تاریخ معاصر - 2 مرداد 1346

گزارش ساواک از تخلفات به نفع حزب ایران نوین در انتخابات!/ «ارقام تکان‌دهنده»/ نیازی به کمک ایران برای زلزله‌زدگان نیست!/ وزیر خارجه هند در تهران/ مذاکرات فنی و اقتصادی ایران و شوروی ادامه دارد/ تفسیر رادیو مسکو/ شوروی در اجرای ۹ طرح به ایران کمک می‌کند/ صادرات گاز/ چهار سفیر جدید معرفی شدند/ درباره مشکل همیشگی عابر پیاده و وسائط نقلیه!

گزارش ساواک از تخلفات به نفع حزب ایران نوین در انتخابات!

بر اساس گزارش ساواک به تاریخ 2 مرداد 1346 «در اداره مرکزی شرکت واحد اتوبوس‌رانی در تاریخ 1 /5 /46 چند نفر از کارمندان شرکت به نفع حزب ایران نوین مشغول نوشتن کارت الکترال و اوراق انتخاباتی می‌باشند و کارمندان مزبور از روی دفتر تلفن استفاده نموده و از اسامی اشخاصی که در دفتر تلفن ثبت می‌باشد کارت‌های الکترال را تکمیل می‌نمایند».
این گزارش می‌افزاید: «در تاریخ 24 /4 /46 عده‌ای در حدود 32 نفر از بازرسان ناحیه 1 شرکت واحد اتوبوس‌رانی به سرپرستی علی اکبری در محل موتورخانه شوفاژ در نارمک اجتماع نموده و کاندیداهای حزب ایران نوین را در طی لیستی تعیین و در اختیار بازرسان شرکت واحد گذارده‌اند که آرا به نام آنها نوشته شود».
آقای موسی‌پور، دبیر سندیکای کارگران کوره‌پزخانه‌ها، جهت اخذ کارت‌های الکترال کوره‌پزخانه‌ها به منطقه علی‌آباد رفت، ولی کارفرمایان کارخانجات آجر فشاری اظهار داشتند که چنانچه مشارالیه حاضر به دادن رسید در مقابل تعداد کارت‌ها باشد به نام‌برده تحویل خواهد داد؛ لذا وی از دادن رسید خودداری و بدون دریافت کارت‌ها مراجعت و جریان را به آقای شماخی، دبیر کمیته حزب ایران نوین شهرستان ری، اطلاع داده است.
در بند دیگری از این گزارش آمده است: آقایان محمد کمره‌ای، محمود زمانی، محمد عقیلی و اصغر زمانی، اوباشان شهر ری، به طرفداری از کاندیداهای حزب ایران نوین در شهرستان ری مشغول فعالیت می‌باشند. مادر محمود زمانی، که در خیاط‌خانه بیمارستان فیروزآبادی کار می‌کند، شناسنامه بانوان بیمارستان مزبور را جمع‌آوری و در اختیار فرزندش می‌گذارد.
این گزارش می‌افزاید: عده‌ای از کارفرمایان کارخانجات منطقه شمیرانات شناسنامه کارگران خود را به عنوان اینکه می‌خواهند لیست بیمه‌نامه تنظیم نمایند، جمع‌آوری و پس از ثبت نام در حوزه‌های مختلف اخذ آرا و دریافت کارت الکترال، شناسنامه‌ها را به صاحبانش مسترد داشته‌اند و چون بعضی از کارگران باسواد متوجه مهر انتخابات شده‌اند اعتراض نموده و نسبت به عدم آزادی انتخابات شکایت نموده‌اند.[1]

«ارقام تکان‌دهنده»

روزنامه «اطلاعات» در سرمقاله شماره امروز خود نوشت: آماری که وزارت دادگستری انتشار داده است نشان می‌دهد ظرف یک‌ساله ١٣٤٥ (پارسال) مجموعا یک میلیون و چهارصد و شش هزار پرونده در دادگستری تشکیل شده است و هر گاه توجه کنیم که هر پرونده‌ای حداقل دو طرف دارد و دست کم دو نفر را روبه‌روی یکدیگر قرار می‌دهد، به حساب این حداقل، یک‌هشتم نفوس کشور در سال گذشته با دادگستری سروکار پیدا کرده‌اند.
نکته جالب در این آمار آن است که معلوم می‌شود جرائم در تهران از همه نقاط مملکت بیشتر رخ می‌دهد؛ به طوری که مثلا تعداد پرونده‌های جنایی مربوط به تهران ظرف سال 13٤٥ یک‌چهارم مجموع جرائم جنایی در تمام کشور بوده است.
آمار البته برای آن نیست که صرفا جامعه را از مشتی رقم و عدد مسبوق کند، بلکه اهمیت آمار بیشتر به نتیجه‌ای است که از ارقام و اعداد آن به‌دست می‌آید. آمار وزارت دادگستری گواه آن است که نسبت به سال‌های گذشته تعداد جرائم افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است؛ حال آنکه می‌دانیم در گذشته تعداد مهمی از پرونده‌های متشکله در محاکم دادگستری ناشی از اختلاف میان طبقات بود؛ مخصوصا اختلافات و کشمکش‌های مربوط به آب و زمین و سایر مسائل دهقانی؛ درحالی‌که بعد از تحولات اخیر، این نوع اختلافات به حداقل کاهش یافته و طبیعتا می‌بایستی رقم دعاوی پایین آمده باشد. پس مقدار قابل ملاحظه‌ای از این افزایش دعاوی مربوط است به رویدادهای شهری که رقم پرونده‌های متشکله در دادسرای تهران نمونه بارزی از آن است.
تکثیر جرائم در شهر تهران، بدون شک در درجه اول معلول تکثیر جمعیت است؛ جمعیتی که از اکناف کشور به این شهر روی آورده و مشکلات بسیار از آن جمله افزایش جرائم را موجب گشته است. فلان روستایی که از ممر کارگری در زادگاه خود یک حداقل زندگی برای خودش و خانواده‌اش فراهم می‌کند و با همان می‌سازد، به تصور آنکه در تهران سطح دستمزد بالاتر است و می‌تواند بهتر زندگی کند، عائله‌اش را برمی‌دارد و راه می‌افتد به طرف تهران. دیگر فکر آن نمی‌کند که در تهران به احتمال زیاد اصلا کاری پیدا نخواهد کرد که دستمزد نگیرد و تازه کار هم پیدا کرد، با وجود آنکه احتمالا دستمزد او نسبت به درآمدش در ولایت خودش بیشتر است، لکن سطح هزینه زندگی آن‌قدر تفاوت دارد که همان حداقل زندگی هم برایش فراهم نمی‌شود. این است که خود را در انواع مشکلات محصور می‌بیند، روحیه آرام و ملایم خود را از دست می‌دهد از زندگی بیزار می‌شود و دو راه بیشتر برایش نمی‌ماند یا آنکه سر و ته زندگی را با دست زدن به کارهای غیر مشروع مثل دزدی، قاچاق‌فروشی، کلاه‌برداری و امثال آن به هم برساند یا بار سنگین زندگی را بر اعصاب خردشده خود تحمیل کند.
آلبر کامو، نویسنده معروف فرانسه، در یکی از رمان‌های خود سرگذشت مردی را شرح می‌دهد که در الجزایر دست به جنایتی آلوده است و هنگامی که پرونده قتل را بررسی می‌کنند، معلوم می‌شود دلیل قتل فقط گرمای طاقت‌فرساست که قاتل را تا سرحد جنون عصبی و مستعد برای تجاوز و آدم‌کشی ساخته است؛ درحالی‌که قاتل ذاتا مرد سربه‌زیر، آرام و فروتنی است.
مسائل شهر تهران، هر کدام به نوبه خود مثل گرمای الجزایر موجبی است برای عصبیت و ناراحتی و خشم و نفرت و بیزاری از زندگی، که محرک اختلافات و منازعات بین مردم و کشیده شدن دامنه آن تا سرحد جرم و جنایت است. هنگامی که نکته اخیر را نیز بر مشکلات و درد سرهای ناشی از خالی شدن ولایات و حرکت سیل جمعیت به طرف تهران بیفزاییم، اهمیت و لزوم توجه به این مسئله مهم مملکتی بیشتر از پیش جلب نظر خواهد کرد.[2]

هلال احمر ترکیه: تشکر! نیازی به کمک ایران برای زلزله‌زدگان نیست!

