پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ جیمز بیل، نویسنده و تحلیلگر آمریکایى معاصر و نویسنده کتاب «عقاب و شیر»، با اشاره به «فشار سخت» دولت آمریکا به حکومت ایران جهت تصویب لایحه کاپیتولاسیون، و بی‌میلى مجلس و «خشم گسترده و عمیق» ایرانیان نسبت به تصویب این لایحه، اجرای «کاپیتولاسیون» در ایران به نفع آمریکایی‌ها در زمان سلطنت محمدرضا پهلوى را «اشتباه مصیبت‌بارى» می‌خواند «که منافع آمریکا را دچار مشکل» کرد.
او با ذکر این نکته می‌افزاید: «این عمل ناشیانه و زشت، نشانهاى از رفتار خشن و احمقانه امپریالیسم است، ولى بااین‌همه ما آن‌قدر فشار آوردیم تا به اجرا درآمد. برخلاف قرارداد کاپیتـولاسیون که بیشتر در برگیرنده نظامیان بودند که در فراسوى دریاها خدمت می‌کردند، در تنظیم نوع ایرانى آن، به طور استثنایى به ایالات متحده اجازه داده شد تا در تمام موارد و در مورد تمام کارمندان (حتى غیر نظامى) تنها از حوزه قضایى خود استفاده کند، ولو اینکه افراد مسئول در آمریکا بخواهند این کار را انجام دهند...
این شکل از قرارداد که بین ایران و آمریکا منعقد شده بود به استثناى مواردى از آن در آلمان غربى، در هیچ‌یک از کشورهاى دیگر سابقه نداشت و خصوصا به لحاظ کاربرد، بسیار گسترده می‌نمود؛ زیرا هرگونه نظارت قانونى ایرانیان را بر آمریکایى‌های مستقر در ایران، که دائما نیز رو به فزونى بود، بیاثر و خنثى میکرد و این می‌توانست به بستگان آنها نیز بسط یابد».
محمدرضا پهلوی به اتفاق ریچارد نیکسون (رئیس‌جمهور آمریکا) در محوطه کاخ سفید
شماره آرشیو: 2202-115ز
دریافت صفحه با کد QR