حسین علاء (معین‌الوزاره) در سال 1260ش در تهران متولد شد وی فرزند محمدعلی خان علاءالسلطنه (پرنس) و هما خانم عظمه‌الدوله دختر مجدالملک سینکی بود.
 

 

 

 
علاء تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در لندن به اتمام رسانید، و چون پدرش علاءالسلطنه وزیرمختار ایران در لندن بود. او را از 17 سالگی به عنوان آتاشه سفارت ایران استخدام کرد. وی پس از مدتی نایب سوم و نایب دوم سفارت شد. علاء همزمان با کار در سفارت در رشته حقوق دانشگاه لندن نیز تحصیل می‌کرد.
 
پس از مشروطیت علاءالسلطنه، وزیر خارجه، فرزند خود میرزاحسین خان را به سمت رئیس کابینه وزارت خارجه منصوب کرد. وی به مدت 10 سال در این سمت باقی بود تا 27 دی ماه 1296 که مستوفی‌الممالک به صدارت رسید و میرزاحسین خان معین‌الوزاره را به وزارت فوائد عامه منصوب کرد. او در کابینه صمصام‌السلطنه نیز دارای همین عنوان بود.
 
در پاییز 1297 میرزاحسین خان به همراه هیئت اعزامی ایران که متشکل از وزیر خارجه، رئیس دیوان عالی تمیز و... بود برای کنگره صلح ورسای به اروپا رفت. پس از بازگشت، وزیرمختار ایران در اسپانیا و سپس وزیرمختار ایران در امریکا شد. پس از بازگشت از امریکا در انتخابات دوره پنجم مجلس شورای ملی شرکت کرد و به عنوان نماینده تهران وارد مجلس شد. در این دوره وی به همراه سیدحسن مدرس، تقی‌زاده و دکتر مصدق ماده واحده مربوط به خلع احمدشاه از سلطنت و واگذاری حکومت موقت به رضا پهلوی را قبول نکرد و به آن رأی منفی داد. پس از اتمام دوره نمایندگی مجلس شورا در سال 1306 در کابینه مستوفی به وزارت فوائد عامه و تجارت منصوب شد و پس از مدتی از وزارت برکنار و به سفارت ایران در پاریس مأمور شد. حسین علاء طی سالهای 1312 تا 1329 عهده‌دار مشاغل زیر بود:
ریاست اداره نظارت بر شرکتها، ریاست اداره کل تجارت، وزیر تجارت در کابینه محمود جم، ریاست بانک ملی ایران، وزیر دربار، از نمایندگان ایران در شورای امنیت، وزیر خارجه در کابینه منصورالملک، همچنین وی چندین دوره نماینده ایران در جامعه اتفاق ملل بوده است.
 
پس از ترور رزم‌آرا در نیمه اسفند 1329 مجلس شورای ملی به نخست‌وزیری علاء ابراز تمایل کرد و علاء مأمور تشکیل کابینه شد ولی به علت ضعف در حل بحران نفت در اردیبهشت ماه استعفا داد و مجدداً به وزارت دربار بازگشت. وی مجدداً در دی ماه 1334 به فرمان شاه به نخست‌وزیری رسید و پس از تشکیل کابینه بلافاصله برای معالجه رهسپار اروپا و عبدالله انتظام نایب نخست‌وزیر شد.
 
آبان ماه 1334 به مناسبت درگذشت سیدمصطفی کاشانی مجلس ختمی در مسجد سلطانی برقرار بود که حسین علاء نیز در آن شرکت داشت و در همان زمان مورد سوءقصد قرار گرفت. ضارب وی مظفر ذوالقدر از اعضای جمعیت فدائیان اسلام بود، و به علت گیر کردن گلوله، با اسلحه به سر علاء ‌زده  که مختصر خونریزی و جراحت می‌کند.
 
در دوران نخست‌وزیری او پیمان بغداد منعقد شد. حسین علاء در خرداد 1335 از نخست‌وزیری استعفا کرد که مورد موافقت قرار نگرفت و مجدد تشکیل کابینه داد و بالاخره در فروردین 1335 از نخست‌وزیری استعفا کرد و دوباره به وزارت دربار تعیین شد تا سال 1342 که به عنوان سناتور انتصابی از شیراز به مجلس راه یافت و یک سال بعد در سن 82 سالگی در تهران درگذشت. همسر وی فاطمه قراگزلو دختر ناصرالملک، نایب‌السلطنه احمدشاه بود.