پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛
شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی در تشدید مبارزه با عوامل استکبار جهانی در جهان اسلام، به‌خصوص در کشورهای فلسطین و لبنان چه نقشی داشت؟
بسم الله الرحمن الرحیم. شهید بزرگوار حاج‌قاسم سلیمانی، سرداری مؤمن، قوی، شجاع، ولایت‌مدار، صاحب قلبی پاک و رفتاری نیک بود و توانسته بین عقل، اراده و ایمان خود، پیوندی را برقرار کند. چنین موهبتی، جز به بندگان پاک خداوند ارزانی نمی‌شود. ایشان بیش از آنچه تصور شود، شجاع بود و بی‌تردید بی‌باکیِ ایشان، کمتر از فرماندهان بزرگ تاریخ جهان اسلام و بسیار بالاتر از ژنرال‌های معروف دنیا، از قبیل رومل، هوشی‌مینه و... بود. در عصر حاضر، هیچ فرماندهی ویژگی‌های ایشان را نداشت. به نظر می‌رسد او مانند امام حسین(ع)، که برای دفاع از دین جدش و مکتب اهل‌بیت(ع) در مقابل تحریفگران به عرصه آمده بود، سردار سلیمانی هم برای تحقق مأموریت سنگین حمایت از اسلام و انقلاب اسلامی به‌ میدان آمده بود. خداوند این مرد بزرگ را به انقلاب اسلامی، مردم ما و بلکه به امت اسلامی هدیه داد، تا انقلاب اسلامی را در سراسر جهان اسلام تجدید بنا کند. ایشان فقط قهرمان ملی و مردمی ایران نبود، بلکه در مسیر فعالیت‌های خویش، به اسطوره بزرگ شرق تبدیل شد. او در عمل اندیشه‌های حضرت امام و رهبرمعظم انقلاب را در ایجاد و تقویت جبهه مقاومت، به تمامی مرزهای جغرافیایی جهان اسلام تعمیم داد. او زمانی که در لبنان و سوریه با گروه‌های تکفیری مبارزه می‌کرد، گویی یک شهروند لبنانی یا سوری بود. همین‌طور در یمن و عراق، مانند شهروندان همان کشور می‌جنگید. او برای ادامه مبارزه با دشمنان اسلام، از گروه‌ها و اقشار مختلف با گرایشات گوناگون سیاسی، برای آزادی ملت‌های منطقه استفاده کرد. وی هرگز خود را به گروه و تشکیلات سیاسی خاصی محدود نکرد. بی‌تردید سردار سلیمانی، اسطوره مشرق‌زمین بود و خواهد ماند. وقتی به دیدارش می‌رفتی، به‌قدری مهمان‌دوست بود که انسان شرمنده می‌شد. در عین‌ حال بسیار نقد‌پذیر بود و به سخنان منتقدان خود، دقیقا گوش ‌می‌داد.
 

به دستاوردهای سردار سلیمانی در صحنه‌های سیاسی و مبارزاتی کشورهای لبنان، سوریه و فلسطین اشاره‌ای داشته باشید.
سردار از روزی که فرماندهی نیروی قدس را به عهده گرفت، راهبرد حضرت امام مبنی بر نجات قدس و آزادی فلسطین اشغالی را در رأس تلاش‌های خود قرار داد. شهید سلیمانی این رویکرد را هدف اصلی و اساسی خود قرار داده بود؛ به همین دلیل از تمام گروه‌های مقاومت فلسطینی، برای تشکیل بزرگ‌ترین قدرت نظامی و مسلح برای آزادی فلسطین کمک گرفت. او را می‌توان مهندس پیروزی‌های مقاومت در لبنان، سوریه، عراق و مهم‌تر از همه آزادی فلسطین، طبق فرمان امام خمینی دانست، که توانست راهکارهای آن را عملی و اجرا کند.
 
