پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ سرکوب عشایر برای رضاخان از جنبه‌ای دیگر تلاش برای رسیدن به منابع مالی بود. توقیف اموال اقبال‌السلطنه ماکویی، سردار معزز بجنوردی و عشایر شمال شرق خراسان، که از نیروهای قومی و حافظ سرحدات ایران و وفادار به دولت قاجار بودند، در همین راستا قرار داشت. ورای رضاخان، نظامیان نیز با ورود به مناطق تصرف‌شده، از منظر مالی منتفع می‌شدند. احمد کسروی در کتاب «افسران ما» رفتار نظامیان در این مناطق را شرح داده و درباره سوءاستفاده مالی آنها در مناطق تحت تسلطشان چنین گفته است:
«من خودم در خوزستان بودم. با خزعل جنگی رفت و دولت فیروز گردید و سپاهیان به شهرهای خوزستان درآمدند. افسران از روزی که رسیدند، دست ستم گشادند و هر یکی از راه دیگری به پول‌توزی و پول‌اندوزی پرداخت. سرتیپ فضل‌اله‌خان، فرمانده ایشان در ناصری، با بودن عدلیه، محکمه‌ای برپا کرد که روزی هزار تومان کمابیش درآمد داشت. افسران دیگر در شوشتر و خرمشهر و دزفول پیروی از او نمودند. ... سران ایل‌ها را به زندان می‌انداختند و تا پول‌های گزافی نمی‌گرفتند، رهاشان نمی‌گردانیدند. ... در اندک زمانی، چنان فشار به مردم آوردند که همه آنان از شادی‌هایی که نموده بودند، پشیمان گردیدند. مردم بماند، ما که کارکنان دولت بودیم و در زمان جنگ صد زیان و ترس کشیده بودیم، رفتار زشت این افسران به ما چندان گران می‌افتاد که آن زیان‌ها و ترس‌ها را فراموش گردانیدیم. همچون وحشیان به‌میان افتاده، به هر که می‌رسیدند لگد می‌زدند. هر کسی یک شام یا ناهار با باده و قمار و زن توانستی داد، هر کینه‌ای از دشمنان خود با دست این افسران توانستی جست».
رضاشاه و محمدرضا پهلوی در حال بازدید از مانور نیروهای لشکر پیاده مرکز در پادگان باغشاه (سال 1316)
شماره آرشیو: 130553-275م
پی نوشت:
احمد کسروی، افسران ما، ١٣٢٣، ص 10.
دریافت صفحه با کد QR