تهیه و تنظیم: فرهاد قلی‌زاده
 
«...محمدرضاشاه در مجلس چهاردهم اثر فعالانه‌ای نداشت؛ زیرا علنا می‌دید که اولا ملتی تشنه انتخابات آزاد پس از نُه دوره انتخابات از طرف پدرش تصمیم قطعی گرفته است در این میدان وارد شود؛ ثانیا هنوز جنگ متحدین و متفقین ادامه دارد و کشور ایران در اشغال ارتش روس و انگیس و آمریکاست و باید در مقابل این عامل نیز رویه احتیاط و ظاهرا تماشاچی را در امر انتخابات بازی کند؛ ثالثا راهی برای اعمال نفوذ کافی نداشت؛ زیرا علی سهیلی،‌ نخست‌وزیر وقت، به خوبی واقف بود شرط روی کار آمدن و یا سقوط کابینه‌اش این نیست که شاه باید از او راضی یا ناراضی باشد، بلکه عوامل مختلف خارجی و داخلی از قبیل تمایل مأمورین سیاسی روس و انگلیس و رأی مجلس و هیاهوی مطبوعات مؤثرتر از تمایل شاه است که فقط باید فرمان نخست‌وزیرش را پس از ابراز رأی تمایل مجلس شورا امضا کند. این بود که نه شاه به او می‌گفت لیست انتخابات درست کن که من آن را تصویب نمایم و از آن حق نداری تخلف ورزی و نه اینکه همچه قدرتی در علی سهیلی بود که انتخابات لیستی برای مجلس چهاردهم انجام دهد. بنابراین موردی برای چنین تصوری باقی نبود. بدین جهت است که محمدرضاشاه در انتخابات مجلس چهاردهم بسیار ناراضی بود؛ چنان‌که در نطق‌ها و نوشته‌های پس از سال 1332 که حاکم بر اختیارات مطلق کشور شده بود در مقام تخطئه انتخابات مجلس ایران از فساد آن انتخابات که روس و انگلیس کاندیدای خود را علنا حمایت می‌نمودند دلیل و شاهد می‌آورد منتها نتیجه‌ای که گرفته این است که خودش قائم‌مقام روس و انگلیس و مالک و آزادی‌خواه و [دارای] پول و نفوذ و قدرت روحانی شده، شخصا به میل خود لیست انتخابات تهیه نماید و ظرف 24 ساعت نیز آن لیست را به صورت انعکاس صوت خود از صندوق‌ها از طرف مأمورین دولت خود با تلگراف دریافت دارد.»1
 

محمدرضا پهلوی در لباس نظامی هنگام ورود به مجلس شورای ملی جهت ادای سوگند پادشاهی
شماره آرشیو: 2769-1ع

 
پی نوشت: