«زنده‌یاد آیت‌الله محمدعلی تسخیری و نقش‌آفرینی در بخش بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی» در گفت و شنود با حجت الاسلام والمسلمین حسین روحانی‌نژاد
ایشان را در خارج از کشور، بهتر از داخل کشور می‌شناختند!
15 مهر 1399 ساعت 12:00
زنده‌یاد آیت‌الله حاج شیخ محمدعلی تسخیری در آغازین سال‌های تأسیس نظام اسلامی، فعالیت خویش را از بخش بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی آغاز کرد و به موفقیت‌های فراوان دست یافت. در گفت‌وشنود پی‌آمده، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین روحانی‌نژاد به بیان خاطرات خویش دراین‌باره پرداخته است.
در آغاز این گفت‌وگو، لطفا بفرمایید که سازمان تبلیغات اسلامی، چگونه تأسیس شد و نقش مرحوم آیت‌الله تسخیری در بخش بین‌الملل این سازمان چه بود؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم. از آنجا که انقلاب اسلامی یک انقلاب کاملا فرهنگی بود، پس از پیروزی انقلاب، احساس شد باید تشکیلاتی برای ترویج و گسترش فرهنگ دینی و دستاوردهای انقلاب اسلامی ایجاد شود و لذا در همان روزهای اول پیروزی انقلاب، شورای عالی تبلیغات اسلامی به دستور حضرت امام تشکیل شد و افرادی که سابقه کار فرهنگی و تبلیغی داشتند، برای عضویت در این شورا انتخاب شدند. از سوی حضرت امام، نمایندگانی در مراکز استان‌ها برای اداره این تشکیلات منصوب شدند و با هماهنگی‌های دفتر تبلیغات امام، در بسیاری از نقاط کشور، دفاتر سازمان تبلیغات راه‌اندازی شدند تا تحت مدیریت نمایندگان امام در مراکز استان‌ها، به فعالیت بپردازند.
اهداف این تشکیلات چه بودند؟
تبلیغات دینی و آگاه کردن مردم در مورد ارزش‌هایی که انقلاب آنها را احیا کرده بود و روشنگری‌هایی که مردم به آنها نیاز داشتند و نیز افشای توطئه‌ها و تهدیدهای دشمنان انقلاب. هر چه از عمر این تشکیلات گذشت، ضرورت ایجاد تشکیلات منسجم دینی و فرهنگی، بیشتر احساس شد و به این نتیجه رسیدیم که این حرکت‌های تبلیغی، باید فراتر از جامعه ایران را هم دربر بگیرد و به این ترتیب، بخش بین‌الملل سازمان شروع به فعالیت کرد و اولین رئیس آن، مرحوم حضرت آیت‌الله تسخیری بودند. نخستین شخصیتی هم که به ریاست سازمان تبلیغات اسلامی منصوب شدند، حضرت آیت‌الله جنتی بودند. این تشکیلات از همان ابتدا، ماهیتی مردمی داشت و دولتی نبود؛ زیرا تبلیغات حوزه دین، نباید دولتی بشود. فکر بنیان‌گذاران این نهاد، این بود که این سازمان، باید بر حسب مبانی تبلیغی دینی اداره شود و همه مردم هم، در برابر این امر مهم مسئول‌اند و هر کسی به اندازه توانایی خود می‌تواند در تبلیغ دین فعالیت کند. اما اگر حوزه دین به دولت وابسته شد، از آنجا که دولت‌ها دائما تغییر می‌کنند، با تغییر آنها، سیاست‌های تبلیغ دینی هم تغییر می‌کند.