بهتر است که دراین‌باره، قدری موردی‌تر و جزئی‌‎تر صحبت کنیم. نقش سردار سلیمانی را در رهایی کشور سوریه، از توطئه بزرگی که در آن گرفتار آمده بود چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایشان در واقع قهرمان و منجی سوریه از دست گروه‌های تکفیری بود، که این کشور را به جنگ جهانی تهدید کرده بودند. سردار سلیمانی به‌طرزی فعال و خستگی‌ناپذیر، توانست سوریه را از گرفتاری توطئه‌آمیز کشورهای بزرگ غربی و قدرت‌های شیطان‌صفت منطقه نجات دهد. دشمنان قصد داشتند که سوریه را از محور مقاومت خارج کنند و به سمت محور دشمن صهیونیستی بفرستند، اما ایشان همبستگی و پیوند مردم سوریه را حفظ کرد و توانست ارتش و نیروهای فعال سوریه و بعضی از گروه‌های مخالف را به چهارچوب دولت کنونی بازگرداند و صلح داخلی و همبستگی ملی را در سوریه برقرار کند. تاریخ هیچ‌گاه این دستاورد مهم را فراموش نخواهد کرد.
 
بی‌تردید نمی‌توانیم از نقش بی‌بدیل سردار سلیمانی در آزادی سوریه سخن بگوییم و مجموعه اقدامات ایشان در کشور لبنان را نادیده بگیریم. جمع‌بندی شما دراین‌باره چیست؟
ایشان با ایجاد قدرتی شکست‌ناپذیر در حزب‌الله لبنان، معادله رعب و وحشت را با رژیم صهیونیستی ایجاد کرد. حزب‌الله در سال 1982 با پشتیبانی مستقیم امام خمینی و نیروهای متعهد لبنانی تشکیل شد، بااین‌همه سردار سلیمانی از سال 2000، در کنار جناب سیدحسن نصرالله و شهیدانی چون حاج‌عماد مغنیه ایستاد و توانست با ارسال انواع سلاح‌های مدرن و پیشرفته برای این جریان، معادله بازدارندگی با رژیم صهیونیستی را به‌وجود بیاورد که آن رژیم، دیگر جرئت تجاوز نظامی دوباره به لبنان را پیدا نکند.
سردار سلیمانی با همکاری گروه‌های دیگری از مردان سلحشور مقاومت، توانست اتاق عملیات مشترک نظامی به‌وجود آورد. مبارزان لبنان، فلسطین و سایر کشورهای منطقه، از زحمات و عملکرد سردار سلیمانی به‌خاطر ایجاد این موازنه قدرت بسیار شاکرند؛ زیرا این اقدام توانست جلوی جنگ‌های متعدد در خاورمیانه را بگیرد و مخصوصا مردم لبنان را از آزار، اذیت و تعدی رژیم صهیونیستی نجات دهد. اینک رژیم صهیونیستی، از تصور اندیشیدن به حمله مجدد نظامی به لبنان و آسیب‌رسانی به مردم این کشور درمانده است! علاوه بر این تلاش‌های دامنه‌دار سردار سلیمانی، به یمن نیز گسترش یافت و توانست جهان غرب و صهیونیسم بین‌الملل را در برابر مردم مجاهد، انقلابی و پر انگیزه یمن به را به زانو درآورد. وهابیتِ عربستان در برابر تلاش‌های دامنه‌دار سردار در یمن سقوط کرده، تسلیم شده و باب مذاکره گشوده شده است. شهید سلیمانی در واقع رئیس ستاد مشترک پیمان مقاومت، از مزارشریف تا بخش جنوبی بیروت و از بصره تا بنت‌جبیل و از تنگه هرمز تا تنگه باب‌المندب بود! به همین دلیل ایشان برتر از همه ژنرال‌های پنتاگون است و به فرمایش جناب سیدحسن نصرالله، همه مسئولان کاخ سفید در قبال بندِ کفش حاج‌قاسم ارزشی ندارند! لذا انتقام خون سردار سلیمانی، به حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا محدود نخواهد ماند و قطعا به خروج قوای آمریکا از منطقه و جهان عرب خواهد انجامید.
 
درباب نقش آزادی‌بخش سردار سلیمانی در عراق، فراوان سخن رفته است؛ بااین‌همه شنیدن واقعیت ماجرا از دیدگاه شما، در این بخش از گفت‌وگو مغتنم می‌نماید؟
شهید سلیمانی توانست از بروز فتنه‌ای بزرگ در عراق، در میان اهل تسنن و شیعیان و نیز تجزیه این کشور جلوگیری کند. عراق در پانزده سال گذشته، توسط گروه‌ تکفیری القاعده و سایر گروه‌های تروریستی و با حمایت و دخالت آمریکا و انگلیس و دشمن صهیونیستی، در معرض تجزیه بوده است، که حاج‌قاسم این توطئه را خنثی کرد. این دستاوردی بسیار بزرگ بود.
 
