دیشب رادیو مسکو در بخش فارسی خود گفت: کارشناسان شوروی در رشته ژئوفیزیک طبق قرارداد کمک فنى اتحاد جماهیر شوروی به ایران، به کارهای مربوط به اکتشاف و تجسس معادن نفت و گاز در بخش جنوبی بحر خزر در نزدیکی سواحل ایران پرداخته‌اند.
 
وضع منابع
از چندی قبل شرکت ملی نفت برای کارهای مقدماتی اکتشاف در فلات قاره، بحر خزر برنامه‌ای تهیه کرده است تا با لرزه‌نگاری در دریای مذکور و سواحل ایران معلوم کنند که وضع منابع نفتی این منطقه چگونه است؟
به همین جهت با اتحاد جماهیر شوروی، که در زمینه فوق به‌خصوص در سواحل شمالی بحر خزر تجربیات فراوانی دارد، قراردادی منعقد شد تا عده‌ای از کارشناسان شوروی در استخدام دولت ایران درآیند و در این زمینه به کارشناسان شرکت ملی نفت کمک کنند.
 
اسناد لرزه‌نگاری
از چندی قبل کارشناسان مزبور با کشتی مخصوصی در اختیار شرکت ملی نفت ایران گذارده شدند و شرکت ملی نفت نیز کار خود را بلافاصله آغاز کرده است.
مرکز این عملیات در چالوس می‌باشد و کارشناسان مزبور به اتفاق کارشناسان ایران در هتل چالوس اقامت دارند. تمام اسناد مربوط به لرزه‌نگاری، که با دستگاه‌های علمی دقیق در روی نوارهای مخصوص ضبط می‌شود، در اختیار کارشناسان ایرانی قرار می‌گیرد.
 
مرحله اول
اسناد مزبور در موقع اکتشاف و حفر چاه‌های نفتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و اصولا به طور مقدماتی نشان خواهد داد که در دریای خزر و نزدیکی سواحل ایران منابع نفت وجود دارد یا نه؟
استخدام کارشناسان روسی فقط برای مرحله اول اکتشاف، یعنی لرزه‌نگاری، می‌باشد. شرکت ملی نفت فعلا برای مرحله دوم برنامه‌ای تدوین نکرده است.
 

روزنامه «اطلاعات» نوشت: آقای دین راسک، وزیر خارجه آمریکا، ساعت 5:30 بعدازظهر امروز با هواپیمای اختصاصی از بانکوک وارد تهران می‌شود و شام را در حضور شاهنشاه آریامهر صرف می‌کند.
وزیر خارجه آمریکا در فرودگاه مهرآباد با خبرنگاران مصاحبه خواهد کرد و بامداد فردا تهران را برای شرکت در کنفرانس وزیران خارجه کشورهای عضو ناتو به سوی پاریس ترک می‌کند.
 

آقای هوشنگ انصاری، وزیر اطلاعات، عصر دیروز ضیافتی به افتخار آقای اسکاف کوهر، معاون وزارت اطلاعات پاکستان که به دعوت وزارت اطلاعات به ایران آمده است، ترتیب داد که در آن عده‌ای از شخصیت‌های ایرانی و خارجی سفرای کشورهای اسلامی و روزنامه‌نگاران با بانوانشان شرکت داشتند.
 

آقای علال الفاسی، رهبر حزب استقلال مراکش، پس از دو روز اقامت در شهر صنعتی آبادان و شرکت در برنامه‌هایی که برای وی ترتیب داده شده بود، ساعت ۹ صبح امروز با اتومبیل رهسپار اهواز شد.
آقای الفاسی و همراهان ساعت ۱۱ وارد اهواز شدند و در پنج کیلومتری شهر مورد استقبال فرماندار، اعضای هیئت مشورتی روزنامه «اطلاعات» و جمعی از شخصیت‌های محلی اهواز قرار گرفتند.
الفاسی پس از ورود با آقای سالور، استاندار خوزستان، ملاقات کرد و ناهار را به طور خصوصی در هتل اهواز صرف نمود. وی بعد از ظهر در مراسم ۲۱ آذر شرکت خواهد کرد.

روزنامه «اطلاعات» نوشت: دیروز خطوط اصلی توافق‌نامه ایران و کنسرسیوم توسط آقای امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر، اعلام گردید. فردا آقای دکتر اقبال، رئیس هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت ایران، توضیحات بیشتری خواهد داد تا جزئیات توافق‌نامه روشن گردد.
ایران از دو سال قبل تقاضا کرد اضافه تولید سالانه نفت ایران در حوزه قرارداد به 5/ 17 درصد افزایش یابد. این مذاکرات پس از دوسال تلاش بالاخره در هفته جاری در تهران به نتیجه رسید و توافق‌نامه مربوطه امضا شد.
خطوط اصلی توافق‌نامه که توسط آقای نخست‌وزیر در مجلس شورای ملی اعلام شد شامل سه مورد مشخص است:  
اول) پس دادن یک‌چهارم اراضی یک «حوزه قرارداد» به ایران که مساحت تقریبی آن چهل‌هزار کیلومتر مربع خواهد بود؛
مورد دوم مربوط به واگذاری نفت خام از طرف کنسرسیوم به ایران جهت فروش در اروپای شرقی است. کنسرسیوم در بدو امر به این علت با واگذاری نفت به ایران مخالفت می‌کرد که می‌گفت این نفت در بازارهای نفتی جهان باعث رقابت با آنها خواهد شد.
ایران توضیح داد که نفت مزبور برای اروپای شرقی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و بازار اروپای شرقی بازار طبیعی شوروی است؛ بنابراین رقابت معنی ندارد و هیچ یک از کمپانی‌های نفتی غرب در اروپای شرقی بازار ندارند.
مورد سوم مربوط به افزایش تولید سالانه نفت خام ایران است که در این مورد رقمی مورد توافق قرار گرفت که اگر واگذاری نفت خام به ایران و منافعی که از پس دادن اراضی به ایران حاصل می‌گردد حساب کنیم، مجموعا بیش از رقم 5/ 17 درصد درخواستی ایران خواهد شد؛ مثلا اگر رقم توافق‌شده را ۱۳ درصد تصور کنیم، باقی‌مانده آن که 5/ 4 درصد است، از طریق واگذاری نفت خام تأمین شده است.
درحقیقت توافق‌نامه فوق برای ایران علاوه بر تأمین 5/ 17 درصد اضافه تولید، امکان جدیدی خواهد ساخت که از چهل‌هزار کیلومتر اراضی به‌دست‌آمده بهره‌برداری شود و برای کنسرسیوم نفت نیز این تسهیلات را فراهم ساخت که اضافه تولید ایران را تا 5/ 17 درصد افزایش دهد و قسمتی از آن را بر اساس مقدورات بازارهای خود صادر کند و بقیه را در اختیار ایران قرار دهد تا خود رأسا اقدام به صدور نماید و به این ترتیب بن‌بست مذاکرات گشوده شد.

روزنامه‌های امروز کشور نوشتند: امروز مراسم سالروز نجات آذربایجان و روز ارتش شاهنشاهی ایران، در تهران و سراسر کشور با شکوه فراوان برگزار شد و واحدهای نمونه ارتش شاهنشاهی در تهران از پیشگاه شاهنشاه آریامهر رژه رفتند.
در مراسم سان و رژه ارتش اعضای هیئت وزیران، شخصیت‌های مملکتی و عده کثیری از مردم تهران حضور داشتند و در خیابان‌های مسیر سربازان ارتش شاهنشاهی، به وسیله مردم فرشی از گل گسترده شد.[1]
 

پی‌نوشت