ساواک و اظهارات ضد صهیونیستی آیت‌الله مکارم شیرازی/ ساواک و اظهارات آیات شریعتمداری و گلپایگانی درباره جنگ اعراب و اسرائیل/ شاه و فرح عصر امروز به کشور باز می‌گردند/ اعلامیه کاخ سفید/ مسابقه سلطنتی بهترین کتاب سال/ در بسیاری از کشورهای جهان به نفع اعراب تظاهرات شد/ شورای امنیت اعلان آتش‌بس داد/ ملاقات سفرای کشورهای عربی با نخست‌‎وزیر/ اعراب جریان نفت به سوی غرب را قطع کردند/ تصرف دو شهر دیگر توسط اسرائیل/ اضمحلال ارتش اردن/ حمله به عراق/ تصرف نابلُس/ اعراب کلیه روابط خود را با آمریکا و انگلیس قطع کردند/ اسرائیل آتش‌بس را پذیرفت/ قاهره اعلام کرد: دست از جنگ نخواهیم کشید/ تخلیه دانشجویان ایرانی از بیروت/ اولین گروه آمریکاییان مقیم عراق به تهران رسیدند

گزارش ساواک از اظهارات ضد صهیونیستی آیت‌الله مکارم شیرازی

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 17 خرداد 1346 «[تاریخ:] 17 /3 /1346 شیخ ناصر مکارم به منبر رفت در مورد روز 28 صفر، روز رحلت حضرت پیغمبر اسلام، بیاناتی ایراد نمود و درباره [اینکه] در حال حاضر سربازان مسلمان عرب در جنگ با ملت یهود کشته می‌شوند این جنگ نه جنگ با عرب است، بلکه با مردم مسلمان تمام جهان می‌باشد. باید بر علیه یهود جنگید. پیروزی با مسلمان است».
این گزارش به نقل از آیت‌‎الله مکارم شیرازی می‌افزاید: شنیده‌ام عده‌ای یهود در آبادان دور هم جمع می‌شوند و دعا برای دولت اسرائیل می‌کنند. آقایان ببینید آنها در این مملکت ثروت [دارند] و زندگی می‌کنند و سربازان و پاسبانان این مملکت از آنها حفاظت می‌کنند، ولی برای دولت اسرائیل پول جمع می‌کنند و دعا می‌کنند که در جنگ بر علیه مسلمانان پیروز بشوند. در پایان برای خمینی دعا نمود.[1]

گزارش ساواک از اظهارات آیات شریعتمداری و گلپایگانی درباره جنگ اعراب و اسرائیل

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ گزارش 18 خرداد 1346 «طبق اطلاع واصله از قم، روز 17 /3 /46 به مناسبت رحلت حضرت رسول(ص) و شهادت حضرت امام حسن(ع) مجالس سوگواری در منازل آیات و اکثر مساجد قم برگزار گردیده و هیئت‌های شهرستان‌ها در داخل به عزاداری پرداخته‌اند.
با مراقبت‌های کاملی که به عمل آمده هیچ گونه خلاف نظمی نبوده است؛ ضمنا آقایان شریعتمداری و گلپایگانی در خاتمه مجالس در منازل خود شخصا سخنرانی نموده و طی بیاناتی نگرانی از وقوع جنگ بین اعراب و اسرائیل و پشتیبانی خود را از اعراب و مسلمانان جهان ابراز داشته و پیروزی مسلمانان را از خداوند خواستار شده‌اند.[2]

شاه و فرح عصر امروز به کشور باز می‌گردند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: همان‌طور که دیروز اطلاع دادیم وخامت اوضاع خاورمیانه عربی موجب شد که شاهنشاه آریامهر برنامه مسافرتشان را به کانادا و ایالات متحده و همچنین سفر رسمی ترکیه را که قرار بود در پایان این مسافرت صورت گیرد قطع فرموده به وطن مراجعت فرمایند.

