تاریخ معاصر - ۲۹ خرداد ۱۳۴۶

«وجوهی که برای جشن‌‍‌های تاج‌گذاری از متمکنین جمع می‌شود»!

سرلشکر مزین،[1] نماینده مخصوص شاه و ریاست کمیته جشن تاج‌گذاری در گرگان و دشت و گنبد، طی تلگراف محرمانه مستقیم و فوری به تیمسار سپهبد یزدان‌پناه، ریاست شورای عالی تاج‌گذاری، تأکید کرد: عطف به مرقومه 617 ـ 20 /3 /46 در مورد وجهی که برای انجام جشن‌های تاج‌گذاری بایستی هزینه شود خود اهالی و متمکنین پیشنهاد نموده‌اند وجهی در بانک به حساب معین بگذارند که تحت نظر کمیسیونی از خودشان به مصرف هزینه‌های متفرقه جشن برسد و کمیته جشن تاج‌گذاری ابدا دخالتی به جمع‌آوری وجه و طرز مصرف آن ندارد، ولی ممکن است با مشورت کمیته مصرف نمایند و در غیر این صورت محل دیگری برای هزینه‌های ضروری وجود نخواهد داشت. حال اگر این طرز عمل را هم شورای عالی تاج‌گذاری صلاح نمی‌دانند، مستدعی است مقرر فرمایید ابلاغ نمایند.
در ذیل این تلگراف پاسخ داده شده است: در صورتی که خود اهالی پیشنهاد نموده‌اند مانعی ندارد.[2]

مقاله منبع ساواک در مجله فردوسی که ریاست ساواک مانع انتشار آن نشد!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 29 خرداد 1346 «مجله فردوسی در شماره مخصوص ماهیانه خود مقاله‌ای تحت عنوان "کسب علم یا مبارزه با غارتگری‌های استعماری؟" به قلم دکتر مهدی بهار چاپ نموده است که توزیع آن از طرف وزارت اطلاعات جلوگیری و پس از تماس با مقامات و جناب آقای نخست‌وزیر با توزیع مجله مورد بحث موافقت فرمودند. این مجله در مقالات مزبور پس از اشاره به تفوق علمی آسیا به اروپا و ممالک غربی و پیدایش صنعت در کشورهای شرقی و نفوذ آن به کشورهای غرب در ازمنه قدیم و دستاویز قرار دادن علم و تکنیک جهت سلطه استعماری کشورهای غربی به ممالک عقب‌افتاده و توسعه‌نیافته و تحصیل هیئت حاکمه‌هایی که به نفع آنها و طرفداری از استعمار در کشورهای مورد بحث حکومت می‌کنند می‌نویسند: در دنیای کنونی کشورهای عقب‌نگه‌داشته‌شده نیز، که هیئت‌های حاکمه‌ای چند به مناسبت طرفداری از طبقات زحمتکش ادعای حکومت بر آنها و هدایت آنها و افسار نهادن بر گردن آنها را می‌نمایند، در جهل مرکب غوطه‌ورند؛ چون افراد این هیئت‌های حاکمه تصور می‌کنند که افکار آنها از آسمان الهام شده و به خودی خود به‌وجود آمده و در اثر نبوغ ذاتی آنها شکل گرفته است درحالی‌که چنین نیست».
این سند می‌افزاید: با شرح مراتب فوق این بخش توزیع مجله مذکور را با داشتن مطالبی که از عرض گذشت مصلحت نمی‌داند؛ ضمنا برابر اطلاع وزیر اطلاعات با توجه به سوابق نویسندگی دکتر مهدی بهار تاکنون درباره توزیع مجله فردوسی تصمیمی اتخاذ ننموده و مجلات مربوط به شهر تهران، که بالغ بر 7400 جلد می‌باشد، در اداره توزیع نگهداری شده و مجلات مربوط به توابع تهران و شهرستان‌ها ارسال گردیده است.
در ذیل این سند تأکید شده است: یک نسخه به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید؛ اوامری صادر نفرمودند.[3]

ساواک به دنبال پرونده قتلی که فرهاد مسعودی مرتکب شد!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 29 خرداد 1346 «چندی قبل در اثر ارتکاب قتل فرهاد مسعودی پرونده‌ای به کلاسه 417 /44 در دادسرای شمیران تشکیل گردید. خواهشمند است دستور فرمایید به طور کاملا غیر محسوس از محتویات پرونده مزبور عکس یا رونوشتی تهیه و به این اداره کل ارسال نمایند».[4]

سازمان امنیت مانع واکنش مراجع به جنگ اعراب و اسرائیل!

