کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

محمدعلی رجائی

23 فروردين 1394 ساعت 15:36

مولف : سهیلا عین‎‌الله‌زاده

محمدعلی رجائی فرزند عبدالصمد علاقه بند (خراز) در سال ۱۳۱۲ش در خانواده ای مذهبی در شهرستان دارالمومنین قزوین متولد شد. در 4 سالگی پدر را از دست داد. به دلیل فشار اقتصادی و مادی بعد از اخذ مدرک ششم ابتدایی به کار در بازار پرداخت. در 14 سالگی قزوین را به قصد تهران ترک کرد، و در بازار آهن فروشان...


 
محمدعلی رجائی فرزند عبدالصمد علاقه بند (خراز) در سال ۱۳۱۲ش در خانواده ای مذهبی در شهرستان دارالمومنین قزوین متولد شد. در 4 سالگی پدر را از دست داد. به دلیل فشار اقتصادی و مادی بعد از اخذ مدرک ششم ابتدایی به کار در بازار پرداخت. در 14 سالگی قزوین را به قصد تهران ترک کرد، و در بازار آهن فروشان به شاگردی پرداخت. مدتی را هم در جنوب تهران به دست فروشی گذراند. او همزمان در کلاسهای شبانه شرکت می‌کرد. در سال ۱۳۲۸ به صورت پیمانی به استخدام نیروی هوایی در آمد و در آخرین سال خدمت پیمانی موفق به دریافت دیپلم ریاضی از دبیرستان آذر شد. پس از انصراف از خدمت در ارتش به دلیل انتقال اجباری از نیروی هوایی به نیروی زمینی، با تاثیرپذیری از سخنان آیت الله طالقانی، در بیجار به شغل معلمی مشغول شد. در سال ۱۳۳۸ لیسانس گرفت و طبق معمول خدمت تدریس خود را در ملایر و پس از آن در خوانسار به عنوان دبیر دبیرستان مشغول کار شد.1 او در کنار تحصیل و اشتغال، فعالیتهای سیاسی خود را نیز با شرکت در جلسات تفسیر قرآن و سخنرانیهای آیت الله طالقانی در مسجد هدایت، همکاری با اعضای نهضت آزادی ایران، روحانیون مبارز، بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران و بقایای هیئتهای مؤتلفه اسلامی دنبال کرد. 2 در اثر این فعالیتها یک بار در سال ۱۳۴۲ دستگیر و زندانی گردید که پس از خروج از عضویت در نهضت آزادی از زندان آزاد گردید. در جو اختناق و خفقان بین سالهای ۱۳۴۶ -1342 که فعالیتهای سیاسی رو به رکود نهاده یا زیرزمینی شدند، فعالیتهای رجائی نیز به طور چشمگیری کاهش یافت و فقط به جلسات ماهانه دبیران و شرکت در بعضی جلسات مذهبی و سخنرانی محدود گردید. از سال 1346 تا آذر ۱۳۵۳ که مجدداً دستگیر و تا آستانه انقلاب اسلامی زندانی گردید، فعالیتهای سیاسی خود را وسعت روزافزونی بخشید و علیرغم شکنجه و بازجوییهای طاقت فرسا ذره ای تردید و تزلزل به دل راه نداد و در زندان به پیاده کردن مشی و ایده خود مشغول شد و پس از تغییر مواضع ایدئولوژیک، برای همیشه از بخشی از اعضای سازمان مجاهدین خلق که مارکسیست شدند جدا شد و ضمن پرهیز از گرایش و تمایل به جریان مارکسیست، سعی در جلوگیری از انحراف و استحاله مجاهدین با بهره گیری از آموزه های مکتب اسلام و مباحث فلسفی اسلامی داشت. در آستانه پیروزی انقلاب از زندان آزاد شد و با اوجگیری مبارزه مردم فعالیت خود را در کمیته استقبال از امام خمینی ادامه داد. وی مدتی کفیل وزارت آموزش و پرورش و سپس وزیر آموزش و پرورش در کابینه دولت موقت بود. همزمان با انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس راه یافت. پس از انتخاب بنی صدر به عنوان اولین رئیس جمهور نظام اسلامی از سوی مجلس به عنوان نخست وزیر معرفی گردید. 3 از اعم رخدادها در زمان نخست وزیری وی می توان به مسئله جنگ تحمیلی اشاره کرد. با بالا گرفتن اختلافات بنی صدر با وی، رأی عدم کفایت رئیس جمهور از سوی مجلس صادر شد و رجائی در انتخابات دومین دوره ریاست جمهوری به عنوان دومین رئیس جمهور ایران اسلامی انتخاب گردید. به فاصله کمتر از دو هفته که از ریاست جمهوری رجائی و نخست وزیری باهنر می گذشت بر اثر انفجار در دفتر نخست وزیری در تاریخ 8 شهریور ۱۳۶۰ هر دو به شهادت رسیدند.
 
مردم گرایی، تزکیه نفس در اخلاص عمل ، صرفه جویی، ساده زیستی، نظم و انضباط و قانون گرایی از ویژگیهای شاخص اخلاقی وی بود. 4

پی نوشت:
 
1. شهید محمدعلی رجایی به روایت اسناد ساواک، ج 14، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران: 1378، ص 9-16 .
2. سجاد راعی کلوجه، زندگینامه سیاسی شهید رجایی، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران: 1382، ص 13 .
3. جلیل امجدی، محسن علی نژاد قمی، دلدادگان آزادی: معرفی زندانیان سیاسی قبل از انقلاب، ج 1، 1383، صص 148-149 .
4. علیرضا اوسطی، ایران در سه قرن گذشته، ج 2، انتشارات پا کتاب، تهران: 1382، صص 994- 998.


کد مطلب: 1063

آدرس مطلب :
https://www.iichs.ir/fa/news/1063/محمدعلی-رجائی

تاریخ معاصر
  https://www.iichs.ir