اعلامیه کاخ سفید

کاخ سفید واشنگتن اعلام کرد که شاهنشاه ایران به پرزیدنت جانسون اطلاع داده است که سفرشان را به واشنگتن به مناسبت بحران خاورمیانه به تعویق خواهند انداخت.
این سفر قرار بود روزهای ۲۲ و ۲۳ خرداد صورت گیرد. [3]

مسابقه سلطنتی بهترین کتاب سال

روزنامه‌های امروز کشور با انتشار یک آگهی نوشتند: بدین وسیله به اطلاع عموم علاقه‌مندان می‌رساند که مدت قبول کتاب برای شرکت در مسابقه سلطنتی بهترین کتاب سال ١٣٤٥ از تاریخ نشر این آگهی تا پایان شهریورماه ١٣٤٦ می‌باشد و فقط کتاب‌هایی که در سال ١٣٤٥ طبع و نشر شده است برای شرکت در مسابقه پذیرفته می‌شود و تاریخی که به عنوان چاپ در پشت جلد کتاب ذکر شده معتبر است.
داوطلبان شرکت در مسابقه سلطنتی بهترین کتاب سال لازم است پنج نسخه از کتاب خود را با نشانی کامل در ظرف این مدت به قسمت فرهنگی بنیاد پهلوی بفرستند و رسید دریافت دارند.
در ترجمه‌ها اصل کتاب باید همراه باشد. کتاب‌هایی که برای مسابقه فرستاده می‌شود پس داده نمی‌شود.
برای مزید اطلاع علاقه‌مندان اضافه می‌شود که از سال ١٣٤٣ کتاب‌های مخصوص اطفال و نوجوانان نیز در مسابقه شرکت داده می‌شود.
رئیس قسمت فرهنگی بنیاد پهلوی
سناتور دکتر شمس‌الملوک مصاحب.[4]

در بسیاری از کشورهای جهان به نفع اعراب تظاهرات شد

چندین هزار نفر از مردم الجزایر امروز بعد از ظهر در خیابان‌های شهر الجزایر علیه آمریکا، اسرائیل و انگلستان دست به تظاهرات زدند.
تظاهرکنندگان طی میتینگ بزرگی که بر پا کرده بودند شعارهایی علیه آمریکا و دولت دست‌نشانده اسرائیل دادند.
سه‌هزار نفراز جوانان کراچی امروز در برابر سفارت آمریکا دست به تظاهرات زدند. شعار تظاهرکنندگان این بود: «زنده‌باد مائوتسه تونک»
در این تظاهرات دو دانشجو مجروح گردید و شیشه‌های سفارت آمریکا شکست.
چند صد نفر از جوانان شهر دمشق امروز در برابر مرکز فرهنگی آمریکا در دمشق دست به تظاهرات زدند. تظاهرکنندگان با سنگ مقر فرهنگی آمریکا را در دمشق ویران کردند. تظاهرکنندگان کتابخانه و اثاث مقر فرهنگی آمریکا را اشغال نموده و علیه آمریکا شعار دادند.[5]

آمریکا و شوروی به توافق رسیدند؛ شورای امنیت اعلان آتش‌بس داد

«خبرگزاری فرانسه» ۷ ژوئن از سازمان ملل متحد گزارش داد: شورای امنیت سازمان ملل متحد طی یک جلسه فوق‌العاده و پرهیجان در خاورمیانه آتش‌بس اعلام کرد. شورای امنیت طی قطعنامه‌ای که نیمه‌شب گذشته تصویب کرد، از اعراب و اسرائیل طلب نمود فورا سلاح‌ها را زمین گذاشته و با آتش‌بس موافقت کنند.[6]