سازمان در آغاز تشکیل خویش، با چه مشکلاتی درگیر بود و چگونه بر مشکلات فائق آمد؟
شکل‌گیری هر تشکیلاتی، همواره با کمبودها، موانع و مشکلاتی روبه‌روست. طبیعتا سازمان تبلیغات اسلامی هم، مستثنا نبود. اما از آنجا که در هیئت مؤسس و ریاست سازمان، افراد صالح و شاخصی حضور داشتند، مشکلات بر عملکرد سازمان تأثیر منفی نداشت و سازمان توانست به‌سرعت، روند رو به رشدی پیدا کند. در سال‌های 1361 تا 1363، چهره‌های شاخصی را در دفاتر مناطقِ مختلف کشور می‌بینیم که از عناصر خو‌شنام حوزه به‌شمار می‌آمدند. علت هم این بود که در آن فضا و آن مقطع، همه می‌خواستند هر کاری که از دستشان برمی‌آید، برای انقلاب انجام بدهند. به علاوه، این تشکیلات منسجم می‌توانست به تأمین اهداف انقلاب و تبلیغ و ترویج فرهنگ دینی ــ که امر بسیار مقدسی است ــ کمک کند. ضمن اینکه مسئولین سازمان، همگی از چهره‌های شاخص انقلاب انقلاب و حوزه‌های علمیه بودند و همکاری با آنها، بسیار ارزشمند بود. به مرور زمان و برحسب نیاز، همکاران سازمان زیاد شدند و سازمان بی‌آنکه در دهه اول اتکایی به بودجه دولتی داشته باشد، با مساعدت‌های داوطلبانه مردم اداره شد. مضافا بر اینکه کسانی که با سازمان همکاری می‌کردند، بسیار قانع و بی‌توجه به دنیا بودند و با حداقل‌ها، کارهای بزرگی می‌کردند. آن روزها، کسی به سنوات خدمت و سابقه و بیمه و بالا و پایین بودن جایگاه فکر نمی‌کرد و همه فقط، در فکر جلو بردن اهداف انقلاب بودند و با تمام توان کار می‌کردند. بعدها سازمان گسترش پیدا کرد و دولت‌ها هم به آن کمک کردند، اما وجهه مردمی آن همچنان حفظ شد.
مرحوم آیت‌الله تسخیری از چه مقطعی به سازمان آمدند و چگونه مسئولیت بخش بین‌الملل، به ایشان محول شد؟
ایشان تقریبا از آغاز فعالیت سازمان بودند. آیت‌الله جنتی حدود دوازده سال، ریاست سازمان تبلیغات را به عهده داشتند و با توجه به مأموریت سازمان برای تبلیغ اسلام در سطح دنیا، معاونت بین‌الملل را ایجاد کردند و مسئولیتش را به عهده آیت‌الله تسخیری گذاشتند. یکی از همکاران بسیار فعال مرحوم آقای تسخیری، آقای سیدابوالحسن نواب بود که انصافا، تلاش زیادی برای رساندن پیام اسلام به سراسر دنیا کرد. آقای تسخیری و آقای جنتی توانستند با همفکری و همکاری، کارهای بزرگی انجام بدهند.
مثلا؟
مثلا افزایش تبلیغات چهره به چهره، تهیه و انتشار مجلات و نشریات، اعزام مبلغ به خارج، تدوین و انتشار کتب و ترجمه آنها به زبان‌های زنده دنیا. یکی از کارهای مهم سازمان، تشکیل دارالقرآن بود که از نیروهای متخصص قرآنی در سطح کشور حمایت می‌کرد و به آموزش قرآن نظم و انسجام و گسترش داد.
معاونت بین‌الملل، از چه دوره‌ای از سازمان تبلیغات اسلامی جدا شد و چرا؟
معاونت بین‌الملل در دهه دوم انقلاب، به دلیل گستردگی فعالیت‌های سازمان و نیز ضرورت گسترش تبلیغات در خارج از کشور، به صورت مستقل شروع به کار کرد تا فعالیت‌های پراکنده نهادهای مختلفی را که در خارج از کشور به تبلیغ مشغول بودند، یک‌کاسه کند. به همین دلیل، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأسیس شد که تشکیل می‌شد از معاونت بین‌الملل سازمان تبلیغات و معاونت بین‌الملل وزارت ارشاد و مرحوم آیت‌الله تسخیری هم، مسئولیت اداره این سازمان را به عهده گرفتند. ایشان در دوران مدیریتشان، بسیار فعالیت کردند و مخصوصا در جبهه‌ها، برای ارتقای کیفیت تبلیغات، تلاش فراوانی کردند. پیش از این، اعزام مبلغ و نشر کتب در بخش بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی انجام می‌شد که پس از تأسیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سر و شکل منسجم‌تر و متمرکزتری پیدا کرد.
