تاریخ معاصر - ۳ تیر ۱۳۴۶

«مردم به درستی سخن آیت‌الله خمینی پی برده‌اند که پهلوی طرفدار دولت یهود است»!/ گزارش ساواک درباره دیدارهای سپهبد کیا!/ انتشار اعلامیه‌های آیت‌الله مرعشی در خراسان و نگرانی ساواک!/ وزیر دارایی به دعوت اوتانت به ژنو می‌رود/ وزیر کشاورزی به رشت رفت/ ازهاری نماینده نظامی ایران در «سنتو» شد!/ در مورد تخلیه مناطق اشغالی کشورهای عربی؛ وزیر خارجه ایران به اسرائیل اخطار کرد!

«مردم به درستی سخن آیت‌الله خمینی پی برده‌اند که پهلوی طرفدار دولت یهود است»!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ ۳ تیر ۱۳۴۶ «جنگ اعراب و اسرائیل و مطالبی از وضع پیرامون طرفین و کشتار اعراب به دست اسرائیلی‌ها و فرود آوردن هواپیمای کویت به‌وسیله دولت ترکیه و همه این مسائل بدبینی مردم نسبت به دولت ایران از لحاظ طرفداری ایران از اسرائیل مورد بحث محافل و مجالس آخوندی و مخصوصا اجتماعات مسجد گوهرشاد شده است. در وضع فعلی بیشتر مردم به یاد آیت‎الله قمی می‌افتند و از یکدیگر برای مراجعت مشارالیه پرسش‌هایی می‌نمایند».
این سند می‌افزاید: از طرفی ساعت 8:30 بعد از ظهر روز 29 /3 /46 شیخ حسن کافی، سیدابوالحسن ضیا [و] سیدحسین نبوی در مسجد گوهرشاد در این زمینه بحث می‌کردند. شیخ علی محقق اظهار داشته امروز مردم به وضع گفتار آقای خمینی پی می‌برند که نام‌برده به‌‌درستی می‌دانست دولت ایران طرفدار دولت یهود است و به‌وسیله تبلیغات بی‌شائبه خود، حقیقت موضوع را برای مردم بیان می‌کرد. امروز مردم به حقیقت گفتار آن روز [امام] خمینی پی می‌برند.
در «نظریه رهبر عملیات» آمده است: قبل از انتشار اعلامیه مرعشی در قم و رسیدن نسخی به مشهد، در میان طلاب حوزه علمیه کمتر دراین‌باره بحث می‌شد، ولی از تاریخ انتشار اعلامیه مرعشی و متعاقب آن شریعتمداری، به طلاب مجال داده شد که درباره مسئله جنگ اعراب و اسرائیل و پشتیبانی مسلمانان و روحانیون ایران به اعراب در بین طبقات مختلف، طلاب و متعصبین مذهبی مشهد اغلب در این زمینه بحث‌هایی بشود. چنانچه این اعلامیه‌ها صادر نمی‎شد، اطمینان حاصل بود کوچک‌ترین بحثی درباره جنگ اعراب و اسرائیل در حوزه علمیه مشهد نشود؛ زیرا ساواک خراسان کاملا بر اوضاع تسلط دارد، ولی متأسفانه تعدادی اعلامیه مرعشی و شریعتمداری به‌وسیله زوار که قابل کنترل نیست، به مشهد رسیده و طلاب روی آن بحث و استدلال می‌کنند.[1]

گزارش ساواک درباره دیدارهای سپهبد کیا!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ ۳ تیر ۱۳۴۶ «طبق اطلاع، ظرف چند روز اخیر یک نفر خارجی از کشور سوئیس به ایران آمده و با خود دستگاه‌های رمزی برای استفاده نیروی هوایی آورده است. قبل از ظهر روز چهارشنبه گذشته، عده‌ای که گفته می‌شود عضو سازمان امنیت هستند، در ساختمان کیا اجتماع نموده و با سپهبد کیا مذاکراتی درباره این دستگاه‌ها انجام داده‌اند».
این سند می‌افزاید «ضمنا شخصی به نام بِن عضو سفارت انگلیس، با مهندس فریدون کیا ارتباط دارد. دکتر حسین امامی، که سابقا در حزب ملّیون فعالیت زیادی داشته، با سپهبد کیا ملاقات دائمی دارد و طبق اظهار مهندس فریدون کیا، سپهبد کیا قصد دارد به‌زودی به خارج از کشور مسافرت نماید».[2]

