ چون موجبات سرافرازی و نجات آنها از چنگال نیروهای تکفیری و خون‌ریز را فراهم آورده و بچه‌های بی‌گناه را از دست قومی وحشی رهایی داده است.
 
ارزیابی شما از دستور رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، مبنی بر ترور سردار سلیمانی چیست؟
آنها چاره‌ای جز این نداشتند؛ چون شهید سلیمانی همه نقشه‌های آنها را نقش بر آب و توطئه‌هایشان را خنثی کرد. داعش دقیقا جایی را هدف قرار داده بود که پس از پیروزی انقلاب سال‌ها محور مقاومت علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی و آن هم سوریه بود. هدف بعدی آنها، عراق و ایران بودند. سردار سلیمانی تمام سیاست‌های آنها را خنثی کرد. به قول سیدحسن نصرالله، شهید سلیمانی سیدالشهدای مقاومت، سردار مقاومت و علمدار مقاومت بود. آمریکایی‌ها سعی کردند با ترور بزدلانه سردار سلیمانی، تأثیر شکست‌هایشان در منطقه را کم کنند، اما با شکست دیگری مواجه شدند و اعلام کردند که نیروهای آمریکایی از عراق خارج خواهند شد. به این ترتیب دیگر در لبنان، عراق، سوریه، یمن، فلسطین و افغانستان، جای امنی برای نظامیان آمریکا و پنتاگون باقی نمانده است.
 

روند تحولات منطقه در آینده را چگونه می‌بینید؟
در آینده، تحولات منطقه‌ای به نفع جمهوری اسلامی خواهد بود. شهادت سردار سلیمانی، نقطه عطفی در تحولات منطقه و محور مقاومت است. ترور آن بزرگوار، مسائل زیادی را آشکار کرد. آمریکایی‌ها مدعی هستند که شهید سلیمانی تروریست بود و آنها حامی حقوق بشر هستند! ترور ایشان چهره تروریست واقعی، یعنی آمریکا را برملا کرد. مردم منطقه آشکارا دیدند که چه کسی در برابر جنایات داعش ایستاده است. آمریکا با این جنایت آشکاری که انجام داد، دیگر در هیچ نقطه‌ای از منطقه، جای امنی برای خود پیدا نخواهد کرد و دیگر نمی‌تواند سیاست‌هایش را ملت‌ها تحمیل کند. از این پس هر دولتی که با آمریکا همراهی کند، مورد نفرت مردم خود خواهد بود. آمریکا یک قدرت پوشالی است و شهید سلیمانی هم، به پوشالی بودن آن اعتقاد داشت.