فعالیت‌های این سازمان، پس از خاتمه جنگ تحمیلی، به چه شکل ادامه پیدا کرد؟
جنگ تمام شد، اما پیامدهای آن باقی ماند. در دوران جنگ، تنها دغدغه مردم و مسئولین دفاع از کشور بود، اما پس از خاتمه جنگ، مردم فرصت پیدا کردند انتظارات خود را مطرح کنند. دشمن هم تهاجم خود را از فاز نظامی، به تهاجم فرهنگی تبدیل کرد که بسیار پیچیده‌تر و مبارزه با آن، بسیار دشوارتر بود. مرحوم آیت‌الله تسخیری هم در دوره جنگ و هم پس از آن، تمام قد در صحنه حضور داشتند و منشأ خدمات برجسته‌ای برای نظام بودند و پیام انقلاب را در همه جا مطرح می‌کردند و سعی داشتند چهره واقعی انقلاب را به همه بشناسانند. ایشان توانستند توجه بسیاری از اندیشمندان جهان اسلام را به حقانیت انقلاب اسلامی جلب کنند
کدام ویژگی‌های شخصیتی ایشان در نظر شما برجسته‌ترند؟
ایشان یک شخصیت بی‌نظیر فرهنگی با خلق خوب، روابط عمومی پسندیده و فوق‌العاده تأثیرگذار بودند. کافی بود مدت کمی با ایشان مجالست داشته باشید تا به ایشان علاقه‌مند شوید! عالمی وارسته و فوق‌العاده متواضع و نسبت به دنیا و تعریف و تمجیدهای دیگران بی‌علاقه بودند. از جریانات فکری دنیا، شناختی عالی داشتند و به همین دلیل هم، در محافل مختلف علمی جهان اسلام، چهره شناخته‌شده‌ای بودند. به زبان و ادبیات عرب، تسلط کامل داشتند و به همین دلیل در محافل عرب‌زبان، دیگران را با فصاحت و بلاغت کلام خود به شگفتی وامی‌داشتند! علاوه بر این، ایشان مدیری بسیار باهوش و کارآمد بودند. کار کردن با ایشان بسیار راحت بود و در عین حال که به نحوی مدیریت می‌کردند که افراد وظایف خود را با دقت و کامل و بی‌نقص انجام می‌دادند، هرگز موقعیتی پیش نمی‌آمد که ایشان برخورد تندی داشته باشند. حضرت امام، بسیار به ایشان اعتماد داشتند و کارهای مهمی را در سطح بین‌المللی، به عهده ایشان گذاشته بودند؛ از جمله شرکت در مجمع کشورهای اسلامی و به تصویب رساندن فتوای امام در مورد سلمان رشدی. پس از رحلت امام هم، مقام معظم رهبری مسئولیت تأسیس و اداره مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را به عهده ایشان گذاشتند که در هر دو جا، منشأ برکات و خیرات زیادی بودند.
و سخن آخر؟
مرحوم آیت‌الله تسخیری از چهره‌های بسیار جدی در زمینه تقریب مذاهب اسلامی و وحدت جهان اسلام بودند و اندیشمندان و علمای جهان اسلام، برای آرای ایشان ارزش بسیار زیادی قائل بودند و آنها را می‌پذیرفتند. ایشان در اکثر اجلاس‌هایی که حضور پیدا می‌کردند، نظرات جالب و بدیعی عرضه می‌کردند و به همین دلیل، بسیار مورد توجه قرار می‌گرفتند. ارتباطات ایشان با علمای جهان اسلام، فوق‌العاده گسترده و عمیق بود و به همین دلیل، ایشان را در خارج از کشور، بهتر از داخل کشور می‌شناختند! ایشان در کنفرانس‌های وحدت ــ که در اوایل توسط معاونت بین‌الملل سازمان تبلیغات و تحت نظارت و مدیریت خود ایشان برگزار می‌شدند ــ با تمام قدرت سعی می‌کردند چهره واقعی انقلاب را به شرکت‌کنندگان در کنگره بشناسانند و تبلیغات دشمنان انقلاب اسلامی را خنثی کنند و انصافا بسیار هم در این زمینه موفق بودند. میهمانان این گردهمایی‌ها ــ که اکثرا از چهره‌های برجسته و بانفوذ کشورهایشان بودند ــ موقعی که به کشورهایشان برمی‌گشتند، تصویر مثبت و روشنی از انقلاب اسلامی ایران ارائه می‌کردند و این‌گونه بود که بسیاری از مردم کشورهای اسلامی، با آرمان‌ها و شعارهای انقلاب اسلامی آشنا شدند.
تأکید من این است که ایشان و سایر چهره‌های مؤثر نظام، باید به نسل جدید معرفی و برای آنها الگوسازی شود. هرچند معمولا این شخصیت‌ها، به‌خصوص شخص ایشان، فوق‌العاده متواضع و فروتن بودند و دلشان نمی‌خواست نامشان مطرح شود، اما غفلت از این افراد بزرگ، صدمه زدن به نسل‌های کنونی است که بیش از هر چیز، به الگوهای کارآمد، عالم، خدمت‌گزار و متعهد نیاز دارند.
کد مطلب: 16234