پیش از رأی شورای امنیت؛ ایران خواستار آتش‌بس فوری میان اعراب و اسرائیل گردید
«آسوشیتدپرس» از واشنگتن گزارش داد که صبح دیروز، پیش از صدور رأی شورای امنیت سازمان ملل، در مورد برقراری آتش‌بس میان اعراب و اسرائیل، دولت ایران از طریق سفارتخانه خود در واشنگتن بیانیه‌ای صادر کرد و در آن خواستار شد که آتش‌بس فوری میان دول عربی و اسرائیل برقرار گردد.
این بیانیه هنگامی منتشر شد که آقای هوشنگ انصاری، سفیر ایران، با دین راسک، وزیر خارجه آمریکا، در وزارت خارجه آمریکا ملاقات کرد. در این اعلامیه از سازمان ملل و کشورهای بزرگی که عضو سازمان ملل نمی‌باشند درخواست گردید برای برقراری آتش‌بس دست به دست یکدیگر دهند. آقای هوشنگ انصاری پس از ملاقات با دین راسک، به خبر نگاران گفت: دولت ایران اعتقاد راسخ دارد که منافع عظیم این منطقه از جهان ایجاب می‌کند که از طریق سازمان ملل و یا سایر کشورهای ذی‌نفع هر چه زودتر به این اعمال خصمانه پایان داده شود.
سفیر ایران اضافه کرد دولت متبوع وی با علاقه خاص به مسئله خاورمیانه می‌نگرد و نسبت به دول عربی هم دردی عمیقی احساس می‌کند.

در لندن

آقای آرام، سفیر کبیر شاهنشاهی در لندن، دیروز با جرج تامیسون، معاون وزارت امور خارجه انگلیس، ملاقات کرد و مدتی پیرامون اوضاع اخیر خاورمیانه با وی به گفت‌وگو پرداخت.[7]

ملاقات سفرای کشورهای عربی با نخست‌‎وزیر

ساعت ۷ بعد از ظهر دیروز، سفیران دولت‌های عربی در دربار شاهنشاهی با آقای هویدا، نخست‌وزیر، در کاخ نخست‌وزیری ملاقات کردند.
در این ملاقات سفیران دولت‌های عربی مراتب سپاس‌گزاری دولت‌های متبوع خود را در قبال روش دولت ایران درباره بحران خاورمیانه عربی به آقای نخست‌وزیر ابراز نمودند.[8]

اعراب جریان نفت به سوی غرب را قطع کردند

در ٢٤ ساعت اخیر اکثر کشورهای عربی تولیدکننده نفت در خاورمیانه تصمیم گرفتند که به علت مدافعه و کمک انگلیس و آمریکا به اسرائیل در جریان جنگ خاورمیانه، جریان نفت را به کشورهای انگلیس و آمریکا قطع کنند. این اقدام پس از تهدیدی بود که عبدالرحمن عارف، رئیس‌جمهوری عراق، برضد کمپانی‌های نفتی به عمل آورده بود.
عراق، کویت و الجزایر نخستین سه دولت عربی بودند که جریان نفت خود را قطع کردند. سوریه و لبنان که منبع نفتی ندارند، ولی لوله‌های نفت عربستان سعودی و عراق از آنها می‌گذرد نیز به گروه تحریم‌کنندگان صدور نفت پیوستند.
به دنبال این جریان رادیو دمشق از همه کارگران عرب درخواست کرد که در هرجا تأسیسات و لوله‌های نفتی متعلق به انگلیس و آمریکا را منفجر کنند.
در برخی از کشورهای عربی این تقاضا اجابت شد و بحران نفت بر بحران جنگ خاورمیانه افزوده گردید.[9]

آخرین تحولات جنگ

نیمه‌شب دیشب خبرنگار رویتر گزارش داد که هواپیماهای اسرائیلی بر فراز قاهره پدیدار شد و سوت آژیر هوایی به صدا درآمد.
بلافاصله پس از این خبر ارتباط با قاهره قطع شد، اما صبح امروز گزارش رسید که یک حمله هوایی دیگر توسط هواپیماهای اسرائیلی بر قاهره صورت گرفته است. این حمله یک ساعت طول کشید و صدای انفجارها از قسمت غربی قاهره به گوش می‌رسید.
در مراحل اول حمله درخشش بمب‌ها در آسمان دیده می‌شد. یک ساعت گذشت تا یک سوت رفع خطر کشیده شد.