بر اساس تلگراف سرتیپ بهرامی، رئیس ساواک خراسان، به ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور «هنگام شروع جنگ بین اعراب و اسرائیل چون پیش‌بینی می‌شد که از جانب روحانیون مخالف و متعصبین مذهبی تحریکاتی به عمل آید، لذا به آیت‌الله میلانی سفارش شد که در این جریان مداخله‌ای نداشته باشد و بدون نظر ساواک عملی انجام ندهد. مشارالیه به این امر موافقت نموده و چون عده‌ای به وی مراجعه و نظر او را کسب می‌نمودند وی گفته است: من اقدامات خودم را کرده‌ام. در تاریخ 27 /3 /46 سیدمحمدعلی میلانی در معیّت اعتمادالاسلام بختیاری در منزل با اینجانب ملاقات و نظریات آیت‌الله میلانی را در پنج ماده تقدیم داشته که فتوکپی آن به پیوست تقدیم می‌گردد».
این تلگراف می‌افزاید: میلانی با نوشتن این نامه می‌خواهد برای مراجعین قسم یاد کند که او اقدامات لازم را به عمل آورده است.[5]

صلاح نیست آیت‌الله بهبهانی درباره جنگ اعراب و اسرائیل سخن بگوید!

بر اساس یک سند دیگر ساواک به تاریخ 29 خرداد 1346 «عصر سه‌شنبه مورخ 30 /3 /1346 ساعت 5 بعد از ظهر آیت‌الله بهبهانی از اهواز با هواپیما به اصفهان وارد خواهد شد. از طرف روحانیون مراسم استقبال در فرودگاه به عمل خواهد آمد. نام‌برده قرار است نماز جماعت شب [اول] را در منزل آقای نجفی به جای آورده و از روز بعد نماز ظهر و عصر را در مسجد شیخ لطف‌اله و صبح‌ها در مدرسه صدر بازار درس و مصاحبه [مباحثه] انجام می‌شود».
در «نظریه رهبر عملیات» این سند آمده است: به منبع دستور داده شد در جلسات فوق حضور یافته و مراتب را گزارش نماید.
در «نظریه رئیس امنیت داخلی» این سند نیز می‌خوانیم: با توجه به جریانات اخیر مصر و اسرائیل صلاح نیست ایشان مطالبی به زبان آورند و بایستی از طریق مأمورین انتظامی تذکر لازم به وی داده شود.
در «نظریه رئیس ساواک» نیز آمده است: مراتب به شهربانی اطلاع داده شد که طبق روش جاری مراقبت لازم معمول دارند.[6]

وزیر خارجه به آمریکا رفت

«رویتر» 18 ژوئن از استانبول گزارش داد: احسان صبری چاگلایانگیل، وزیر خارجه ترکیه، و آقای اردشیر زاهدی، وزیر خارجه ایران، امروز عازم نیویورك شدند تا در اجلاسیه مخصوص سازمان ملل، که برای رسیدگی به امور خاورمیانه تشکیل می‌شود، شرکت نمایند.
دو کشور ایران و ترکیه مخالفت خود را با اشغال سرزمین‌های اعراب توسط دولت اسرائیل در جنگ اخیر اعلام داشته‌اند. آقای زاهدی، که روز جمعه در معیت شاهنشاه آریامهر وارد ترکیه شده بود، قبل از عزیمت اظهار داشت: ما نمی‌توانیم اجازه دهیم كه یك كشور با توسل به قوه قهریه سرزمین‌های کشور دیگری را تصاحب نماید.[7]

