تاریخ معاصر - ۱۳ شهریور 1346

پیگیری ساواک درباره نویسنده یک مقاله در «فردوسی»!/ آخرین شایعات درباره حزبِ مردم و آینده آن!/ گزارش ساواک از یک پرونده قتل؛ چگونه با اعمال نفوذ ماجرا به نفع پسر سناتور مسعودی رقم خورد!/ «عزیمت وزیر دربار به قم به مصلحت نیست»!/ در جلسه علنی مجلس مؤسسان؛ لایحه نیابت سلطنت فرح مطرح شد/ هیئت بازرگانی نروژ به تهران می‌آید/ کارکنان مؤسسات ملی آموزشی بیمه می‌شوند/ بازدید افسران شهربانی از اداره جغرافیایی ارتش

پیگیری ساواک درباره نویسنده یک مقاله در «فردوسی»!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 13 شهریور 1346 « مقاله‌ای تحت عنوان "حزب بازی" در مجله "فردوسی" شماره 819 چاپ گردیده که نویسنده مقاله مزبور احتمال می‌رود خلیل ملکی باشد. خواهشمند است دستور فرمایید که به نحو غیرمحسوس در این مورد تحقیق و نتیجه را به اطلاع این اداره کل برسانند».[1]

آخرین شایعات درباره حزبِ مردم و آینده آن!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 13 شهریور 1346 «آمدن آقای دکتر پیراسته به تهران تأیید می‌شود، ولیکن از انتخاب وی به سمت دبیر کلی حزب مردم اطلاعی به‌دست نیامده است. نظریه کارگردانان حزب مردم نسبت به انتصاب و دبیر کلی آقای اردشیر زاهدی در حزب مردم فوق‌العاده خوب می‌باشد و آن را دلیل موفقیت خود برای آینده و پیشرفت حزب می‌دانند. تاکنون از تشکیل حزب کارگر و ارتباط آن با حزب مردم و همچنین درباره مذاکرات مسعودی و اسکوئی اطلاع دقیق و مستدل به‌دست نیامده است و در مورد اینکه آیا تشکیل حزب کارگر مورد استقبال مردم و سندیکاهای کارگری واقع می‌شود یا خیر بستگی به افراد تشکیل‌دهنده و درجه محبوبیت آنها خواهد داشت و فعلا قابل پیش‌بینی نمی‌باشد.
این سند می‌افزاید: روی هم رفته در حال حاضر اکثر کاندیداهای حزب مردم چه در تهران و چه در شهرستان که انتخاب نشده‌اند و یک عده دیگر از اعضای حزب، که اصولا کاندیدا معرفی نشده‌اند، شدیدا از پروفسور عدل و دکتر مدرسی (در درجه اول) و رامبد و مهندس بهبودی در درجه دوم ناراضی و بدبین می‌باشند و مدعی هستند در مورد انتخابات مجلسین برای تمام شهرستان‌ها یک نوع توافق و ائتلاف قبلا با دولت و حزب ایران نوین صورت گرفته و در این ائتلاف نسبت به تعیین افرادی که باید انتخاب شوند اعمال غرض شده است و از طرفی پروفسور عدل را در امورات حزبی و سیاسی شایسته و صالح نمی‌دانند و لیکن این عقیده را نیز دارند که چون پروفسور عدل کاملا مورد مرحمت و عنایت اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر است، فقط از این جهت شایسته دبیر کلی حزب می‌باشد.
ضمنا این روزها موضوع امکان رهبری مهندس زاهدی در حزب مردم به جای پروفسور عدل بین بعضی از اعضای حزب شنیده می‌شود و عده‌ای دیگر هم اظهار عقیده می‌کنند موضوع تشکیل حزب مردم، که از یکی دو سال پیش عنوان شده، عملی خواهد شد و نیز گفته می‌شود چون از این پس دولت‌ها باید حزبی باشند، آقای مهندس زاهدی، که برای نخست‌وزیری خودشان فعالیت می‌کنند، عضویت حزب مردم را خواهند پذیرفت و قدرتی به این حزب خواهند داد.[2]

گزارش ساواک از یک پرونده قتل؛ چگونه با اعمال نفوذ ماجرا به نفع پسر سناتور مسعودی رقم خورد!

بر اساس گزارش ساواک به تاریخ 13 شهریور 1346 «در اجرای دستورات صادره راجع به تهیه عکس و یا رونوشت پرونده اتهامی فرهاد مسعودی اقدام و به استحضار می‌رساند برابر گزارش رئیس شعبه آگاهی بخش 27 در ساعت 12:30 روز 27 /1 /1342، عباس مسعودی، مدیر روزنامه "اطلاعات"، تلفنی به کلانتری قلهک اطلاع می‌دهد که نوکر منزلش به نام حسین پرورش‌نیا در منزل وی واقع در تیغستان با اسلحه کمری اقدام به خودکشی نموده است و جریان اظهارات مسعودی به دادسرای تهران اداره تشخیص هویت و اداره آگاهی شهربانی منعکس و از طرف اداره پلیس تهران سرهنگ طاهری، رئیس اطلاعات پلیس، به اتفاق مأموران مربوطه و نیز سروان امین، رئیس کلانتری قلهک، به محل حادثه مراجعه و مجروح به بیمارستان رضا پهلوی منتقل و در ساعت 13 از بیمارستان خبر می‌رسد که مجروح (حسین پرورش‌نیا) فوت نموده و اسلحه‌ای که با آن به صورت ظاهر اقدام به خودکشی نموده توسط مأموران مزبور ضبط و جریان صورت جلسه می‌شود».
با توجه به مراتب فوق چنین استنباط می‌‎شود که جریان پرونده از اول به نفع فرهاد مسعودی ساخته شده و اگرچه دلایلی مبنی بر وقوع جرم و شرکت فرهاد مسعودی در آن وجود ندارد، ولیکن به طور یقین درباره تشکیل آن اعمال نفوذ زیادی به عمل آمده و قرائن و دلایلی مبنی بر ضعف و یا غرض مأموران تحقیق در آن به چشم می‌خورد که از جمله به شرح زیر است:
1. کلیه ساکنین منزل از طریق کلانتری به کلانتری احضار نشده و تحت بازجویی شدید قرار نگرفته‌اند تا نسبت به وقوع جرم از آنها اطلاعاتی اخذ شود و این مطلب درخور بررسی است که چگونه ممکن است در یک منزل کسی با اسلحه خودکشی نماید و ساکنین منزل صدای تیراندازی را نشنوند و فقط یک پسربچه دوازده‌ساله ابتدا متوجه موضوع گردیده باشد؛
2. با توجه به اینکه اسلحه مکشوفه بدون جواز بوده و فرهاد مسعودی اقرار نموده متعلق به وی می‌باشد، باید روشن گردد که به چه علت پس از گذشت مدتی بیش از دو سال و نیم از مشارالیه بازجویی به عمل آمده است؛
3. به چه علت در مرحله اولیه تحقیق مأموران انگشت‌نگاری اثر انگشت موجود در روی اسلحه را برنداشته و چرا آلت جرم به عوض آنکه در اختیار بازپرس قرار گیرد، به مخزن شهربانی تحویل شده و پس از گذشت چند سال مجددا در اختیار بازپرس قرار گرفته است؛