شاید مطالب شماره‌های دیگر روزنامه «اطلاعات» درباره جنگ دوم اعراب و اسرائیل نیز برای شما خواندنی باشد:

روزشمار 25 اردیبهشت 1346/ روزشمار 27 اردیبهشت 1346/ روزشمار 30 اردیبهشت 1346/ روزشمار 3 خرداد 1346/ روزشمار 6 خرداد 1346/ روزشمار 7 خرداد 1346/ روزشمار 8 خرداد 1346/ روزشمار 10 خرداد 1346/ روزشمار 13 خرداد 1346/ روزشمار 14 خرداد 1346/ روزشمار 15 خرداد 1346/ روزشمار 16 خرداد 1346

تصرف دو شهر دیگر توسط اسرائیل

سخنگوی نظامی اسرائیل اعلام کرد: دو شهر دیگر عربی به دست نیروهای اسرائیل افتاده‌اند.
او گفت که نیروهای اسرائیلی شهر «رمله» واقع در ۱۹ کیلومتری شمال اورشلیم را تسخیر کردند.
ستون دیگری به طرف «طوبا» حرکت کرده آن شهر را که در نزدیکی شهر «جنین» قرار دارد، تصرف کردند.
دو ستون اسرائیلی که این دو شهر را تسخیر کرده‌اند در حدود ۹۸ کیلومتر با هم فاصله دارند.

اضمحلال ارتش اردن

خبرگزاری یونایتدپرس امروز به نقل از رادیو لندن گزارش داد که ارتش اردن در شرف اضمحلال است. رادیو لندن گفت که قدرت نیروی هوایی اردن از بین رفته و ارتش اردن ناگزیر است تسلیم شود یا کاملا عقب‌نشینی کند.

در خلیج عقبه

گزارش‌های رسیده به تل‌آویو حاکی است که قوای اسرائیلی استحکامات مصر را در دهانه خلیج عقبه منهدم کرده‌اند. به موجب این گزارش‌ها توپ‌های مصری در بندر شرم‌الشیخ دیگر کشتی‌های اسرائیلی را که از خلیج عبور می‌کنند تهدید نمی‌نمایند. اسرائیلی‌ها در اولین روز جنگ بنا به گزارش رادیو قاهره بندر شرم‌الشیخ را بمباران کردند و تأسیسات نظامی مصر را در این بندر منهدم ساختند. هم‌اکنون کشتی‌های اژدرافکن اسرائیلی وارد خلیج عقبه شده‌اند.

حمله به عراق

رادیو بغداد در ساعت ۲ بعد از ظهر خبر داد که هواپیماهای اسرائیلی به مرز غربی عراق حمله کرده، ولی نیروی هوایی و ضدهوایی عراق با حمله آنها مقابله و سه هواپیمای جت از نوع میراژ اسرائیلی را سرنگون ساختند. خلبان‌های هر سه هواپیما دستگیر شدند.

تصرف نابلُس

مقارن ساعت 2:30 بعد از ظهر امروز، فرماندهی ارتش اسرائیل اعلام داشت که شهر بزرگ نابلُس در اردن به تصرف قوای اسرائیل درآمده است.[10]

اعراب کلیه روابط خود را با آمریکا و انگلیس قطع کردند

«خبرگزاری فرانسه» ۶ ژوئن از قاهره گزارش داد: بسیاری از دول عربی نیمه‌شب گذشته پی در پی مناسبات دیپلماسی خود را با آمریکا قطع کرده و یا تصمیم به قطع آن گرفتند. دول عربی و در رأس آنها مصر دول آمریکا و انگلستان را متهم کرده‌اند که طی نبرد دو روز اخیر محرمانه به اسرائیل کمک کرده‌اند.
هرچند که این ادعا از طرف آمریکا و انگلستان به‌شدت رد گردید، با این وجود دول عربی مدعی هستند که بدون کمک نظامی آمریکا و انگلستان پیشروی برق‌آسای اسرائیل غیر ممکن بود.
وزارت امور خارجه مصر شب گذشته اعلامیه‌ای بدین شرح صادر کرد:
دولت مصر معتقد است که آمریکا و انگلستان دست به اقدام تجاوزکارانه علیه ملت عرب زدند. دولت مصر پس از مشورت با رهبران دول عربی تصمیم گرفت مناسبات دیپلماسی خود را با آمریکا قطع کند.
باید خاطرنشان شود که مناسبات دیپلماسی مصر و انگلستان مدتی است که قطع می‌باشد.[11]

