تاریخ معاصر - 27 خرداد 1346

گزارش ساواک درباره کنترل شیخ چهلستونی!/ نامه‌هایی که برای آیت‌الله خمینی نوشته شد و در مرز به دست مأموران رژیم افتاد!/ گزارش ساواک درباره اخلاق تند سپهبد و مشاجره او با برادر معشوقه‌اش!/ مذاکرات شاه ـ سونای آغاز شد/ شاه: ‌به نظر من جنگ خاورمیانه هنوز تمام نشده است!/ پیشنهاد ایران در اجلاسیه شورای همکاری‌های بین‌المللی گمرکی/ مدیر کل سازمان بنادر و کشتی‌رانی/ کشته شدن دو ژاندارم هنگام رسیدگی به اختلافات طایفه‌ای!/ دستور شهردار تهران برای تعقیب گران‌فروشان!/ پایان سفر شش‌هفته‌ای اشرف به آمریکا و اروپا!/ تهران را آماده برگزاری جشن‌های تاج‌گذاری می‌کنند!

گزارش ساواک درباره کنترل شیخ چهلستونی!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۴۶ «همان‌طوری که قبلا اعلام گردید شیخ حسن شهرت سعیدی تهرانی فرزند میرزا عبدالله تهرانی معروف به چهل‌ستونی تا اندازه‌ای از روحانیون افراطی و ناراحت است و با اکثر علمای طراز اول و مخالف از جمله میلانی، گلپایگانی، مرعشی نجفی، قمی، سیدمحمد صادق لواسانی و [امام] خمینی در تماس و مکاتبه می‌باشد. مسافرت نام‌برده به قم با اتومبیل فولکس واگن شماره 8115 ـ تهران 20 به منظور تشییع جنازه همسر سیدمحمد صادق لواسانی بوده و سرنشینان دیگر اتومبیل مزبور در این سفر سیدمحمد صادق لواسانی و سیدمحمدباقر خوانساری بوده‌اند».
این گزارش می‌افزاید: «یادشده در این مسافرت از مرعشی نجفی که در [آن] هنگام بیمار بوده عیادت نمود. ضمنا نام‌برده از چندی قبل در مورد مخالفت با لایحه حمایت خانواده با بعضی از روحانیون مکاتبه و همچنین ملاقات به عمل آورد و میلانی هم قبلا در این مورد نامه‌ای برای او ارسال داشت که به اتفاق پدرش میرزا عبدالله چهل‌ستونی به نامه میلانی پاسخ داد. مشارالیه همچنین از آقای سیدحسن امامی، امام جمعه تهران، تقاضا کرده که ترتیبی اتخاذ نماید تا مواردی از لایحه حمایت خانواده که علما با آن مخالف هستند از متن لایحه حذف شود».
در پایان این سند تأکید شده است: اعمال و رفتار وی تا حدود امکان تحت نظر قرار دارد.[1]

نامه‌هایی که برای آیت‌الله خمینی نوشته شد و در مرز به دست مأموران رژیم افتاد!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۴۶ درباره «سیدفخرالدین رحیمی فرزند علی‌اکبر، محصل حوزه علمیه خرم‌آباد»: «نام‌برده بالا، که از طرفداران [امام] خمینی می‌باشد، در مورخه 12 /11 /45 طی سه فقره نامه به عنوان آقایان (خمینی، محمد شیرازی، علی مشکینی که عموما به مخالفت با برنامه‌های دولت معروف می‌باشند) مطالبی برعلیه کشور و برخلاف مصالح عمومی درج و به وسیله شخصی به نام احمد فریدونی فرزند محمدصادق، که قصد عزیمت به عراق را داشته، به خارج فرستاده تا در عراق نامه‌های مذکور را به مراجع فوق تسلیم نماید».
این سند می‌افزاید: «آقای فریدونی در تاریخ 19 /11 /45 به اتهام عبور غیرمجاز وسیله مقامات نظامی و امنیتی در مرز کشور دستگیر، ضمن بازرسی‌های معموله مدارک فوق به عنوان آقای خمینی از وی کشف گردیده است. با توجه به اینکه شخص مذکور صراحتا در ساواک اعتراف نموده که نامه‌های مورد نظر به خط و انشای او می‌باشد، چون مطالب مندرج در نامه‌های مذکور مخالف با برنامه‌ها و خط و مشی مملکت و به نفع عوامل افراطی می‌باشد، علی‌هذا ۹ برگ اوراق بازجویی و 8 برگ فتوکپی نامه‌های مشارالیه به ضمیمه پرونده ایفاد می‌نماید که یک نامه به خط و امضای آقای شیخ مهدی قاضی [خرم‌آبادی] نیز در جزء نامه‌های مزبور به عنوان آقای خمینی از حامل نامه‌های مذکور به‌دست آمده که به طور کلی مواردی که در آن مطرح گردیده چندان مهم و قابل توجه به نظر نمی‌رسد».
در پایان این سند تأکید شده است: خواهشمند است دستور فرمایید طبق مقررات قانون درباره نام‌بردگان رفتار و از نتیجه اقدامات معموله و سرانجام کار آنان این ساواک را آگاه فرمایند.[2]