طبعا شما به دلیل همکاری با سردار سلیمانی، از سیره ایشان خاطرات فراوانی دارید، که اکنون برای ثبت بخشی از آنها فرصت مناسبی است.
در مدتی که با سردار سلیمانی همکاری می‌کردم، یک‌بار مرا به مأموریت خارج از کشور فرستادند تا با گروه‌های گوناگون سیاسی و مبارزاتی مذاکره کنم. ایشان به من توصیه کردند که با همه گروه‌ها تعامل داشته باشم و آنها را برای مبارزه با دشمن صهیونیست، بسیج کنم. ایشان خاطرنشان ساختند که گرایش‌های سیاسی و وابستگی‌های مختلف فکری افراد، مانع از همکاری آنها برای مبارزه با آمریکا و اسرائیل نشود، تا بتوانیم در برابر دشمنان یک جبهه مقاومت قوی به‌وجود بیاوریم. سردار با این معیارها و نیز اتخاذ یک راهبرد مستحکم و پایدار، توانست در منطقه و سایر کشورهای جهان عرب و در جبهه مقاومت، تحول بزرگی را به‌وجود بیاورد. سردار سلیمانی در جبهه مشترک مقاومت فلسطینی، توانست از همه جریان‌های سیاسی و نظامی، اعم از راست‌گراها و چپ‌گراها، جبهه مشترک واحدی را تشکیل بدهد و آنها را برای مبارزه با دشمن صهیونیستی یکپارچه کند. اکنون در این جبهه، تندترین و میانه‌روترین گروه‌های فلسطینی در کنار هم حضور دارند.
سردار سلیمانی گروه‌های مبارز فلسطینی را متحد و منسجم و آنها را برای رویارویی با دشمن بسیج کرد و جنگ را از خارج از سرزمین فلسطین و از کشورهای همسایه، به داخل سرزمین فلسطین انتقال داد. این یک تحول اساسی، در مبارزه با اشغالگران بود. ایشان در نوار غزه، پایگاه‌های بزرگ موشکی پدید آورد و مبارزان فلسطینی با این موشک‌ها، شهرهای اشغالی و پایگاه‌های دشمنان را هدف قرار می‌دهند و برای کیان رژیم غاصب صهیونیستی، تهدید جدی به حساب می‌آیند. اینک مبارزان فلسطینی از داخل سرزمین‌های اشغالی، با دشمن سرزمینشان می‌جنگند و نه از خارجِ آن. همه اینها دستاورد مدیریت سردار سلیمانی و کارهای بزرگ و مبتنی بر تدبیر اوست. اکنون اسرائیل از جبهه شمال و جنوب، در محاصره قرار گرفته است و این تحول بزرگی در جنگ با دشمن صهیونیستی است. از این گذشته در اختیار همه نیروهای جنگجوی فلسطینی در کرانه باختری و...، اسلحه قرار می‌گیرد و اگر در آینده جنگی روی دهد، دشمن از سه جبهه مورد حمله قرار می‌گیرد. این دستاوردها حاصل تلاش‌های پیگیر و مدیریت کارآمد سردار سلیمانی است.
 
به باور شما حمله ایران به پایگاه عین‌الاسد در عراق، در پی شهادت سردار سلیمانی کافی به نظر می‌رسید یا این فرآیند همچنان باید تداوم یابد؟
خیر؛ این ضربه علی‌الحساب بود. این روند تا خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه، ادامه خواهد داشت. همه کسانی که در سراسر جهان در برابر شهادت حاج‌قاسم واکنش نشان دادند و متأسف شدند، در واقع عضو بسیج میلیونی‌ای هستند که در برابر اشغالگران آمریکایی اعلام آمادگی کرده‌اند. حمله به پایگاه عین‌الاسد، هیبت پوشالی آمریکا را فرو ریخت و به چهره و موقعیت آمریکا در افکار عمومی، آسیب جدی وارد کرد.