در 25 مه 2020 بود که قتل فردی که پوستش سفید نبود سرتیتر اخبار جهان شد. این فرد، که جانش را به خاطر رنگ پوست از دست داد، نه در کشورهای شرقی یا اسلامی، بلکه در کشوری به قتل رسید که از صدور دموکراسی سخن میگوید و کشورهای دیگر را به نقض حقوق بشر متهم میکند. نکته جالب اینجاست که محمدعلی فروغی یک قرن پیش متوجه این مسئله شده بود
محمدعلی فروغی یکی از رجال سیاسی دوره قاجار و پهلوی است که مثل تمامی روشنفکران، هم میخواست داشتههای سرزمینی مانند مفاخر ادبی را به رخ بکشد و هم از عقبماندگی فکری و سیاسی در مملکت احساس حقارت میکرد. البته داشتههای سرزمینی او به مواردی معدود خلاصه میشد؛ او با اینکه فلسفه غرب را بهخوبی میشناخت و حتی درباره آن کتاب نوشته بود، در یک جمله از این کتاب، به فلسفه اسلامی اشاره نکرد. فروغیِ مورخ نیز هیچگاه از تاریخ اسلام سخن نگفت؛ بااینحال در تجددگرایی تا آنجا پیش رفت که در تغییر پوشش ایرانیان با رضاخان مخالفتی نکرد و حتی با ترغیب پهلوی اول به سفر به ترکیه، زمینه کشف حجاب را نیز فراهم کرد. البته با همه خودباختگی در برابر غرب، صد سال پیش، زمانی که چهره «متمدن»! دنیای غرب هنوز برای همگان کامل عیان نشده بود به شناختی از لایههای فرهنگی این جوامع رسید که امروزه با آزار و شکنجه و قتل سیاهپوستان در آمریکا کاملا آشکار شده است:
محمدعلی فروغی، نخستوزیر، هنگام شرکت در یکی از جشنها به مناسبت کشف حجاب
شماره آرشیو: 349-۴ع
«فرنگیها هر وقت حرکت رکیکی از غیر میبینند عالم را از فریاد وحشیگری پر میکنند؛ بعد برای خودشان که موقع دست میدهد همان حرکت را به طور اشد میکنند».1
پی نوشت:
1. یادداشتهای روزنامه محمدعلی فروغی، به کوشش ایرج افشار، تهران، کتابخانه و موزه کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1388، ص 180.