پایگاه اطلاعرسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی، مانند دوره پدرش، «نمایندگان مجلس با نظر شاه تعیین میشدند». به گزارش فردوست، «در زمان نخستوزیری اسدالله علم، محمدرضا دستور داد که با علم و منصور یک کمیسیون سه نفره برای انتخابات نمایندگان مجلس تشکیل دهیم. کمیسیون در منزل علم تشکیل میشد. ... منصور اسامی افراد مورد نظر را میخواند و علم هر که را میخواست تأیید میکرد و هرکه را نمیخواست دستور حذف میداد... پس از پایان کار و تصویب علم ترتیب انتخاب این افراد داده میشد. فقط افرادی که در این کمیسیون تصویب شده بودند سر از صندوق آرا در میآوردند ولاغیر».1
در دوره بیستویکم مجلس، به دلیل حساسیت محمدرضا پهلوی و انقلاب سفید، شاه از احمد نفیسی، شهردار تهران، خواست که «به او در انتخاب کاندیداهای مورد اعتماد و اصلاحطلب کمک کند». نفیسی از عهده چنین مسئولیتی به خوبی برآمد و درنتیجه «نمایندگان منتخب کسانی بودند که شاه میل داشت وارد حکومت شوند».2 جدیدترین افرادی که به مجلس راه یافتند و موجب تعجب شد «یکی قهرمان کشتی و دیگری هنرپیشه تلویزیون بود که نقشهای مبتذل را ایفا میکرد».3
در این دوره، انتخابات مجلس چنان فرمایشی شده بود که به وکلا میگفتند: «وکیل صندوقی».4 سازمان سیا در گزارشی تحقیقاتی درباره ایران، در وصف مجلس شورای ملی نوشت: «از زمانی که شاه به قدرت مطلقه خود دست یافت مجلس حکم مهر پلاستیکی سلطان را پیدا کرد».
در همین باره در کاریکاتوری که 11 خرداد سال 1350 در نشریه «توفیق» منتشر شد وضعیت چنین مجلسی با زبان طنز به تصویر کشیده شده است.
پی نوشت:
1. حسین فردوست، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج 1، ص 257.
2. دانشجویان پیرو خط امام، مجموعه اسناد لانه جاسوسی آمریکا، ص 131.
3. همان، ص 73.
4. خاطرات سپهبد حاج علی کیا، بهکوشش حبیب لاجوردی، ص 85.