4. گواهی پزشک و مأموران و کارشناس مربوطه حاکی از آن است که گلوله از پشت سر جمجمه حسین را شکافته و منجر به قتل او شده است؛ در صورتی که چنانچه کسی واقعا قصد داشته باشد خود را بکشد، هدف‌های حساس‌تری برای انجام منظور خود در نظر می‌گیرد؛
5. هیچ دلیلی مبنی بر اینکه ایجاد یک ناراحتی برای حسین پرورش‌نیا کرده باشد به‌دست نیامده و آشنایان وی (مستخدمین منزل مسعودی) اظهار نموده‌اند که وی قصد داشته برای انجام خدمت وظیفه به کرمانشاه برود؛
6. باید معلوم می‌شد که واقعا عمل خودکشی در ساعت اظهارشده توسط عباس مسعودی انجام گردیده است یا نه و آیا در ساعت مذکور فرهاد مسعودی در دفتر کار خود حضور داشته یا خیر و چه کسانی شاهد این امر بوده‌اند؛
7. روشن شدن این موضوع با توجه به عکس‌هایی که از مقتول در پرونده موجود است ضروری می‌باشد که وی قبلا به چه ترتیب توانسته است اسلحه فرهاد مسعودی را به‌دست آورده و با آن عکس بگیرد و آیا این جریان ارتباط با نقشه احتمالی آینده فرهاد نداشته است؛
8. شنیده شده است که در روز واقعه، فرهاد در منزل بوده و قصد داشته با جبر به یک دختر تجاوز نماید، ولیکن حسین پرورش‌نیا تحت تأثیر التماس و گریه دختر مزبور قرار گرفته و برای نجات وی اقدام نموده و لذا فرهاد او را کتک زده و حسین درصدد دفاع از خود برآمده و متقابلا یک سیلی به فرهاد زده و نتیجتا فرهاد اسلحه را کشیده و او را مضروب و مقتول نموده است.
علی‌هذا با ایفاد 18 برگ فتوکپی برگ‌های حساس پرونده قتل حسین پرورش‌نیا به انضمام شناسنامه و یک قطعه عکس نام‌برده، که با انجام بعضی از عملیات و تحقیقات مخفی به‌دست آمده است و همچنین فتوکپی اعتراض دادیار دادسرای تهران به نظریه بازپرس مربوطه، که در جریان امر قرار داشته و قرار منع پیگرد روی پرونده صادر کرده، به استحضار می‌رساند که مقامات قضایی تاکنون به‌کرات درباره این پرونده به بازپرس دادسرای شمیران و رئیس دادگستری سفارشاتی به جانبداری از مسعودی‌ها کرده‌اند و طبق اطلاع در حال حاضر نیز دادستان فعلی تهران با فیصله دادن به جریان امر نظر موافق ابراز می‌دارد.[3]

«عزیمت وزیر دربار به قم به مصلحت نیست»!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 13 شهریور 1346 «بر اثر تقاضای تلفنی آیت‌الله گلپایگانی از وزیر دربار شاهنشاهی، آقای کوثر از طریق دربار به قم عزیمت نموده و اصلح است از طریق ساواک قم به آقای مهران، تولیت آستانه قم، توصیه گردد که به آقای کوثر پاسخ داده شود که پس از خاتمه تعمیرات از طرف آستانه قم، حجرات مدارس را به طلابی واگذار می‌نمایند که از طرف آیات الله شریعتمداری و گلپایگانی معرفی شوند».
این گزارش می‌افزاید: «گرچه [آیت‌الله] گلپایگانی از جناب آقای نخست‌وزیر هم تقاضای ملاقات با وزیر دربار شاهنشاهی را نموده است، مع‌هذا عزیمت وزیر دربار شاهنشاهی به قم به مصلحت نیست».[4]

در جلسه علنی مجلس مؤسسان؛ لایحه نیابت سلطنت فرح مطرح شد

روزنامه «اطلاعات» نوشت: ساعت ۱۰ بامداد امروز جلسه علنی مؤسسان سوم برای رسیدگی به گزارش کمیسیون مطالعه درباره تغییر سه اصل متمم قانون اساسی به ریاست آقای مهندس جعفر شریف‌امامی تشکیل گردید.
در این جلسه آقای نخست‌وزیر و جمعی از آقایان وزیران و چند تن از معاونان پارلمانی وزارتخانه‌ها حضور داشتند.
ابتدا آقای مهندس حسن صائبی، مخبر کمیسیون رسیدگی به اعتبارنامه‌ها، گزارش آن کمیسیون را دایر به تصویب بقیه اعتبارنامه‌های نمایندگان مؤسسان سوم قرائت نمود و رئیس مجلس تصویب اعتبارنامه‌ها را اعلام داشت؛ سپس آقای دکتر محمود رامیار، مخبر کمیسیون مطالعه، گزارش این کمیسیون را قرائت نمود.

تصمیم هیئت‌رئیسه

در این موقع آقای مهندس شریف‌امامی اظهار داشت: در هیئت‌رئیسه صحبت شد و تصمیم گرفتم که در مورد صحبت نمایندگان هیچ گونه محدودیتی چه از نظر تعداد و چه از جهت زمان نداشته باشم. فقط اگر ناطقین سعی کنند که حتی‌المقدور از تکرار مطالب خودداری کنند بهتر خواهد بود.
رئیس مجلس مؤسسان اضافه کرد: مطابق صورتی که اداره بازرسی تهیه کرده، عده‌ای از خانم‌ها و آقایان برای صحبت نام‌نویسی کرده‌اند و فقط یک نفر به عنوان مخالف ثبت نام کرده است که اگر ایشان با اساس موضوع مخالف نباشند، گمان می‌کنم که برای اختصاص حق تقدم به خود در ستون مخالف نوشته‌اند؛ چون آیین‌نامه این صراحت را دارد که اول مخالف و بعد موافق باید صحبت کند.
در این موقع رئیس مجلس از آقای دکتر غلامرضا مبین، نماینده خواف، که به عنوان مخالف ثبت نام کرده بود، سؤال کرد و ایشان توضیح داد که با اصل موضوع موافق است و فقط ایراداتی به گزارش کمیسیون دارد که به موقع بیان خواهد داشت.
آقای مهندس شریف‌امامی گفت: بنابراین در حقیقت مخالفی نداریم و از روی نوبت همه صحبت خواهند کرد.
جلسه امروز مجلس مؤسسان در ساعت 1 پایان یافت و دنباله سخنرانی‌ها به جلسه صبح فردا موکول شد.[5]

استانداران در تهران

آقای شجاع‌الدین ملایری، استاندار مازندران، برای تهیه برنامه جشن‌های تاج‌گذاری و گزارش فعالیت‌های استان مازندران وارد تهران شد. استاندار خراسان فارس و اصفهان نیز در تهران به‌سر می‌برند و پس از انجام کارهای مربوط به حوزه مأموریت خود تهران را ترک می‌کنند.[6]

سفیر جدید اردن در تهران

رویتر از «امان» گزارش داد: به موجب یک فرمان سلطنتی که امروز در «امان» منتشر شد، داود ابوغزاله، سفیر سابق اردن در اسپانیا، به سمت سفیر جدید این کشور در تهران تعیین گردید.
ابوغزاله به جای علی نسوح طاهر، که چندی پیش مدت مأموریتش در ایران پایان یافت، به تهران می‌آید.[7]

هیئت بازرگانی نروژ به تهران می‌آید

ساعت ۸ بعدازظهر امروز یک هیئت بازرگانی نروژی وارد تهران می‌شود. این هیئت، که قبلا قرار بود مرکب از ۱۳ نفر باشد، احتمالا ۵ تا ۶ نفر خواهد بود و از طرف بخش خصوصی نروژ مأموریت بازاریابی دارد.
فردا در اتاق بازرگانی جلسه معارفه با اعضای این هیئت تشکیل خواهد شد و قرار است چهارشنبه هم به افتخار هیئت، ضیافت ناهاری داده شود و در همان جلسه بازرگانان صادرکننده و واردکننده از نروژ با اعضای هیئت آشنایی پیدا کنند و مذاکراتی برای توسعه کار خود انجام دهند.
هیئت مزبور در مدت اقامت خود در تهران، با معاون بازرگانی وزارت اقتصاد نیز مذاکره خواهد کرد.[8]

