تاریخ معاصر - 17 شهریور 1346

اعتصابی که رژیم را به عقب‌نشینی واداشت!/ درباره ترمیم کابینه!/ پرونده انتخابات برای چهار سال دیگر بسته شده است/ شایعات بی‌اساس است!/ هیئت‌رئیسه مجلس/ شغل آینده آرام/ وضع سناتورها/ وکلای کارگر که دیگر تن به کارگری نمی‌دهند!/ نشریه‌های بدون مجوز

اعتصابی که رژیم را به عقب‌نشینی واداشت!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 17 شهریور 1346 «مسافرینی که از تهران به مشهد آمده‌اند برای آیت‌الله میلانی خبر آورده‌اند به ‌واسطه تخلیه مدرسه فیضیه قم، علمای مقیم قم دست به اعتصاب نماز زده، درنتیجه بدون قید و شرط مدارس قم به طلاب واگذار و رفع مزاحمت گردیده است و اعتصاب نماز شکسته شده».
در نظریه «منبع» این سند ذکر شده است: این خبر باعث گردیده است که روحیه مخالفین تقویت و دولت ضعیف جلوه نماید.
در نظریه «رهبر عملیات» این گزارش نیز می‌خوانیم: مقرر فرمایند در صورت صحت، مراتب را به این ساواک ابلاغ؛ ضمنا در صورتی‌که خبر فوق صحت داشته باشد، نظریه منبع مورد تأیید بوده، این عمل باعث خواهد شد که عناصر مخالف و افراطی در تصمیم خود راسخ و جدی‌تر شوند.[1]

درباره ترمیم کابینه!

«سپید و سیاه» نوشت: با وجودی که نشانه‌‎ای از ترمیم کابینه وجود ندارد، مع‌ذلک ناظران سیاسی معتقدند که پس از افتتاح مجلسین و رسمیت یافتن آنها، طبق معمول، دولت استعفا خواهد داد و در هیئت دولت جدید تغییراتی داده خواهد شد.
گفته می‌شود ممکن است دو یا سه چهره جدید وارد کابینه شود و دو نفر از وزرای فعلی هم به سفارت اعزام
شوند.
جریان کار دولت به این صورت خواهد بود که پس از آمادگی مجلس، آقای هویدا به اتفاق کلیه اعضای دولت در جلسه علنی حضور یافته؛ گزارش مشروحی پیرامون دوران زمامداری خود به پارلمان خواهد داد و در همان جلسه استعفای دولت را عنوان خواهد نمود.
هم‌زمان با تاریخ گشایش مجلسین قریب 33 ماه از عمر کابینه هویدا می‌گذرد.[2]

پرونده انتخابات برای چهار سال دیگر بسته شده است/ شایعات بی‌اساس است!

«سپید و سیاه» نوشت: هنوز در محافل مختلف صحبت از انتخابات مجلسین است و لیکن آنچه مسلم است پرونده انتخابات برای چهار سال دیگر بسته شده است و شایعات پراکنده و متفرق در مورد مجلسین بی‌اساس می‌باشد و مجلسین جدید طبق معمول برای مدت قانونی خود مشغول کار خواهند شد.[3]

هیئت‌رئیسه مجلس

«سپید و سیاه» نوشت: از هم‌اکنون مسلم شده است که هیئت‌رئیسه مجلس در دست فراکسیون ایران نوین خواهد بود؛ نهایت تغییراتی در کادر هیئت‌رئیسه داده خواهد شد.
به قرار مسموع در این دوره ممکن است محسن خواجه‌نوری به نیابت ریاست انتخاب شود و دکتر حسین خطیبی لیدری فراکسیون اکثریت را به عهده بگیرد.
در این دوره، رئیس سنی مجلس شورای ملی کسی جز خانم هاجر تربیت نیست. مشارالیها با ۶۹ سال سن و دو دوره نمایندگی بر کرسی ریاست سنی تکیه خواهد زد.[4]

شغل آینده آرام

«سپید و سیاه» نوشت: عباس آرام، سفیر شاهنشاهی در انگلستان، مدتی است در تهران به‌‎سر می‌برد و چون بیمار و در آستانه بازنشستگی است، این احتمال به‌وجود آمده که به سمت سناتور انتصابی در سنا مشغول خواهد شد.
در صورتی که چنین باشد هنوز روشن نیست چه کسی به جای وی به انگلستان خواهد رفت؟[5]

وضع سناتورها

«سپید و سیاه» نوشت: در محافل سیاسی تهران شایع است که سناتورهای انتصابی تا اواخر شهریورماه معرفی خواهند شد و ممکن است چند چهره جدید در بین سناتورهای انتصابی هم به چشم بخورد. از جمله شایع است که چند تن از سناتورها که سابقا به عنوان انتخابی به مجلس می‌رفتند در این دوره به صورت انتصابی به سنا خواهند رفت.
نام دکتر سجادی، دکتر متین‌دفتری، عباس مسعودی، دکتر اردلان، علی‌اصغر حکمت، دکتر مصباح‌زاده در زمره این دسته از سناتورها به چشم می‌خورد.[6]

وکلای کارگر که دیگر تن به کارگری نمی‌دهند!

«سپید و سیاه» نوشت: به قرار اطلاع با اقداماتی که از طرف وزارت کار به عمل آمد کارفرمایان حاضر شده‌اند کارگرانی را که دوره گذشته به وکالت رسیده در این دوره محروم شده‌اند به کار دعوت و مدت وکالت آنها را جزء خدمات کارگری‌شان منظور دارند ولیکن این عده خود را حاضر به قبول سمت کارگری ننموده‌اند و مشاغلی در سطح بالا مانند عضویت در هیئت‌های مدیره را انتظار دارند.
این دسته از وکلا باید ماهیانه قسط وام مسکن خود را هم بپردازند.[7]

نشریه‌های بدون مجوز

«سپید و سیاه» نوشت: سابق بر این یک بار گفت‌وگو بود که از چاپ و توزیع نشریات بدون مجوز اعم از بولتن و اوراق مشابه مربوط به هر سازمانی که باشد بر اساس قانون جلوگیری خواهد شد، ولی عملا این تصمیم اجرا نشد.
اینک مجددا زمزمه‌هایی برخاسته که چون هزینه این گونه نشریات، که اغلب هم زائد و غیر ضروری است، سنگین می‌باشد، لذا باید از ادامه کار آنها ممانعت به عمل آید.[8]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان خراسان رضوی، ج 5، ص 365؛ پایگاه‌های انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: مدرسه فیضیه، ص 615.

[2]. سپید و سیاه، 17 شهریور 1346، ص 4.

[3]. همان‌جا.

[4]. همان‌جا.

[5]. همان‌جا.

[6]. همان‌جا.

[7]. همان‌جا.

[8]. همان‌جا.