تاریخ معاصر - ۷ شهریور 1346

نگرانی ساواک از مطالب منتشره علیه آمریکا در نشریات!/ هارون و پسر هارون!/ «شایعه کنید پولی که برای مسلمانان فلسطین جمع کرده‌اند، برای مصرف شخصی برداشت کرده‌اند»!/ واشنگتن استار پیرامون سفر شاه به آمریکا: ایران دیگر به کمک آمریکا متکی نیست!/ شاه: ایران از اقدامات اسرائیل متأسف است!/ عیادت از نخست‌وزیر افغانستان/ «سیمان سفید ایرانی به بازار می‌آید»

نگرانی ساواک از مطالب منتشره علیه آمریکا در نشریات!

بر اساس گزارش ساواک به تاریخ 7 شهریور 1346 «محترما به عرض می‌رساند: مجله "بامشاد" شماره 41 مورخ 7 شهریورماه سال 1346 در قسمت تفسیر سیاسی جهان، ضمن بررسی اوضاع ویتنام و سیاست نظامی آمریکا در آسیای جنوب شرقی، تصاویری از حمله بمب‌افکن‌های آمریکایی و همچنین ویرانی‌های مناطق بمباران‌شده گراور نموده و در ذیل آنها می‌نویسد: حالا دیگر بمب‌افکن‌های آمریکایی هر نقطه ویتنام شمالی را می‌کوبند. این در مرکز شهر هانوی است که بمب همه چیز را نابود کرده است».
در «نظریه» این سند آمده است: با توجه به اینکه یکی از تصاویر گراورشده در روزنامه «کیهان» مورخ 4 /6 /46 نیز چاپ شده است چنین استنباط می‌گردد که تصاویر مزبور از طریق یک منبع به جراید داده شده باشد و از طرفی چون در هفته جاری مندرجات جراید علیه کشورهای آزاد و به نفع ممالک کمونیستی بوده علی‌هذا امکان دارد که مقامات کشورهای کمونیستی در ایران به منظور نفوذ بیشتر در جراید بر فعالیت خویش افزوده باشند.[1]

هارون و پسر هارون!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 7 شهریور 1346 درباره شیخ احمد کافی «نام‌برده بالا در تاریخ 1 /6 /46 در مسجد جامع شبستان سعیدی [چهل‌ستونی] منبر رفت و در ابتدا داستانی از هارون‌‌الرشید نقل کرد و اضافه نمود: بله اینها جز قمار و عیاشی کار دیگری از دستشان بر نمی‌آید. خیال می‌کنید دلشان برای دین و ملت سوخته است‌. تا موقعی که به ریاست نرسیده‌اند سنگ دین را به سینه می‌زنند مانند پسر عبدالملک که هنگام مرگ پدرش در مسجد مشغول قرائت قرآن بود وقتی خبر مرگ پدرش را به او دادند قرآن را بوسید و کنار گذاشت».
این سند به نقل از شیخ احمد کافی می‌افزاید: هارون بی‌بندوبار و از خدا بی‌خبر بود که جنایت‌های او ناگفتنی است، اما در تاریخ مردی بی‌وجدان‌تر و سفاک‌تر و پست‌فطرت‌تر از مأمون، پسر هارون، نداریم. هارون یک آدم دیکتاتور و قلدر بود و هر کاری دلش می‌خواست به‌زور انجام می‌داد، اما پسر هارون درس‌خوانده است؛ تحصیل کرده است؛ با سیاست کار می‌کند. هارون شاخه و برگ‌های درخت را می‌زد، ولی پسر هارون درخت دین را از ریشه درمی‌آورد و سنگ دین هم به سینه می‌زند. امام را می‌کشد و دنبال جنازه او سربرهنه به کوچه و خیابان می‌دود. آخر چرا اینها به فکر مردم نیستند؛ هر کاری که دلشان خواست انجام می‌دهند. بالاخره روزی اجل گریبان آنها را خواهد گرفت. هارون که به ابرها می‌گفت هر کجا بباری، ملک من است با آن ادعاها مرد. آخر مردنی هم هست و قیامتی هم در کار است‌.
در ذیل این سند تصریح شده است: آیا این شیخ تحت مراقبت است‌؟[2]