گزارش ساواک درباره اخلاق تند سپهبد و مشاجره او با برادر معشوقه‌اش!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۴۶ درباره سپهبد بازنشسته کیا «بعد از ظهر روز دوشنبه 22 /3 /46 مهندس فریدون کیا، پسر سپهبد کیا، به اتفاق یک نفر بانوی ناشناس به شمال مسافرت و روز سه‌‌شنبه 23 /3 /46 به تهران مراجعت نموده است. فریدون کیا ساعت 10 روز 23 /3 /46 در هتل ایران واقع در شهرستان رشت با یک نفر خارجی، که ظاهرا هسه اُهُلم نامیده می‌شد، ملاقات و مذاکراتی به زبان انگلیسی انجام داده‌اند. گفته می‌شود که اهلم از اهالی سوئد و در شرکت ایران سوئد مشغول کار می‌باشد و کمی فارسی نیز می‌داند».
این سند می‌افزاید: «فریدون کیا موقع مراجعت به تهران (از جاده رشت)، مدت یک ساعت و نیم با رئیس قسمت نقشه‌‌برداری سد سفیدرود، که اداره آن در حدود 10 کیلومتری رشت واقع است، ملاقات و مذاکراتی انجام داده که از جریان آن اطلاعی به‌دست نیامده است».
طبق اظهار فریدون کیا، اخیرا سپهبد کیا اخلاق بسیار تندی پیدا کرده و فوق‌العاده عصبانی می‌باشد، به طوری که چند روز قبل با درودیان، کارمند ساختمان کیا مشاجره لفظی شدیدی نموده و مورد توهین شدید درودیان قرار گرفته است.
در توضیح سند آمده است: درودیان برادر مهین درودیان، سکر‌تر سابق و معشوقه فعلی سپهبد کیا می‌باشد که به قسمت عمده‌ای از اسرار سپهبد کیا واقف است و درباره مشارالیها قبلا گزارش[3] به عرض رسیده است.[4]

مذاکرات شاه ـ سونای آغاز شد/ شاه: ‌به نظر من جنگ خاورمیانه هنوز تمام نشده است!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح نیم ساعت به ظهر دیروز در میان استقبال گرم حضرت رئیس‌جمهوری ترکیه و بانو «سونای» و دولت و مردم و ایرانیان مقیم ترکیه وارد این کشور شدند. شاهنشاه آریامهر طی مصاحبه‌ای در فرودگاه آنکارا اعلام فرمودند که جنگ در خاورمیانه عربی هنوز به پایان نرسیده است.
شاهنشاه آریامهر در میهمانی شام دیشب پرزیدنت جودت سونای نیز پیرامون مسائل بین‌المللی و بحران خاورمیانه و نیز روابط دوستانه ایران و ترکیه سخن گفتند.