اسرائیل آتش‌بس را پذیرفت

آبا ابان، وزیر امور خارجه اسرائیل، در جلسه شورای امنیت اعلام کرد که اسرائیل فرمان آتش‌بس را با نظر موافق خواهد پذیرفت به شرط آنکه کشورهای عربی نیز آن را قبول کنند.[12]

قاهره اعلام کرد: دست از جنگ نخواهیم کشید

رادیو قاهره بامداد امروز بدون آنکه اعلامیه‌ای درباره وضع جنگ در صحرای سینا انتشار دهد برنامه خود را با نواختن مارش نظامی آغاز کرد و اعلام داشت: ما دست از جنگ برنخواهیم داشت و هیچ نیرویی در دنیا نمی‌تواند ما را از رسیدن به هدف‌هایمان باز دارد. ما تا هنگامی که اسرائیل وجود دارد به نبرد ادامه خواهیم داد. ما باید مهاجمین را از بین ببریم و برای رسیدن به این هدف جنگ را در کلیه جبهه‌ها با همه وسایلی که در اختیار داریم دنبال خواهیم کرد.[13]

شاید این مطالب برای شما هم جالب باشد:

بحران کانال سوئز «جنگ بین اعراب و اسرائیل» و سیاست ایران در قبال آن

مروری بر ریشه‌های تاریخی مسئله فلسطین طی سالهای 1882-1908

ماهیگیری از آب گل‌آلود با ماسک دموکراسی‌خواهی

چرا اعراب جنگ برده را باختند؟

تخلیه دانشجویان ایرانی از بیروت

سخنگوی شرکت هوایی ملی ایران امروز اعلام داشت که به دستور دولت اقدام به تخلیه دویست دانشجوی ایرانی از بیروت کرده است.
این سخنگو افزود که بامداد امروز یک فروند هواپیمای جت بوئینگ ۷۲۷ شرکت ملی هواپیمایی ایران عازم بیروت شد تا اولین دسته دانشجویان ایرانی را از این شهر به تهران باز گرداند.
سخنگوی مزبور گفت: این هواپیما هم‌اکنون در بیروت نشسته و عصر امروز به تهران مراجعت می‌کند و بلافاصله برای باز گرداندن سایر دانشجویان به بیروت پرواز خواهد کرد.[14]

اولین گروه آمریکاییان مقیم عراق به تهران رسیدند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: تخلیه آمریکاییان مقیم عراق به سوی ایران از امروز به وسیله کامیون آغاز شد.
یک خبر خصوصی خبرنگار سیاسی ما حاکی است که اولین دسته آمریکاییان مقیم عراق بامداد امروز وارد همدان شده و از آنجا با هواپیما به تهران خواهند آمد.
یک منبع شرکت هواپیمایی ملی ایران ضمن تأیید این خبر گفت که برای انتقال این افراد به تهران یک پل هوایی بین تهران و همدان تأسیس خواهد کرد.
منابع نزدیک به سفارت آمریکا در تهران گفتند: در حدود هشتصد الی نهصد آمریکایی در عراق اقامت دارند.[15]

پی‌نوشت‌ها:

[1] . آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی به روایت اسناد ساواک، کتاب اول، ص 276.

[2] . آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 405.

[3] . اطلاعات، ۱۷ خرداد ۱۳۴۶، صص ۱ و ۱۶.

[4] . همان، ص ۱۶.

[5] . همان، ص ۳.

[6] . همان‌جا.

[7] . همان، ص ۱۶.

[8] . همان‌جا.

[9] . همان، ص ۴.

[10] . همان، ص ۱۳.

[11] . همان‌جا.

[12] . همان‌جا.

[13] . همان‌جا.

[14] . همان‌جا.

[15] . همان‌جا.