دیروز به مناسبت وقوع زلزله ترکیه از طرف شیر و خورشید سرخ ایران تلگرام تسلیتی جهت هلال احمر ترکیه فرستاده شد.
در این، تلگرام شیر و خورشید سرخ ایران آمادگی خود را برای ارسال کمک‌های جنسی و خواربار و چادر اعلام کرده بود و از هلال احمر ترکیه خواسته بود در صورت احتیاج به کمک فوری، صورت لوازم مورد نیاز خود را ارسال دارد تا اقدام فوری به عمل آید.
امروز از طرف هلال احمر ترکیه طی تلگرامی ضمن اظهار تشکر از احساسات نوع‌دوستانه و برادرانه شیر و خورشید سرخ ایران اعلام شد که فعلا احتیاجی به ارسال کمک از جانب شیر و خورشید سرخ ایران نیست و از محل امکانات ملی به آسیب‌دیدگان منطقه زلزله‌زده کمک می‌شود.[3]

وزیر خارجه هند در تهران

محمد علی کریم چاگلا، وزیر خارجه هند، شب گذشته در سر راه خود به دهلی نو مدتی در تهران توقف کرد، ولی به علت بیماری از هواپیما خارج نشد.[4]

مذاکرات فنی و اقتصادی ایران و شوروی ادامه دارد

روزنامه «اطلاعات» نوشت: آقای نخست‌وزیر و بانو هویدا دیروز در رأس قسمتی از هیئت ایرانی از لنینگراد وارد شهر تاریخی «یالتا» واقع در سواحل دریای سیاه شدند؛ درحالی‌که قسمت دیگر هیئت فنی و اقتصادی ایران در مسکو به مذاکرات خود با کارشناسان شوروی ادامه می‌دهد.
در فرودگاه کریمه شعارهایی به زبان‌های روسی و ایرانی، درباره دوستی و مودّت میان ایران و شوروی به چشم می‌خورد. هنگام ورود، نمایندگان محافل مختلف شهر «یالتا» و شهردار این شهر از نخست‌وزیر و سایر اعضای هیئتی که همراه وی می‌باشند به گرمی استقبال کردند.
به موجب گزارش‌های رسیده از مسکو، آقای هویدا چند روز در کریمه اقامت خواهد کرد و به احتمال بسیار قوی روز جمعه به تهران مراجعت می‌نماید.

تفسیر رادیو مسکو

رادیو مسکو شب گذشته در بخش اخبار فارسی خود تفسیری تحت عنوان «به خاطر صلح و امنیت ملت‌ها» پخش کرد و طی آن گفت که بدون تردید تبادل نظر میان نخست‌وزیران ایران و شوروی پیرامون مسئله خاور نزدیک برای تشریک مساعی احتمالی دو کشور به خاطر احیای صلح در این منطقه بسیار مفید بوده است.
مفسر رادیو مسکو همچنین تأکید کرد که در جریان مذاکرات تمایل دو کشور در مورد تحکیم روابط حسن همجواری نمایان و آشکار شد.[5]

