در تاریخ ریاستالوزایی رضاخان صحنههای بسیاری را میتوان نام برد که خفتبار و رقتانگیز بودهاند، اما یکی از اتباع آمریکا که خود از نزدیک شاهد برخی از وقایع این دوره بوده است صحنهای را وصف کرده که رقتانگیزترین و خفتبارترین صحنه خشنی بوده که تا آن زمان به چشم خود دیده است:
«در گزارشی که سفارت آمریکا در تهران به وزارت امورخارجه کشور خود فرستاد، رفتارهای رضاخان را چنین توصیف نمود: رئیسالوزرای فعلی ایران، تنها برده و گوش به زنگ اوامر و امیال بریتانیاست. او به هیچ وجه نمیتواند خشم و غضب خود را کنترل کند. وی اخیرا [مشیرالدوله] رئیسالوزاری پیشین را مورد ضرب و شتم قرار داده است (بنا به گزارشهایی که به دست من رسیده است در حضور شاه چنین جسارتی را به وی روا داشته است).
رضاخان با دست خود یکی از روزنامهنگاران منتقد را کتک زد. این روزنامهنگار پیرمردی ریشسفید بود. یکی از اتباع آمریکا که شاهد این ماجرا بوده است اظهار میکند که این رقتانگیزترین و خفتبارترین صحنه خشنی بوده که تاکنون دیده است. از زمانی که وی بر مسند ریاست وزرا تکیه زده بارها در مواضع مختلف ملتزمین و همراهان خود را مورد ضرب و جرح قرار داده است. بار دیگر تکرار میکنم چنانچه اولین نشانههای مخالفت از جانب یک مقام مشاهده شود، به احتمال قوی، خوی حیوانی رئیسالوزراء طغیان خواهد کرد و دیگر کسی نمیداند چه خواهد شد».1
پی نوشت:
1. اسناد وزارت امور خارجه آمریک ا، سند شماره 891.51A/137 مورخ 2 دسامبر 1923