از اول مهرماه؛ کارکنان مؤسسات ملی آموزشی بیمه می‌شوند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: طرح بیمه اجتماعی کارکنان مدارس ملی روز گذشته از طرف وزارت آموزش و پرورش برای تصویب نهایی به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال گردید. به موجب این طرح که به فرمان شاهنشاه آریامهر تهیه شده است، مقررات بیمه در مورد کارکنان مؤسسات ملی آموزشی اجباری است و تعداد ده‌هزار نفر از کارکنان و معلمان مدارس ملی در سراسر کشور از مزایای بیمه برخوردار خواهند شد.
مزایای این کارمندان عبارت است از: بیمه حوادث ناشی از کار، غرامت نقص عضو، مستمری ازکارافتادگی، مستمری بازماندگان و حقوق بازنشستگی.
حق بیمه معادل 5/ 12 درصد حقوق کارمندان خواهد بود که 5/ 3 درصد آن را بیمه‌شده و 9 درصد آن را کارفرما خواهد پرداخت.
به طوری که خبرنگار ما اطلاع یافته است، این طرح از اول مهرماه به مرحله اجرا درخواهد آمد و کلیه کارکنان و معلمان مؤسسات آموزش ملی، کودکستان‌ها، دبستان‌ها، دبیرستان‌ها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات آموزش فنی و حرفه‌ای غیر دولتی مشمول آن خواهند شد.[9]

سمینار مسئولین اداری و مالی وزارت کشور

صبح امروز سمینار مسئولین امور اداری و رؤسای حسابداری استانداری‌ها و فرمانداری‌های کل سراسر کشور در وزارت کشور گشایش یافت.
در این سمینار که به مدت شش روز ادامه خواهد داشت، نحوه تنظیم و عمل بودجه‌های استانی به مسئولین مربوطه تعلیم داده خواهد شد.[10]

رئیس دفتر شرکت واحد

آقای هوشنگ بهمن‌پور از طرف مدیر عامل شرکت واحد، به سمت رئیس دفتر کل آن شرکت منصوب گشت.[11]

بازدید افسران شهربانی از اداره جغرافیایی ارتش

اداره روابط عمومی ستاد بزرگ ارتشتاران اعلام داشت: در ساعت 9 بامداد امروز، سومین گروه افسران ارشد شهربانی کل کشور به مدت سه ساعت از قسمت‌های مختلف اداره جغرافیایی ارتش شاهنشاهی دیدن کردند.
در این دیدار، نماینده افسران شهربانی کل کشور ضمن تشکر و امتنان، پیشرفت‌هایی که در امور نقشه‌برداری و نوین نمودن وسایل فنی به پیروی از منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران نصیب اداره جغرافیایی ارتش شاهنشاهی شده است را ستود. [12]

معاون اداره کل نفت

از طرف وزارت دارایی آقای ابوالحسن قدس شریفی به سمت معاون اداره کل نفت منصوب شد.[13]

صفحه اول روزنامه اطلاعات، 13 شهریور 1346

پی‌نوشت‌‌ها:

[1]. مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک: مجله فردوسی، ص 320.

[2]. حزب مردم به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 92.

[3]. مسعودی‌ها به روایت اسناد ساواک، ص 360.

[4]. پایگاه‌های انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: مدرسه فیضیه، ص 604.

[5]. اطلاعات، 13 شهریور 1346، صص 1 و 17.

[6]. همان، ص 20.

[7]. همان‌جا.

[8]. همان‌جا.

[9]. همان‌جا.

[10]. همان، ص 4.

[11]. همان‌جا.

[12]. همان‌جا.

[13]. همان‌جا.