تعدیل در تهدید نفتی اعراب

روزنامه «اطلاعات» نوشت: سیاست نفتی اعراب، ضمن حفظ ظاهری خشونت‌آمیز، کم کم باطن آشتی‌پذیر پیدا کرده است. بعضی از کشورهای عربی فعلا جریان نفت را به سوی کشورهای اروپایی آمریکایی به استثنای انگلستان و ایالات متحده باز کرده‌اند و احتمالا بقیه هم همین سیاست را تعقیب خواهند کرد.
به این ترتیب تعدیلی در تهدید نفتی اعراب پیدا شده که به همان اندازه نگرانی غرب را نیز کاهش داده است.
مرحله جدید سیاست نفتی اعراب هنوز مخاطره‌آمیز است و لبه تیز آن متوجه انگلستان می‌باشد و اگر این تهدید به‌درستی به موقع اجرا درآید، انگلستان به‌شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت.
آمار نفتی نشان می‌دهد که انگلستان در چهارماهه اول سال جاری 1 درصد نفت مورد احتیاج خود را از قطر و 5/ 1 درصد آن را از ابوظبی و 5/ 1 درصد را از الجزایر و 2/ 5 درصد را از عراق و ۱۵ درصد را از لیبی و ۲۰ درصد را از عربستان سعودی و بیش از ۲۵ درصد را از کویت تأمین کرده است.
به این ترتیب، جمعا در چهارماهه اول سال جاری، ۷۰ درصد نفت انگلستان از کشورهای عربی تأمین شده است. آمار سال ١٩٦٦ نشان می‌دهد که در سال گذشته انگلستان از الجزایر 5/ 1 میلیون تن، از عراق 3/ 10 میلیون تن، از کویت 6/ 15میلیون تن، از لیبی ۱۰ میلیون تن، از عربستان سعودی 4/ 6 میلیون تن، از ابوظبی و قطر هم در حدود ۲ تا 3 میلیون تن نفت وارد کشور خود کرده است.
آمار فوق نشان‌دهنده این امر است که دولت انگلستان گرفتار نفت اعراب است و به همین جهت باید برای مقابله با سیاست نفتی اعراب تدابیر جدی‌تر و فوری‌تر از ایالات متحده اتخاذ کند؛ زیرا وضع ایالات متحده، با انگلستان فرق دارد. ایالات متحده برای مصارف داخلی خود مقدار کمی از نفت اعراب را مورد استفاده قرار می‌دهد. در کنفرانسی که چندی قبل در آمریکا با حضور مدیران و نمایندگان کمپانی‌های نفتی تشکیل گردید تصمیم گرفته شد که کمبود نفت وارداتی از کشورهای عربی را از محل نفت «ونزوئلا» و «تگزاس» و «نیومکزیکو» و «اوکلاهاما» تأمین کنند. این تصمیم به فوریت قابل اجراست و چون مقدار کسری نفت مورد احتیاج آمریکا بسیار کم است، به ذخایر ضعیف این مناطق زیاد تحمیل نخواهد شد.
با این وصف آمریکا در نقطه دیگری گرفتار اعراب است و آن به علت منطقه ویتنام می‌باشد که به علت جنگ، نفت زیادی مصرف می‌شود و قسمت اعظم آن از طرف کمپانی آمریکایی «آرامکو» تأمین می‌شود.
برای این مسئله آمریکا باید نفت مورد نیاز را یا از آمریکا یا از مناطق غیر عربی خاورمیانه و آسیا تأمین کند.
به‌هرحال با وجودی که در سیاست نفتی اعراب، تعدیلی به‌وجود آمده، مع‌هذا هنوز نفت به عنوان حربه تهدیدآمیزی علیه کشورهای آمریکا و انگلستان به‌کار می‌رود.[8]

برای حمایت از محصول داخلی؛ قراردادهای خرید گندم خارجی لغو شد!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: دولت، از روز پنجشنبه 1 تیرماه در گرگان و خوزستان، که دو منطقه بزرگ گندم‌خیز ایران است، اقدام به خرید گندم از شرکت‌های تعاونی و زارعین خواهد کرد.
گزارش خبرنگار ما حاکی است که دولت برای حمایت از محصول گندم داخلی، قراردادهای خرید هشتادهزار تن گندم خارجی را لغو کرده و دیگر گندمی در سال جاری وارد ایران نخواهد کرد.
خرید دولت، با قیمت مناسب و شرایط سهل‌تر از سال قبل، صورت خواهد گرفت.

