تاریخ معاصر - 25 خرداد 1346

«چمران در دانشگاه آریامهر استخدام شود تا بتوانیم رفتارش را کنترل کنیم»!/ «نصب چادرهای ایران در عمان آغاز شد»/ وزیر کشور در اداره جغرافیایی ارتش/ در جلسه امروز مجلس شورای ملی؛ لایحه حمایت خانواده به تصویب نهایی رسید/ کنگره جهانی مذاهب/ تصویب لایحه/ افزایش نمایندگان/ به وسیله سه سارق مسلح در اهواز؛ رئیس بانک صادرات تیر خورد/ روزنامه «اطلاعات»: پیشرفت‌های ظاهری زودگذر برای فریب مردم از ویژگی‌های حکومت‌های دیکتاتوری است!/ در جلسه دیشب شورای امنیت؛ قطعنامه شوروی درباره اعراب رد شد/ مصر و اسرائیل اسرای جنگی را مبادله می‌کنند/ دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا به تهران آمدند/ مشاور جدید ذوب آهن/ مدرسه عالی پارس/ هیئت بازرسی نخست‌وزیر به جنوب می‌رود

«چمران در دانشگاه آریامهر استخدام شود تا بتوانیم رفتارش را کنترل کنیم»!

بر اساس یک سند ساواک درباره «دکتر مصطفی چمران دانشجوی ایرانی مقیم آمریکا» به تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۴۶ «مشارالیه که پس از طی دوره مهندسی رشته برق در دانشکده فنی تهران در سال 13۳۶ جهت ادامه تحصیل با گرفتن کمک هزینه تحصیلی به آمریکا مسافرت نموده دارای سوابق به شرح زیر می‌باشد:
۱. در سال 13۴۰ به عضویت انجمن دانشجویان ایرانی مقیم شمال کالیفرنیا انتخاب و با شرکت در تظاهرات ۱۰ جولای و ۲۴ جولای ۱۹۶۱ شروع به فعالیت نموده؛
۲. در سال 13۴۱ هنگام تشریف‌فرمایی شاهنشاه آریامهر به آمریکا به اتفاق همسر آمریکایی‌اش در تظاهرات بر علیه معظم‌له شرکت داشته؛
۳. در سال 13۴۳ به اتفاق عده‌ای از دانشجویان در جلسه‌ای که به منظور بررسی طرح مربوط به برگزاری تظاهرات بر علیه تشریف‌‌فرمایی شاهنشاه آریامهر به آمریکا در خانه ایران تشکیل شده بوده شرکت و پیشنهاد وی در مورد تعیین سه نفر جهت فراهم کردن تظاهرات مورد قبول واقع می‌گردد؛
۴. از تاریخ ۶ الی ۱۱ شهریور 13۴۳ با شرکت در یازدهمین کنگره دانشجویان وابسته به جبهه ملی طی یک سخنرانی اظهار داشته دولت ایران به سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های شاهنشاهی در ممالک خارج دستور داده که پاسپورت عده‌ای از دانشجویان منحرف لغو گردد و در بعضی از قسمت‌ها اسامی دانشجویانی که توسط مشارالیه خوانده می‌شده با لیستی که ساواک در اختیار وزارت امور خارجه گذاشته عینا تطبیق می‌نموده.‌
5. از گردانندگان فدراسیون دانشجویان ایرانی در آمریکا و یکی از رهبران کمیته مرکزی جبهه ملی در آن کشور می‌باشد».
این سند می‌افزاید: «اینک دانشگاه صنعتی آریامهر صلاحیت شخص منظور را جهت استخدام در آن دانشگاه به سمت استادی خواستار گردیده است».
در «نظریه» این سند آمده است: با عرض مراتب فوق و با توجه به این موضوع که سمپاشی‌های وی و سایر دوستان منحرفش در آمریکا باعث گمراهی دانشجویان ساده‌لوح و احیانا دانشجویانی که تازه به آن کشور مسافرت می‌کنند می‌گردد و تقریبا جلوگیری از ادامه فعالیت این قبیل افراد در خارج از کشور میسر نیست؛ ضمنا مخالفت با استخدامش نیز باعث جری شدن وی و در نتیجه ایجاد تحریکات و تولید حس بدبینی در سایر دانشجویان خواهد نمود و به علاوه در ایران می‌توان این قبیل اشخاص را کاملا تحت مراقبت قرار داد در صورت تصویب با استخدامش در دانشگاه صنعتی آریامهر موافقت و در ایران اعمال و رفتارش تحت مراقبت قرار گیرد.
ارتشبد نصیری، رئیس ساواک، در زیرنویس این سند تصریح کرده است: به شرطی که مراقبت از او مانند مراقبت از اعمال کسانی که موجب واقعه ۲۱ [فروردین ۱۳۴۴] کاخ مرمر شدند نباشد.[1]