در مهرآباد

ساعت 10:30 صبح دیروز شاهنشاه و شهبانو طی تشریفات رسمی خاک میهن را به سوی آنکارا ترک فرمودند. یک ربع قبل از این ساعت، اعلیحضرتین از کاخ نیاوران به وسیله هلیکوپتر وارد محوطه فرودگاه شدند. در فرودگاه مهرآباد مراسم بدرقه رسمی معمول گردید و در پای پلکان هواپیما، آیت‌الله دکتر سیدحسن امامی (امام جمعه تهران) دعای سفر خواند و یک جلد کلام‌الله مجید اهدا کرد که شاهنشاه آریامهر در سفر همراه داشته باشند.

در آنکارا

جعفر مدنی، فرستاده مخصوص «اطلاعات»، تلفنی گزارش داد:
شاهنشاه در فرودگاه آنکارا به خبرنگار رادیو آنکارا گفت: منافع ایران و ترکیه مسلما در این است که چه در روزهای خوش و چه در روزهای مشکل با هم باشیم و این نزدیکی و اتفاق است که هر چه بیشتر و بهتر می‌تواند پیشرفت و ترقی مملکت‌های ما و منطقه را تأمین بکند.
شاهنشاه آریامهر سپس در جواب یکی دیگر از خبرنگاران در مورد بحران خاورمیانه فرمودند: همان‌طور که چند روز پیش در بازگشت از اروپا به کشورم در آنکارا گفتم، اکنون نیز یادآور می‌شوم که دوره توسعه‌طلبی سپری شده است.
شاهنشاه آریامهر در پاسخ یکی دیگر از خبرنگاران دائر به کمک ایران به کشورهای عرب فرمودند: اگر کسی از ما کمک بخواهد تا آنجا که امکان داشته باشد کمک خواهیم کرد؛ همان‌طور که اکنون بین ایران و اردن یک پل هوایی ایجاد شده است. (اشاره شاهنشاه به کشورهای عربی آسیب‌دیده است که می‌توانند کمک‌های انسانی و تعاونی ایران را طلب کنند و ایران با طیب خاطر هر گونه درخواست کمک را اجابت خواهد کرد.)
شاهنشاه آریامهر در پایان در پاسخ یکی از خبرنگاران پیرامون جنگ اخیر خاورمیانه فرمودند: به عقیده من جنگ خاورمیانه هنوز تمام نشده است.[5]

پیشنهاد ایران در اجلاسیه شورای همکاری‌های بین‌المللی گمرکی

بیست‌ونهمین و سی‌امین اجلاسیه شورای همکاری‌های بین‌المللی گمرکی از تاریخ 16 تا 19 خردادماه به مدت چهار روز با حضور نمایندگان چهل دولت عضو شوری در بروکسل تشکیل گردید.
آقای دکتر هادی، مدیر کل گمرک و رئیس هیئت نمایندگی ایران در جلسات این شورا، نطقی در مورد لزوم همکاری‌های مؤثر دولت‌ها برای مبارزه با اسناد خلاف واقع که به گمرک تسلیم می‌شود ایراد نمود و توجه دولت‌ها را برای یک اقدام سریع و اصولی در این مورد جلب کرد.
این پیشنهاد مورد استقبال کلیه نمایندگان کشورها قرار گرفت و شورا به اتفاق آرا تصویب نمود که نماینده ایران به اتفاق نمایندگان چهار دولت دیگر کمیسیونی تشکیل داده و با بررسی پیشنهاد نماینده ایران راه حل عملی برای اجرای نظر مورد بحث ارائه نمایند.[6]

مدیر کل سازمان بنادر و کشتی‌رانی

از طرف وزارت دارایی انتصابات زیر به عمل آمد:
ـ آقای مهندس محمدهادی قوامیان به سمت مدیر کل سازمان بنادر و کشتی‌رانی؛
ـ آقای سیدجلال زهرائی به سمت معاون حسابداری وزارت آب و برق.[7]

کشته شدن دو ژاندارم هنگام رسیدگی به اختلافات طایفه‌ای!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: سه نفر از مأمورین پاسگاه ژاندارمری ساری چمن سیه چشمه ماکو، که برای رسیدگی به اختلافات طایفه «على باسل» ساری چمن رفته بودند، هنگام ورود به محل سکونت افراد طایفه، با مقاومت آنان روبه‌رو شدند و بین مأمورین و افراد طایفه زدوخورد شدیدی درگرفت.
خبرنگار ما در ماکو گزارش داد: در این زدوخورد دو نفر از مأمورین ژاندارم به شهادت رسیدند و یکی دیگر مجروح گردید.
فعالیت مأمورین گروهان ژاندارمری سیه‌چشمه و پاسگاه «ساری چمن» برای شناختن و دستگیری قاتلین اصلی ادامه دارد.[8]