دو بار زیان

وضع معاملات گندم در تهران بسیار بد است و در گرگان به پوطی (هر پوطی 5/ 16 کیلو) ٨٥ ریال تنزل کرده است؛ در‌حالی‌که در سال قبل در همین موقع سال قیمت گندم پوطی ١٤ تومان بوده و این تنزل شدید موجب شده که عده‌ای از موقعیت استفاده کرده و زارعین را تحت فشار قرار دهند.
زارعین و شرکت‌های تعاونی گرگان از دولت تقاضا دارند که در این منطقه خرید بیشتری انجام دهد؛ زیرا زارعین این منطقه، در سال قبل دو بار به‌سختی دچار خسارت و زیان شدند: اولین بار در موقع برداشت محصول گندم بود که به علت تقلیل تولید، به‌ناچار تمام بدهی‌های زارعین به بانك كشاورزی و بانک‌های دیگر به فصل برداشت پنبه منتقل گردید و بار دوم هنگام برداشت محصول پنبه بود که به علت آفت کرم خاردار، زارعین مجددا دچار خسارت و زیان شدند و تمام بدهی خود را به فصل برداشت محصول گندم امسال منتقل کردند.
فشار و نزولی که در اثر این وضع پیش آمد اکنون برای زارعین غیر قابل تحمل شده است.
خرید دولت می‌تواند این بار را از دوش زارعین بردارد. نکته مهم دیگر این است: پولی که دولت از طریق بانك كشاورزی و یا بانک‌های دیگر وارد بازار گندم می‌کند بلافاصله هنگام سررسید سفته‌ها و وام‌ها، به همان بانک‌ها باز می‌گردد و از این لحاظ هیچ نوع اثری به روی قیمت‌ها گذارده نخواهد شد.[9]

«سنا هیئتی را مأمور رسیدگی به وضع زندانیان می‌کند»

روزنامه «اطلاعات» نوشت: ساعت 10:10 صبح امروز جلسه علنی مجلس سنا به ریاست آقای مهندس شریف‌امامی تشکیل گردید.
هنگام رسیدگی به لایحه تشکیل سازمان تلویزیون ملی ایران، آقای دکتر شفق در مورد برنامه‌های تلویزیون و ساعات اجرای آن تذکراتی داد.
آقای سناتور مسعودی نیز ضمن تأیید تذکرات آقای دکتر شفق از دولت خواست که تلویزیون ملی در تهیه و اجرای برنامه‌های تربیتی و اخلاقی توجه کند؛ همچنین آقای دکتر رعدی در تأیید نظرات ابرازشده صحبت کرد و هدف دولت را در تأسیس تلویزیون ملی ستود و اظهار امیدواری نمود که مسابقه مفید در راه خیر و صلاح جامعه بین دو فرستنده تلویزیونی کشور به‌وجود آید.
این لایحه با پیشنهاد اصلاحی آقای مسعودى به تصویب رسید و در کلیات آخر آقایان: دکتر صدیق و دکتر کاظمی تذکراتی دادند.
سپس لایحه عضویت رادیو ایران و تلویزیون ملی در اتحادیه‌های رادیو و تلویزیون آسیا و اروپا مطرح و تصویب گردید.
بعد لایحه آزادی عده‌ای از زندانیان به مناسبت جشن تاج‌گذاری مطرح گردید.
آقای علی دشتی ضمن تأیید نظر دولت در تهیه این لایحه گفت: متأسفانه وضع زندانیان نامطلوب است و پیشنهاد می‌کنم که از طرف سنا کمیسیونی مأمور رسیدگی به این مسئله گردد.
رئیس مجلس نیز نظر آقای دشتی را تأیید کرد و گفت: البته دولت اقدامات فوری خواهد کرد و سنا هم برای رسیدگی به وضع زندانیان هیئتی را خواهد فرستاد.[10]