«نصب چادرهای ایران در عمان آغاز شد»

روزنامه «اطلاعات» به نقل از سخنگوی شیر و خورشید سرخ اعلام کرد: توسط سرپرست گروه امدادی شیر و خورشید سرخ در عمان وسیله تلفن بی‌سیم شیر و خورشید سرخ، که از دیروز در محل اردوگاه مستقر شده، و با جمعیت مرکزی در تهران رابطه مستقیم دارد گزارشی به شرح زیر به تهران فرستاده شده است:
از دیروز نصب چادرها در محل اردوگاه شروع شده و یکصد چادر نصب گردیده است، گروه امدادگران سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ ساعت 10 صبح دیروز به وقت محلی وارد عمان شد و کلیه وسایلی که تاکنون فرستاده شده است به محل اردوگاه حمل و به‌تدریج در چادرها نصب و مستقر می‌شود.
در حال حاضر امدادگران مشغول ساختن آشپزخانه و حمام و ساير مايحتاج در اردوگاه هستند و کار لوله‌کشی آب مشروب برای اردوگاه به‌سرعت پیش می‌رود و از روز گذشته اداره برق عمان سیم‌کشی اردوگاه را شروع کرده است.
رئیس گروه امدادی شیر و خورشید سرخ در گزارش خود افزود: برای اتخاذ تصميم كامل نسبت به استقرار اردوگاه پس از ملاقات و تبادل نظر با وزیر بهداری، وزیر اقتصاد، وزیر امور اجتماعی، رئیس بهداری ارتش و شهردار عمان و همچنین رئیس و دبیر کل هلال احمر آن کشور تصمیمات مشترکی اتخاذ شده است.[2]

وزیر کشور در اداره جغرافیایی ارتش

اداره روابط عمومی ستاد بزرگ ارتشتاران اعلام داشت: بامداد امروز آقای وزیر کشور همراه معاونین و مدیران کل و مهندسین مشاور آن وزارتخانه برابر برنامه تنظیمی از قسمت‌های مختلف اداره جغرافیایی ارتش شاهنشاهی دیدن نمودند.
در پایان این دیدار آقای وزیر کشور از پیشرفت‌ها و فعالیت‌های قابل توجهی که نصیب اداره جغرافیایی ارتش شاهنشاهی به پیروی از منویات شاهنشاه آریامهر در اجرای طرح‌های نقشه‌برداری عمومی کشور و همچنین کارهای علمی و رفع نیازمندی‌های نظامی، بهداشتی، سدسازی و عمرانی و سایر کارهای حیاتی کشور تاکنون انجام شده است ستایش کرد.[3]

در جلسه امروز مجلس شورای ملی؛ لایحه حمایت خانواده به تصویب نهایی رسید

ساعت ۹ صبح امروز جلسه علنی مجلس شورای ملی به ریاست آقای دکتر شفیع امین، نایب رئیس، تشکیل شد.
خانم شوكت ملک جهانبانی، نماینده تهران، گفت: لایحه حمایت خانواده به فرد فرد ملت ایران بستگی دارد و ضامن سعادت کلیه خانواده‌های ایرانی و روز تصویب این لایحه از روزهای بزرگ تاریخ معاصر و از افتخارات مجلس بیست‌ویکم است.
روزنامه «اطلاعات» نوشت: خانم جهانبانی مراتب سپاس‌‎گزاری زنان ایران را به پیشگاه شاهنشاه و شهبانو و والاحضرت شاهدخت شمس و والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی تقدیم داشت.
ناطق سپس گفت: باید در موقع تشکیل خانواده بعضی از خانواده‌ها از پیشنهاد مهریه‌های سنگین و کمرشکن، که شاید تا امروز لازم بود و دیگر ضرورتی نخواهد داشت، خودداری کنند و همچنین از پیشنهاد مخارج غیر ضروری که به اساس خانواده لطمه وارد می‌آورد پرهیز کنند.