«شایعه کنید پولی که برای مسلمانان فلسطین جمع کرده‌اند، برای مصرف شخصی برداشت کرده‌اند»!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 7 شهریور 1346 «به فرموده در شهر شایع نمایند که فرزند آیت‌الله نجفی وجه مزبور را که جهت آوارگان عرب جمع‌آوری شده به منظور استفاده شخصی از بانک برداشت نموده دستور فرمایید در اجرای اوامر صادره اقدام و نتیجه را ضمن تعیین نحوه مصرف وجه مزبور اعلام نمایند».[3]

واشنگتن استار پیرامون سفر شاه به آمریکا: ایران دیگر به کمک آمریکا متکی نیست!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: روزنامه «واشنگتن استار» که یکی از بانفوذترین جرائد آمریکاست، طی سرمقاله‌ای تحت عنوان «پیشرفت‌های ایران» چنین می‌نویسد: شاهنشاه ایران، که از دوستان قدیمی آمریکا می‌باشند، طی مسافرت اخیر خود به واشنگتن بار دیگر تأکید کردند که ایران کما فی‌السابق دوشادوش آمریکا در تأمین صلح جهانی و مبانی آزادی به مبارزه ادامه خواهد داد. شاهنشاه ایران همچنین اعلام داشتند که دولت ایران مصمم است که با قدرت و سرعت هر چه تمام در راه پیشرفت کشاورزی، صنعتی ـ آموزشی و سایر برنامه‌های عمرانی دیگر گام بردارد و از این طریق رفاه و آسایش مردم ایران را تأمین کند و سطح زندگی ملت را بالا ببرد.
پرزیدنت جانسون «رهبری الهام‌بخش» میهمان عالی‌قدر خود را مورد تکریم وتحسین قرار داد و خاطرنشان ساخت که شاهنشاه ایران توانسته‌اند پیشرفت‌ها و تحولات عمیق کشور خود را بدون شدت عمل و بدون خون‌ریزی عملی سازند و این درسی است که هنوز دیگران فرا نگرفته‌اند.
پرزیدنت جانسون ضمنا گفت که کمتر کشوری در جهان از لحاظ سرعت پیشرفت به پای ایران می‌رسد و این اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا مبالغه یا تعارف نبود؛ زیرا عایدات نفتی ایران ظرف پنج سال گذشته دو برابر شده و میزان تولیدات کشور در سال گذشته 5/ 9 درصد بالا رفته و بودجه مملکت اکنون کاملا متعادل شده است.
به همین جهت است که ایران ــ یک سرزمین کهنسال پرافتخار که بیش از هر چه به استقلال و تقویت آن علاقه دارد ــ اکنون دیگر مانند سابق به کمک آمریکا متکی نیست، دولت ایران که در اوایل سال جاری معادل ۱۱۰ میلیون دلار تجهیزات نظامی از شوروی خریداری کرده، اکنون درصدد است سلاح‌هایی از آمریکا ابتیاع نماید.
یکی از مطالبی که در واشنگتن بین شاهنشاه و پرزیدنت جانسون مورد بحث قرار گرفت خرید اسلحه بود. به تقاضای ایران در این مورد باید پاسخ مساعد داده شود.[4]