در مقابل صدور گاز؛ شوروی در اجرای ۹ طرح به ایران کمک می‌کند

آقای دکتر یگانه، معاون وزارت اقتصاد که عضویت هیئت نمایندگی ایران را در مذاکرات اخیر مسکو به عهده داشت، پس از امضای پروتکل جدید ایران و شوروی به تهران بازگشت.
آقای دکتر یگانه امروز گزارش مسافرت خود را تسلیم وزیر اقتصاد کرد.
براساس پروتکل جدید که در زمینه توسعه همکاری‌های فنی و اقتصادی بین دو کشور به امضا رسید دولت شوروی طی دوران پنج‌ساله چهارم آبادانی کشور در اجرای نُه طرح عمرانی با ایران همکاری خواهد کرد.
این طرح‌ها عبارت است از: توسعه ذوب آهن، ساختمان سدهای جدید، ساختمان راه آهن‌های جدید، خرید کارخانه‌های مولد برق، خرید کارخانه‌های ذوب فلزات غیر آهنی، خرید تجهیزات راه آهن از قبیل لکوموتیو و غیره، خرید لوازم شهرداری تا حدود پنج‌میلیون دلار، خرید لوازم بندری و خرید لوازم راهسازی و راهداری.

صادرات گاز

بر اساس پروتکل جدید، هیئت‌هایی از شوروی به ایران آمده و درباره هر یک از این مسائل مذاکرات کافی به عمل خواهند آورد و مشخصات و کیفیت و کمیّت همکاری‌های شوروی را جهت اجرای هریک از طرح‌های نُه‌گانه مشخص خواهند کرد.
براساس پروتکل جدید، کلیه اعتباراتی که دولت شوروی برای اجرای طرح‌های نُه‌گانه در اختیار ایران قرار خواهد داد از محل صدور گاز به آن کشور مستهلک خواهد گردید. به همین مناسبت صدور گاز به شوروی افزایش خواهد یافت و رقم آن از سال اول به دو برابر بالغ خواهد شد.
صادرات گاز ایران به شوروی از سال ۱۹۷۰ آغاز می‌شود. طبق قرارداد ذوب آهن قرار بود صادرات گاز از پنج‌میلیارد متر مکعب در سال اول آغاز شود و به‌تدریج افزایش یابد، اما با مذاکراتی که چندی قبل در تهران بین آقایان بایباکوف، معاون نخست‌وزیر شوروی، و مهندس اصفیا، مدیرعامل سازمان برنامه، صورت گرفت توافق کلی دو دولت در زمینه افزایش صادرات گاز جلب شد.
این مذاکرات در مسکو به ریاست آقای هویدا، نخست‌وزیر، دنبال شد و نتیجه چنان‌که اشاره شد، مشخص گردید.[6]

چهار سفیر جدید معرفی شدند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: شاهنشاه آریامهر امروز آقای مهندس اردشیر زاهدی، وزیر خارجه، را به حضور پذیرفتند و در این شرفیابی، سفرای جدید ایران در اسپانیا، اتریش، لهستان و دانمارک به حضور شاهنشاه معرفی شدند.
آقای جمشید قریب، معاون سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه، به سمت سفیر جدید ایران در اسپانیا، آقای دکتر علی‌اکبر فروهنده، مشاور اداره دوم سیاسی، به سمت سفیر جدید ایران در ورشو، دکتر امیراصلان افشار، عضو شورای عالی سیاسی وزارت خارجه، به سمت سفیر ایران در وین و آقای همایون سمیعی، سفیر ایران در ورشو، به عنوان سفیر جدید ایران در کپنهاک معرفی گردیدند.
اینک دو پست سفیر کبیری ایران در خارج خالی است. این پست‌ها عبارت‌اند از: لاهه و ادیس ابابا. در کریدورهای وزارت خارجه شایع است که احتمال دارد به‌زودی یکی از اعضای شاغل کابینه به هلند رفته و آقای دکتر محمد گودرزی نیز به عنوان سفیر جدید ایران در اتیوپی معرفی شود.[7]