کنگره جهانی مذاهب

آقای ابوالفضل حاذقی درباره لزوم همکاری ملل در کارهای نيك و پسندیده صحبت کرد و جریان تشکیل کنگره تعاون جهانی مذاهب را در تهران به اطلاع مجلس رسانید.
ناطق در ادامه گفت: متأسفانه هنوز بعضی از رهبران کشورهای عربی از پیشامد تأسف‌آور منطقه عربی خاورمیانه عبرت نگرفته‌اند و به جای اینکه به فکر پس گرفتن اراضی ازدست‌رفته باشند، با تبلیغات پوچ و واهی خود بار دیگر می‌خواهند قلوب اعراب را جریحه‌دار سازند. امروز روزی است که مسلمانان جهان باید از صمیم قلب متحد شوند و مسبب قتل و کشتار و جنگ را به محاکمه بکشانند.

تصویب لایحه

پس از آن مجلس وارد دستور شد و لایحه حمایت خانواده، که با اصلاحاتی در سنا به تصويب رسيده بود، مطرح شد.
هنگامی که برای اصلاحات سنا اعلام رأی شد بعضی از نمایندگان گفتند: «اکثریت نیست».
نایب‌رئیس چند لحظه‌ای به انتظار حصول اکثریت نشست، ولی اکثریت حاصل نشد. در این موقع یکی از بانوان نماینده مجلس از جلسه خارج شد و پس از چند دقیقه با گروهی از نمایندگان عضو حزب مردم، که در خارج جلسه علنی فراکسیون پارلمانی خود را تشکیل داده بودند، وارد جلسه علنی شدند و بلافاصله اخذ رأی به عمل آمد و لایحه حمایت خانواده به اتفاق آرا به تصویب رسید و به دولت ابلاغ شد.
آقای پرتو، معاون وزارت دادگستری، ضمن تشکر از تصویب لایحه گفت: دولت در اجرای فوری این لایحه ماده واحده‌ای برای تأمین اعتبار آن تهیه کرده است كه اينك تقديم مجلس می‌شود.

افزایش نمایندگان

در این موقع لایحه افزایش تعداد نمایندگان مجلس شورای ملی برای شور دوم مطرح شد و پس از تصویب به مجلس سنا ارسال شد.
بعد لایحه مربوط به تصفیه فوری امور بازرگانان متوقف برای شور دوم مطرح گردید و به تصویب رسید.
در پایان این جلسه شور اول حق‌الثبت شرکت‌ها و مؤسسات انجام شد و با پیشنهادهای رسیده به کمیسیون مربوط ارجاع گردید.[4]

به وسیله سه سارق مسلح در اهواز؛ رئیس بانک صادرات تیر خورد

سه نفر سارق مسلح، که ساعت 11 شب گذشته به قصد سرقت وارد بانک صادرات و معادن (شعبه میدان بارفروش‌ها) اهواز شده بودند، رئیس شعبه بانك را به ضرب گلوله مجروح کردند و بدون آنکه موفق به سرقت شوند متواری گردیدند.
آقای احمد مظلوم، رئيس شعبه بانك، که اکنون در بیمارستان شاهپور اهواز بستری است، صبح امروز گفت: من تنها در بانك مشغول رسیدگی به حساب‌ها بودم که سارقین از سه طرف مرا محاصره کردند. من با صدای بلند مستخدم بانك را صدا کردم وسارقين بلافاصله گلوله‌ای به طرف من شليك كردند و متواری شدند. با صدای شليك گلوله، پاسبان پست بلافاصله به محل آمد و مرا با كمك سایرین به بیمارستان انتقال داد.
آقای سرگرد قائم‌مقامی، سر کلانتر اهواز، دراین‌باره گفت: ضارب و هم‌دستانش شناخته شده‌اند و به‌زودی دستگیر می‌شوند.[5]

روزنامه «اطلاعات»: پیشرفت‌های ظاهری زودگذر برای فریب مردم از ویژگی‌های حکومت‌های دیکتاتوری است!