در مراسمی که دیروز در سازمان ذوب آهن برپا گردید؛ طرح‌های ذوب آهن تسلیم ایران شد

قسمتی از نقشه‌ها و طرح‌ها و محاسبات فنی مربوط به ذوب آهن ایران، که توسط کارشناسان و طراحان شوروی تهیه شده است، ظهر دیروز رسما طی مراسمی تحویل مدیرعامل سازمان ذوب آهن ایران گردید.
در این مراسم آقایان زایتسف: سفیر شوروی در ایران، دکتر مجیدی: معاون نخست‌وزیر، دکتر یگانه: معاون وزارت اقتصاد، کوزنتسف: وابسته اقتصادی شوروی، کروبوف: سر مهندس شوروی در طرح ذوب آهن، کوتار: کارشناس و مشاور سازمان ذوب آهن ایران و عده‌ای از مقامات و رؤسای سازمان ذوب آهن حضور داشتند.
آقای کوزنتسف، وابسته اقتصادی شوروی، ضمن سخنانی گفت: امروز برای همه ما روز بزرگی است؛ زیرا حاصل چند ماه کار و کوشش کارشناسان ایرانی و شوروی اکنون آماده شده و برای بررسی و تصویب تسلیم مقامات ایران می‌شود.
با تهیه این طرح‌ها که به وسیله سازمان طراحی ذوب فلزات شوروی صورت گرفته، مرحله اول کار ذوب آهن ایران خاتمه‌یافته تلقی می‌شود. در این قسمت ١٦ انستیتوی متخصصین در کارهای ذوب آهن در شوروی همکاری کرده‌اند.
بر اساس طرح‌های تهیه‌شده کارخانه ذوب آهن در وهله اول ۵۵۰ هزار تُن فولاد و در مرحله دوم پس از توسعه کارخانه، یك میلیون و ۲۰۰ هزار تُن فولاد تولید خواهد کرد.[11]

جت‌های ترکیه هواپیمای حامل وزرای خارجه عرب را مجبور به فرود آمدن کردند!

«خبرگزاری فرانسه» 18 ژوئن از آنکارا گزارش داد: یك هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی کویت اجبارا در فرودگاه آنکارا فرود آمد.
این هواپیما حامل نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه کویت و وزرای امور خارجه لبنان، سوریه، عربستان سعودی، اردن، عراق، مراکش بود و بدون اجازه قبلی وارد فضای هوایی ترکیه شده بود.
چند هواپیمای شکاری ترکیه هواپیمای کویتی حامل وزرای امور خارجه کشورهای عربی را محاصره کرده و به خلبان آن دستور دادند فورا فرود آید.
هواپیمای مزبور اجبارا در فرودگاه آنکارا به زمین نشست، لکن پس از تشریفات لازم مجددا پرواز کرد.
وزرای امور خارجه کشورهای عربی با این هواپیما از كویت به نیویورك می‌رفتند تا در جلسه فوق‌العاده مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کنند.[12]

بازگشت وزیر اقتصاد

آقای دکتر عالیخانی، وزیر اقتصاد، دیشب به تهران بازگشت.
وزیر اقتصاد به همراه شاه به چکسلواکی و آلمان رفته بود. وی از آلمان به مونترال رفت و سپس در واشنگتن با مقامات دولت آمریکا ملاقات و مذاکره کرد.[13]

در سرپل و خیابان‌های اطراف تجریش؛ دوهزار چرخ دستی طوافان جمع‌آوری شد

شب گذشته شهرداری شمیران با همکاری مأمورین کلانتری تجریش حدود دوهزار میز و چرخ‌دستی طوافان را در سرپل و اغلب خیابان‌های تجریش جمع‌آوری کرد.
روزنامه «اطلاعات» نوشت: قبلا شهرداری برای جلوگیری از سد معبر به طوافان تذکراتی داده بود، ولی آنها توجهی نداشتند و ساعت ۳ بعد از نیمه‌شب گذشته شهرداری با كمك مأمورین انتظامی اقدام به جمع‌آوری میزها و چرخ‌های دستی طوافان نمود و از صبح امروز نیز اصناف میدان تجریش مشغول چمن‌کاری و گلکاری در محل‌هایی شده‌اند که قبلا چرخ‌های دستی طوافان در آنجا مستقر بود.[14]

پی‌نوشت‌ها:

[1] . منصور مزین فرزند میرزا علی‌اکبر مزین‌الدوله، در سال 1281ش به دنیا آمد؛ در سال 1297 وارد خدمت نظام شد و در دوره رضاخان از افسران مورد اعتماد وی به‌شمار می‌آمد. در سال‌های پس از شهریور 1320 از عناصر توطئه‌گر در مجامع نظامی و سیاسی کشور بود.
اسناد موجود از روابط نزدیک مزینی در سال‌های 1325 تا 1327 با پرویز خوانساری، سرتیپ هوشمند افشار و دکتر مظفر بقائی کرمانی حکایت می‌کند.
مهم‌ترین مشاغل نظامی در این دوران تا بازنشستگی‌اش در تاریخ 1 /6 /1335 چنین آمده است: فرمانده لشکر 2 مرکز، رئیس اداره سررشته‌داری ارتش، رئیس شهربانی کل کشور، فرمانده واحدهای فرهنگی ارتش و فرمانده ناحیه غرب کشور (باختران ـ کردستان ـ لرستان).
منصور مزینی در سال 1332 به علت افشای نقش برادرزاده‌اش، سرتیپ علی‌اصغر مزینی، در قتل سرتیپ افشار طوس نام خود را به «مزین» تغییر داد.
سرلشکر مزین پس از بازنشستگی، در سال 1336 به مدیریت کارخانه زاینده‌رود و ریاست سندیکای کارفرمایان منصوب شد و در سال 1337 مدیر عامل شرکت برق توربین اصفهان گردید.
او در این سمت با مهدی میراشرافی رقابت و اختلاف شدید داشت. مزین سپس نماینده مخصوص شاه و رئیس املاک پهلوی در گرگان و گنبد و بیرجند شد و طی سال‌های مدید به چپاول و اجحاف عجیبی در این خطه پرداخت که فردوست در خاطرات خود به گوشه‌هایی از آن اشاره کرده است.
درباره دزدی‌ها و سوءاستفاده‌های سرلشکر مزین در شمال تعداد زیادی شکوائیه و سند از جمله تحقیقات «دفتر ویژه اطلاعات» به ساواک و ضداطلاعات ارتش در دسترس است که به تنهایی کتاب مستقلی درباره فساد دوره پهلوی در زمینه غصب اراضی خواهد شد.
رک: حسین فردوست، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 2، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، تهران، 1371.

[2] . زنان دربار به روایت اسناد ساواک؛ فرح پهلوی، ج 2، ص 124.

[3] . مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک؛ مجله فردوسی، ص 290. با اینکه کارشناس ساواک این مقاله را مضر و مخالف منافع و مصالح رژیم تشخیص داده و طی گزارشی به مافوق دنبال کسب تکلیف برای برخورد با نویسنده مقاله بوده، ولی ریاست ساواک آن را مطالعه و دستوری نمی‎‌دهد؛ زیرا چاپ چنین مقالاتی و آن هم به قلم دکتر مهدی بهار، که خودش از منابع ساواک بود، از طرح‌های اطلاعاتی رؤسای ساواک و جهت سرگرم کردن نشریات بود و حتی با چاپ مقالات انتقادی از دولت و دوُل غربی دنبال القای این مسئله در نویسندگان مطبوعات بودند که نویسندگان در نوشتن مقالات انتقادی آزاد هستند و گاهی اوقات چنین طرح‌های اطلاعاتی بدون اطلاع کارمندان و کارشناسان ساواک اجرا می‌گردید.

[4] . مسعودی‌ها به روایت اسناد ساواک، ص 357.

[5] . آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 50؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک؛ استان خراسان رضوی، ج 5، ص 314.

[6] . آیت‌الله العظمی سیدعلی موسوی بهبهانی به روایت اسناد ساواک، ص 101.

[7] . اطلاعات، 29 خرداد 1346، ص 20.

[8] . همان، صص 17 و 20.

[9] . همان، ص 20. پیش از اصلاحات ارضی تولید گندم در ایران سالانه حدود هفت‌میلیون تن بود؛ درحالی‌که پس از اصلاحات ارضی به چهارمیلیون تن کاهش پیدا کرد. این در حالی است که هدف از اجرای قانون اصلاحات ارضی افزایش تولیدات و صادرات مربوط به بخش کشاورزی بود. با توجه به حمایت نکردن از کشاورزان و زارعان خرده‌پا و افزایش قیمت نفت، بسیاری از این روستاییان روانه شهر شدند تا جایی که تولید محصولات اولیه از جمله گندم، جو و برنج با کاهش جدی مواجه شد و دولت برای رفع این نیاز مجبور به واردات گسترده آن شد. از سوی دیگر، شمار زیادی از مالکان بزرگ به کشت محصولاتی اقدام می‌کردند که نقدینگی بیشتری در پی داشت و این مسئله باعث شد کشور در زمینه محصولات اصلی غذایی دچار کمبود جدی شود و چاره‌ای جز وارد کردن این محصولات به کشور نبود.
رک: محمدجواد عمید، کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی در ایران، ترجمه سیدرامین امینی‌نژاد، تهران، نشر نی، 1381، ص 193.

[10] . اطلاعات، 29 خرداد 1346، صص 1 و 17.

[11] . همان‌جا.

[12] . همان، ص 2.

[13] . همان، ص 4.

[14] . همان‌جا.