شاه: ایران از اقدامات اسرائیل متأسف است!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: «رویتر» 28 اوت از امّان گزارش داد: طبق پیامی که امروز در امّان منتشر گردید شاهنشاه آریامهر فرموده‌اند که ایران خواهان عقب‌نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اعراب می‌باشد.
پیام شاهنشاه آریامهر توسط سفارت ایران در امّان به شیخ عبدالله قوشه، رئیس‌القضات دادگاه شرع اردن، تسلیم شده است.
شیخ عبدالله قبلا تلگرافی برای شاهنشاه آریامهر مخابره کرده و در آن از تجاوز اسرائیل علیه اماکن مذهبی و امکنه مقدس اسلامی سواحل غربی یاد کرده بود.
شاهنشاه آریامهر در پیامی که امروز در امّان منتشر گردید فرموده‌اند که ایران از تجاوز اسرائیل علیه سرزمین‌های اعراب متأسف است. شاهنشاه همچنین خاطرنشان ساخته‌اند که ایران مخالفت خود را با اقداماتی که اسرائیل نسبت به تغییر وضع اورشلیم معمول می‌دارد اعلام می‌کند و تأکید می‌نماید که مجمع عمومی سازمان ملل در این مورد تصمیمات قاطعی اتخاذ نماید.[5]

تسلیم استوارنامه

«یونایتد پرس» از ورشو گزارش داد: علی‌اکبر فروهنده، سفیر تازه ایران در لهستان، روز دوشنبه استوارنامه‌های خود را تسلیم ادوارد لوشاب، رئیس‌جمهوری لهستان، کرد.[6]

عیادت از نخست‌وزیر افغانستان

رادیو کابل در بخش اخبار فارسی دیشب خود گفت: آقای جواد منصور، وزیر اطلاعات که در حال حاضر از افغانستان دیدن می‌کند، از آقای نخست‌وزیر افغانستان، که در بیمارستان بستری می‌باشد، دیدن کرد.
آقای محمد هاشم میوندوال، نخست‌وزیر افغانستان، به علت بیماری انسداد روده بستری گردیده است.[7]

«سیمان سفید ایرانی به بازار می‌آید»

روزنامه «اطلاعات» نوشت: برابر اطلاع، سیمان سفید، محصول کارخانه سیمان شمال (دماوند)، در این هفته به بازار خواهد آمد.
این سیمان از نوع پرتلند است که از بهترین انواع سیمان سفید می‌باشد و با بهترین مشخصات اروپایی تهیه می‌شود. کارخانه سیمان شمال از دو سال پیش مشغول مطالعه و اقدام برای تولید سیمان سفید بوده و اخیرا طبق نتایجی که به‌دست آمده موفق گردیده است که بهترین نوع سیمان سفید را تهیه نماید.
مصرف فعلی سیمان سفید در ایران سالانه در حدود بیست‌هزار تُن می‌باشد و تاکنون این نوع سیمان از کشورهای دانمارک و انگلستان و ژاپن وارد می‌شد. با بهره‌برداری از کارخانه سیمان سفید دماوند، علاوه بر آنکه کشور از ورود این نوع سیمان خارجی بی‌نیاز می‌شود، امکانات صدور سیمان سفید به ممالک همجوار نیز فراهم خواهد شد.[8]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک؛ مجله بامشاد، ص 205.

[2]. پایگاه‌های انقلاب اسلامی، مسجد جامع بازار تهران به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 53.

[3]. آیت‌الله العظمی سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 87.

[4]. اطلاعات، 7 شهریور 1346، صص 17 و 20. بی‌نیازی ایران دوره پهلوی و به‌ویژه در دهه‌های 1940 و 1950م به آمریکا ادعای گزافی است که با نگاهی به تاریخ رخدادهای مهم این دوره می‌توان به خلاف بودن آن پی برد. تصویب کاپیتولاسیون در مجلسین رژیم پهلوی در سال 1343 و اعتراض امام خمینی(ره) به این مصوبه و تبعید ایشان به ترکیه و از ترکیه به عراق را می‌توان نمونه‌ای دانست که ادعای فوق را تکذیب و آن را رد می‌کند. حکومتی که به دولت و کشور دیگر بی‌نیاز باشد یا خود را بی‌نیاز از آن بداند به تصویب چنین قانونی که مستشاران آمریکایی را دارای مصونیت می‌سازد تن نمی‌دهد، ولی شاه چون خود را نیازمند آمریکا و مستشاران آمریکایی می‌دید، به تصویب چنین لایحه‌ای تن داد و برای تصویب آن حاضر بود هر هزینه‌ای حتی نفرت مردم بعد از تبعید مرجع تقلید آنان را به تن بخرد.