انتشار اعلامیه‌های آیت‌الله مرعشی در خراسان و نگرانی ساواک!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ ۳ تیر ۱۳۴۶ «به مناسبت جنگ اعراب و اسرائیل سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی شدیدا اظهار تأسف نموده؛ سپس برای شهادت شهدای عرب در جنگ مذکور، مجلس ختمی روز 26 خرداد از ساعت 3 الی 6 بعدازظهر در مسجد امام در قم ترتیب داده است. این روحانی ضمن اعلامیه‌ای از عموم طبقات مختلف دعوت کرده است که در این مجلس شرکت کنند؛ ضمنا طی اعلامیه دیگری از قاطبه مردم تقاضا کرده است که هر کس به اندازه قدرت و استطاعت به بازماندگان شهدای عرب کمک کره وجوهات خود را به حساب شماره 1 بانک صادرات واریز کنند».
در «توضیح ساواک خراسان» آمده است: از این اعلامیه به تعداد خیلی محدود در مشهد دیده شده؛ یک نسخه از آن روز 28 /3 /46 در مدرسه خیراتخان الصاق ولی خود طلاب آن را کنده‌اند؛ زیرا آیت‌الله مرعشی در مشهد طرفدارانی ندارد؛ در عین حال مراقبت لازم به عمل می‌آید که ناشرین اعلامیه شناخته و تحت تعقیب قرار گیرند.[3]
بر اساس یک گزارش دیگر ساواک به همین تاریخ «طبق اطلاع واصله از اهواز، روز 29 /3 /46 آیت‌الله شهاب‌الدین نجفی فرزند خود را به منظور جمع‌آوری پول جهت آوارگان کشور اردن هاشمی، از قم به اهواز اعزام داشته و شب 31 /3 /46 جلسه‌ای به همین منظور در منزل آیت‌الله شیخ علی انصاری تشکیل گردیده و بعضی از علما و بازاری‌های اهواز در این جلسه شرکت کرده‌اند».[4]

وزیر دارایی به دعوت اوتانت به ژنو می‌رود

آقای دکتر جمشید آموزگار، وزیر دارایى، بنا به دعوت اوتانت، دبیرکل سازمان ملل، فردا به ژنو عزیمت خواهد کرد.
این دعوت برای رسیدگی به امور اداری سازمان ملل می‌باشد.[5]

وزیر کشاورزی به رشت رفت

صبح امروز تیمسار سپهبد ریاحی، وزیر کشاورزی، و سفیر کبیر دانمارک به اتفاق آقای مهندس فیروز عدل، رئیس سازمان دامپروری، و همچنین کارشناسان ایران و دانمارک، به رشت عزیمت نمودند تا پس از بازدید از طرح مشترک دامداری که در ده کیلومتری رشت با همکاری دولت ایران و دانمارک ایجاد گردیده جلسه مشترک خود را به منظور رسیدگی به امور مربوطه تشکیل دهند.[6]

ازهاری نماینده نظامی ایران در «سنتو» شد!

رادیو آنکارا گزارش داد: تیمسار سپهبد غلامرضا ازهاری، فرمانده ارتش اول شاهنشاهی ایران، که به نمایندگی گروه معاونان نظامی دائمی «سنتو» منصوب شده، دیروز شروع به کار کرد و تیمسار سپهبد حبیب‌الله میرجهانگیری، نماینده نظامی سابق ایران در «سنتو»، آنکارا را ترک گفت.[7]

در مورد تخلیه مناطق اشغالی کشورهای عربی؛ وزیر خارجه ایران به اسرائیل اخطار کرد!

خبرگزاری رویتر از نیویورک گزارش داد: وزیر خارجه ایران ضمن نطقی در اجلاسیه فوق‌العاده مجمع عمومی سازمان ملل، به دولت اسرائیل اخطار کرد که باید فورا از خاک ممالک عربی عقب‌نشینی کند.
آقای زاهدی ضمن این نطق به حوادثی که موجب اشغال سرزمین کشمیر شد اشاره کرد و اظهار داشت: اشغال سرزمین‌های دیگران با نیروی نظامی در کشمیر، این بدعت را به جای گذارد، اما اسرائیل باید به یاد داشته باشد که پیروزی‌های نظامی او ممکن است خیال‌بافانه و موهوم از آب درآید.
وزیر خارجه ایران یادآوری کرد که هرگز محیط منطقی و مناسب برای مذاکره به‌وجود نخواهد آمد مگر آنکه اسرائیل نیروهای خود را عقب بکشد.
وزیر امور خارجه ایران از مجمع عمومی خواست که از اسرائیل بخواهد نیروهای خود را از سرزمین‌های اشغال‌شده در کشورهای عربی بیرون بکشد.[8]

پی‌نوشت‎‌ها:

[1] . انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک؛ استان خراسان رضوی، ج ۵، ص 323.

[2] . سپهبد حاجعلی کیا و سازمان کوک به روایت اسناد ساواک، کتاب دوم، ص 281.

[3] . آیت‌الله العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 35.

[4] . همان، ص ۳۴.

[5] . اطلاعات، 3 تیر 1346، ص 20.

[6] . همان‌جا.

[7] . همان‌جا.

[8] . همان‌جا.