درباره مشکل همیشگی عابر پیاده و وسائط نقلیه!
داود ذوالفقاری در ستون «انتقاد» شماره امروز روزنامه «اطلاعات» نوشت: بعضی مواقع گفتن بعضی حرف‌ها ولو تکراری هم که باشد لازم است. درباره عابر پیاده، که مزاحم عبور و مرور وسائط نقلیه لقب یافته، و درباره راننده، که دشمن عابر پیاده به حساب می‌آید، شاید این چندمین بار باشد که ناگزیرم چند نکته را به عنوان تذکر یادآور شوم.
عابر پیاده مزاحم راننده است و راننده روی لاقیدی و بی‌اعتنایی مزاحم عابر. هیچ کس هم نیست که میانه این دو گروه را صلح و صفا دهد! راننده وقتی خود عابر پیاده است به راننده دیگر ناسزا می‌گوید که چرا مجال نمی‌دهد او رد شود؛ عابر وقتی خود راننده است مهلت نمی‌دهد که عابر پیاده حتی از محل خط‌کشی‌شده عبور کند. این یکی به حریم آن یکی تجاوز می‌کند و آن یکی به حدود این یکی. همین طور در هم و بر هم همه در هم می‌لولند و هیچ کس حقی و احترامی برای دیگری قائل نیست.
چراغ قرمز است عابر تحمل نمی‌کند رد می‌شود؛ چراغ سبز می‌شود راننده مجال نمی‌دهد عابر رد شود؛ به چراغ اعتنا نداریم؛ به دستور پلیس بی‌توجهیم؛ نصیحت می‌کنند گوش نمی‌کنیم؛ می‌‎گویند بوق زدن قدغن است بوق شیپوری روی اتومبیل خود نصب می‌کنیم؛ می‌گویند از نقاط خط‌کشی‌شده عبور کنید، لج می‌کنیم و از دو قدمی خط‌کشی رد می‌شویم؛ اصلا حالی‌مان نیست که نظم عبور و مرور چیست و اگر منظم باشیم چه فایده‌ای دارد. حالا چرا دچار چنین وضعی شده‌ایم؟ عرض می‌کنم:
دری به تخته خورده و تهران ظرف فاصله زمان کوتاهی صاحب ١٦٠ هزار وسیله نقلیه شده است. تا ده سال قبل بیست، سی‌هزار وسیله نقلیه بیشتر نداشتیم؛ چهل سال قبل تعداد وسائط نقلیه تهران به دویست دستگاه هم نمی‌رسید! ملاحظه می‌فرمایید که ظرف چهل سال از هیچ به همه چیز رسیده‌ایم درحالی‌که کوچک‌ترین اقدامی برای پذیرش این دگرگونی سریع روی مغزها صورت نگرفته است.
چهار سال است که می‌دانم مقامات پلیس به وزارت آموزش و پرورش فشار می‌آورند که قسمتی از آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی به زبانی ساده در کتب درسی دانش‌آموزان گنجانده شود، ولی نتیجه نمی‌دهد و همچنین کتب درسی از آنچه به درد زندگی طفل می‌خورد خالی است و در عوض به دانش‌آموز بعد از یک تجدید نظر اساسی یاد می‌دهند که بگوید سار از درخت پرید! گربه حیوان خوش‌خط‌وخالی است، در فکر آزار جوجه هرگز نیست. این حرف‌ها چه به درد دانش‌آموز می‌خورد. چیزی که به درد او می‌خورد این است که بداند ماشین، این جهنده آتشین! به ترمز بند است واگر بچه‌ای ناگهان جلوی آن سبز شود، مرگش حتمی است. به بچه باید یاد داد که چطور از سمت راست خود حرکت کند و چطور به حقوق دیگران احترام بگذارد. امروز اگر مقررات راهنمایی و رانندگی دقیقا اجرا می‌شد، شاید بسیاری از مشکلات ترافیک که زندگی عمومی را فلج کرده حل شده بود. [8]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. حزب ایران نوین به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 323.
[2]. اطلاعات، 2 مرداد 1346، ص 2.
[3]. همان، ص 16.
[4]. همان‌جا.
[5]. همان، صص 13 و 16.
[6]. همان، ص 16.
[7]. همان‌جا.
[8]. همان، ص 6.