[5]. اطلاعات، 7 شهریور 1346، ص 20. مرور تاریخ روابط پهلوی و رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که این واقعیت است که در جنگ میان اعراب و اسرائیل، پهلوی از طریق صادرات نفت در جبهه غرب و اسرائیل قرار می گرفت، ولی از نظر ظاهری و در مجامع عمومی از اعراب و مسلمانان و حقوق آنان دفاع می‌کرد!

[6]. اطلاعات، 7 شهریور 1346، ص 20.

[7].همان‌جا.

[8]. همان‌جا. در بخش صنعت، افت تولید در دهه 1950م فعالیت‌هایی همچون ساخت‌وساز را به رکود برد؛ درحالی‌که ایران در سال ۱۳۴۳ بیش از صدهزار تُن سیمان به خارج صادر می‌کرد، در دهه 1950 کمبود سیمان موجب رکود فعالیت‌های ساختمانی شد.
از دیگر ویژگی‌های اقتصادی دوران هویدا می‌توان به احتکار گسترده اشاره کرد؛ برای نمونه فردوست گفته است: «کمبود سیمان از معضلات کشور بود و قیمت آن به‌شدت بالا می‌رفت. محمدرضا دستور داد که علت تحقیق شود. معلوم شد که ارتش مقدار زیادی سیمان را برای مصرف نظامی خود تخصیص داده و در نتیجه در بازار آزاد، سیمان کم و قیمت آن گران شده است، ولی ضمن تحقیق، یک انبار بزرگ سیمان کشف شد و در پیگیری مسئله چند انبار دیگر نیز به‌دست آمد که در آنها صدها هزار کیسه سیمان احتکار شده بود. معلوم شد که این سیمان‌ها متعلق به مجید اعلم، دوست محمدرضا (که بی‌وقفه هر شب با او بود)، است».
فردوست در ادامه خاطرات خود می‌گوید: «گزارشی تهیه شد که مجید اعلم صدها مقاطعه از سازمان برنامه گرفته و پس از تصویب پروژه‌ها، سیمان مربوطه را از سازمان برنامه اخذ کرده و سپس پروژه‌ها را به دیگران واگذار کرده است و بدین ترتیب هم صاحب ده‌ها هزار کیسه سیمان شده و هم 20 درصد ارزش کل پروژه‌ها سود اخذ نموده است. او سیمان را به قیمت دولتی کیسه‌ای 75 ریال اخذ و به قیمت کیسه‌ای 250 تا 320 ریال در بازار آزاد می‌فروخت».
فردوست در ادامه خاطرات خود به موارد دیگری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: علاوه بر مورد فوق، مشخص شد که حدود یک‌میلیون تن سیمان نیز از خارج وارد و در بندر بوشهر تخلیه و بدون سرپناه روی هم انباشته شده و پس از یک بارندگی حدود نیمی از آن به سنگ تبدیل گردیده است. مسئول امر در وزارتخانه مربوطه مشخص شد و پرونده به دادگستری احاله گردید، ولی بی‌نتیجه ماند. مورد فوق فقط به این یک‌میلیون تن سیمان محدود نمی‌شد. نزدیک به دومیلیون تن گندم وارداتی نیز به همین نحو در بندر بوشهر به مدت طولانی مانده و نابود شده بود. مسئول این امر نیز شناسایی شد، ولی پرونده‌اش در دادگستری بی‌نتیجه ماند.