دستور شهردار تهران برای تعقیب گران‌فروشان!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: شهردار برای تعقیب پیشه‌وران متخلف دستور داده و همه مأموران نواحی را برای مبارزه با گران‌فروشی تجهیز کرد.
خبرنگار ما می‌نویسد: درحالی‌که هندوانه در میدان کیلویی دو تا سه ریال می‌باشد، فروشندگان در مغازه‌ها و مراکز فروش، آن را کیلویی ٧ تا ۹ ریال می‌فروشند و در مورد قیمت سایر مایحتاج عمومی نیز وضع کم‌وبیش به همین ترتیب است.
برابر دستور شهردار در نواحی دهگانه شهرداری، هیئت‌هایی به ریاست رئیس دادگاه کیفر گران‌فروشان، که از قضات دادگستری می‌باشد، با شرکت معاون شهردار ناحیه رؤسای ادارات خواربار و اجرائیات تشکیل می‌گردد.
اعضای این هیئت‌ها در حدود نواحی شهرداری به طور سیار قسمت‌های مختلف شهر و نواحی را بازرسی کرده کار پیشه‌وران را کنترل خواهند نمود.
وظیفه اساسی این هیئت‌ها آن است که پیشه‌وران متخلف را به‌شدت تعقیب کرده و نتیجه را به دفتر شهردار گزارش دهند.[9]

پایان سفر شش‌هفته‌ای اشرف به آمریکا و اروپا!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی شب پنجشنبه پس از شش هفته مسافرت به آمریکا و اروپا، به تهران بازگشتند.
والاحضرت که برای شرکت در کنفرانس‌های اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد به نیویورک و مبارزه با بی‌سوادی وابسته به یونسکو به پاریس رفته بودند، دیروز، در مراسم بدرقه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در جمع اعضای خاندان سلطنتی در فرودگاه مهرآباد شرکت داشتند.[10]

تهران را آماده برگزاری جشن‌های تاج‌گذاری می‌کنند!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: شهردار تهران طی مصاحبه‌ای وظایف و برنامه کار شهرداری را که به منظور آماده ساختن شهر تهران برای روز تاج‌گذاری شاهنشاه آریامهر تنظیم شده است، اعلام داشت و گفت: هفت میدان و هفده کیلومتر از خیابان‌های تهران بدین منظور تزئین خواهد شد.
شهردار گفت: آماده نمودن شهر تهران از نظر زیبایی و آذین‌بندی و دگرگون ساختن چهره پایتخت به نحوی که درخور و شایسته چنین جشنی فرخنده باشد از وظایف شهرداری است و مردم تهران مانند ساکنان روستاها و شهرهای ایران، که خود را برای شرکت در این جشن تاریخی آماده می‌کنند، با شهرداری همکاری خواهند کرد.[11]

پی‌نوشت‌ها:

[1] . آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 411؛ آیت‌الله العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 27؛ آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 48؛ آیت‌الله حاج سیدمحمدصادق لواسانی به روایت اسناد ساواک، ص 140.

[2] . آیت‌الله علی‌اکبر فیض مشکینی به روایت اسناد ساواک، ص 72.

[3] . گزارشِ مراجعه فریدون کیا به سفارت انگلیس و ملاقات با اهلم در هتل ایران، طی شماره 3554 /304- 1 /4 /46 به اداره کل هشتم ساواک ارسال شده است.

[4] . سپهبد حاجعلی کیا و سازمان کوک به روایت اسناد ساواک، کتاب دوم، ص 279.

[5] . اطلاعات، ۲۷ خرداد ۱۳۴۶، صص ۱ و ۱۷.

[6] . همان، ص ۱۷.

[7] . همان‌جا.

[8] . همان‌جا.

[9] . همان‌جا.

[10]. همان، ص ۲۰.

[11] . همان‌جا.