روزنامه «اطلاعات» در سرمقاله شماره امروز خود علیه رئیس‌جمهور مصر نوشت: در مقاله دیروز بحث کردیم که چرا ناصر نیروهای مسلح خود را در یمن نگه داشته است و گفتیم هدف او، یعنی تفرقه انداختن و آتش افروختن و بلوا درست کردن در سرزمین‌های دیگران، ایجاب می‌کند پایگاه‌هایی در اختیار داشته باشد که یمن یکی از آن جمله است و از مدت‌ها پیش از این ناصر خواب آن دیده بود که «عدن» را نيز به لطایف‌الحيل زیر نفوذ بگیرد و پایگاه دیگر خود را در آنجا مستقر سازد.
تنها جهان عرب نبود که در این یازده سال هدف سیاست مخرب ناصر قرار گرفته و هر روز به‌نوعی دستخوش تحریکات این ماجراجوی حادثه‌آفرین قرار داشت، بلکه برای ایران و مردم ایران نیز حکومت قاهره گربه‌رقصانی می‌کرد.
حرف اینجاست که ناصر حتى يك ديكتاتور هم نبود؛ چون دیکتاتور لااقل این فایده را برای ملتش دارد که هر طور هست يك آثاری از اعتلا و عظمت و تجدید حیات و فعالیت در زندگی ملت خود ظاهر می‌کند و منشأ آثاری واقع می‌شود که مردم فریب آن را می‌خورند و بعد از آنکه ديكتاتور حواسش را از دست داد و مست از پیروزی خود به آب و آتش زد مردم نیز دنبالش می‌روند و احتیاط کار خود نمی‌کنند. حال آنکه ناصر در این یازده سال حکومتش جز آنکه برای ملت مصر بدبختی و فلاکت و ورشکست اقتصادی و گرسنگی و بی‌ثباتی و برای کشورهای عرب و غيرعرب دردسر و ناراحتی و مزاحمت وقت و بی‌وقت آفرید، اثری از کرامات و معجزات زوداثر و زودگذر رژیم‌های دیکتاتوری آشکار نساخت.[6]

در جلسه دیشب شورای امنیت؛ قطعنامه شوروی درباره اعراب رد شد

شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه شوروی را مبنی بر محکوم ساختن اسرائیل و عقب‌نشینی بدون قید و شرط نیروهای اسرائیل به آن سوی خط ترك مخاصمه رد کرد.
ابتدا ماده اول قطعنامه شوروی در مورد محکوم ساختن اسرائیل مطرح گردید. این ماده از قطعنامه با چهار رأی موافق شوروی، مالی، هند و بلغارستان و یازده ممتنع رد شد.
سپس ماده دوم قطعنامه در مورد تخليه بدون قید و شرط نیروهای اسرائیل از سرزمین‌های عربی، که طی جنگ اخیر اشغال شده، مطرح گردید. به این قطعنامه شش کشور (شوروی، بلغارستان، مالی، هند، نيجريه و حبشه) رأی موافق و نُه کشور از جمله آمریکا و انگلستان رأی مخالف و فرانسه رأی ممتنع داد.
پس از آنکه این دو قسمت اساسی قطعنامه شوروی به تصويب شورای امنیت نرسید، دیگر رأی گرفتن درباره اصل قطعنامه منتفی گردید؛ بدین ترتیب شورای امنیت سازمان ملل متحد هم با محکوم ساختن اسرائيل به عنوان تجاوزکار مخالفت کرد و هم با عقب‌نشینی بدون قید و شرط نیروهای اسرائیل به آن سوی خط ترك مخاصمه، لكن شورای امنیت قطعنامه سه کشور آرژانتین، برزیل و حبشه را در مورد پناهندگان فلسطين به اتفاق آرا تصویب کرد.
در این قطعنامه از دولت اسرائیل خواسته شده است امنیت و زندگی ساکنین نواحی را که به اشغال نیروهای اسرائیل درآمده تأمین کند و قرارداد ژنو را در مورد رفتار با زندانیان جنگی اجرا نماید.
در این قطعنامه نیز از دولت اسرائیل طلب شده است تا سر حد امکان به پناهندگان فلسطين كمك كند.[7]

مصر و اسرائیل اسرای جنگی را مبادله می‌کنند

«آسوشیتدپرس»، «یونایتدپرس»، «رویتر»، «خبرگزاری فرانسه» و «خبرگزاری آلمان» از ژنو گزارش دادند: کمیته بین‌المللی صلیب سرخ اعلام کرد: اولین مبادله اسیران جنگ خاورمیانه روز پنجشنبه (امروز) در فرودگاه نیکوزیا، پایتخت قبرس، انجام خواهد شد.
مصر و اسرائیل موافقت کرده‌اند كه هر يك پنجاه سرباز دیگری را که سخت مجروح است پس بدهند. این عده به نیکوزیا آورده خواهند شد و در آنجا مبادله می‌شوند. صلیب سرخ همچنین اعلام کرد: لیستی از نام‌های اسیران دیگر دریافت داشته که در میان آنها هفتصد مصری که اسیر اسرائیل شده‌اند و نُه خلبان اسرائیلی، که هواپیمایشان در خاک مصر سقوط کرده و خودشان اسیر مصر شده‌اند، دیده می‌شود.[8]

دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا به تهران آمدند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: ساعت 10 بعد از ظهر دیروز اولین دسته شصت نفری دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا با هواپیمای شرکت هواپیمایی ملی ایران به تهران وارد شدند.
از ساعت ۸ بعد از ظهر دیروز عده زیادی از بستگان و خویشان دانشجویان در محوطه فرودگاه مهرآباد اجتماع کرده بودند.
امسال جمعا ۳۳۰ دانشجوی ایرانی مقیم آمریکا در شش گروه به تهران خواهند آمد و تاریخ ورود گروه‌های دیگر به ترتيب ٢٥، ۲۸ خرداد و اول، چهارم و هشتم تیرماه تعیین شده است.[9]

مشاور جدید ذوب آهن

روزنامه «اطلاعات» نوشت: آقای کوتار، رئیس کل کارخانجات فولادسازی «تاتای» هندوستان، به عنوان مشاور سازمان ذوب آهن، وارد تهران شد و مشغول گردید.
وی مسئولیت کارخانه‌ای را در جمشیدآباد هندوستان به عهده داشته است که مادر کارخانجات دیگر فولادسازی آن کشور می‌باشد.
کارخانه فولادسازی «تاتا» سالیانه ۲٫٥ میلیون تن فولاد تولید می‌کند.[10]

مدرسه عالی پارس

طبق تصویب شورای عالی مرکزی دانشگاه‌ها امتیاز تأسیس مدرسه عالی پارس در تهران شامل سه رشته علوم، زبان، علوم تربیتی و روانی به نام خانم دکتر پروین خلعتبری، استاد سابق دانشگاه‌های آمریکا و استاد دانشسرای عالی، صادر شده است.
در این مدرسه عالی داوطلبان دیپلمه کامل متوسطه با مسابقه و معدل کافی و مصاحبه پذیرفته می‌شوند و پس از چهار سال تحصیل به اخذ درجه لیسانس نایل می‌گردند.[11]

هیئت بازرسی نخست‌وزیر به جنوب می‌رود

به دستور آقای هویدا، نخست‌وزیر، هیئتی به سرپرستی آقای دکتر پاشا بهادری، معاون نخست‌وزیر، جهت بررسی و ارزیابی پیشرفت کارهای عمرانی مملکت رهسپار نقاط جنوبی کشور می‌شود.
این هیئت سفر چندروزه خود را از بندر عباس آغاز می‌نماید و سپس کناره خلیج فارس و استان خوزستان مورد بازدید قرار می‌گیرد.[12]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. شهید سرافراز دکتر مصطفی چمران به روایت اسناد ساواک، ص 79.

[2] . اطلاعات، ۲۵ خرداد ۱۳۴۶، صص 21 و ۲۴.

[3] . همان، ص ۲۱.

[4] . همان‌جا.

[5] . همان‌جا.

[6] . همان، ص ۲. سرمقاله‌نویس روزنامه «اطلاعات» ناخواسته پیشرفت‌های ظاهری در ایران را که از سوی پهلوی در دهه‌های 1340 و 1350 بر روی آن مانور تبلیغاتی داده می‌شد به نقد می‌کشد و به یک ویژگی مشترک در حکومت‌های استبدادی و دیکتاتوری می‌پردازد که آثاری از پیشرفت‌های ظاهری را برای فریب مردم خود در زندگی آنان ظاهر می‌کنند، ولی این پیشرفت‌ها ظاهری و زودگذر است؛ چنان‌که بر روی این پیشرفت‌ها در دهه‌های 1340 و 1350 مانور داده شد، ولی اثرات آن در اواسط دهه 1350 دیده شد و به انقلاب اسلامی منتهی گردید.

[7] . همان، صص ۱ و ۲.

[8] . همان، ص ۳.

[9] . همان، صص ۱ و ۲۱.

[10] . همان، ص ۴.

[11] . همان‌جا.

[12] . همان‌جا.