تاریخ معاصر - ۲۹ آبان ۱۳۴۶

ساواک غارت کرد و به گردن مراجع تقلید افتاد!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 29 آبان 1346 «ساعت 20 روز 24 /8 /46 چند نفر از طلاب مدرسه حجتیه قم از جمله شیخ محمد کرمی ساکن پارک پنجم و سیدعبدالله نوجه دهی ساکن طبقه دوم پارک اول و میرزا علی تبریزی ساکن پارک چهارم در منزل آقای سیدحسن حجت ضمن صحبت درباره کتابخانه [آیت‌الله] خمینی و منزل وی اظهار داشتند که آقای [آیت‌الله] شریعتمداری از طرف خودش یک نفر را به تهران فرستاده تا کتاب‌های کتابخانه و منزل [آیت‌الله] خمینی را تحویل گرفته و آنها را به دارالتبلیغ حمل نمایند. شیخ محمد کرمی گفت: همه محصلین حوزه علمیه قم اطلاع دارند که در مورد تعطیل کتابخانه [آیت‌الله] خمینی و منزل وی دولت هیچ دخالتی نداشته و [آیات] شریعتمداری و گلپایگانی از دولت خواستند که این عمل را انجام دهد و به طور غیرمستقیم دو نفر مزبور کتابخانه و منزل [آیت‌الله] خمینی را غارت نمودند تا نام و نشانی از [آیت‌الله] خمینی باقی نماند».
در «نظریه منبع» این سند آمده است: در بین طلاب حوزه علمیه قم شایع است که تعطیل کتابخانه [آیت‌الله] خمینی به دستور [آیات] شریعتمداری و گلپایگانی صورت گفته و طلاب دو نفر مذکور را عامل اصلی می‌دانند.
در «نظریه رهبر عملیات» نیز آمده است: در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق طلاب حوزه علمیه قم تعطیل کتابخانه [آیت‌الله] خمینی و ضبط کتب مربوطه را از ناحیه آقایان شریعتمداری و گلپایگانی می‌دانند و گزارش منبع درباره اظهارات طلاب مزبور صحیح به نظر می‌رسد.[1]
بر اساس یک سند دیگر به همین تاریخ «اخیرا بین روحانیون شیراز شایع شده است که در شهرستان قم از طرف دستگاه‌های انتظامی به منزل آقای [آیت‌الله] خمینی مراجعه و کتاب‌های ایشان را ضبط نموده‌اند؛ ازاین‌رو سیدمجدالدین مصباحی[2] با شیخ بهاءالدین محلاتی تماس گرفته و تصمیم داشته‌اند در این مورد تلگرافی به مقامات صالحه مخابره نمایند، لیکن شیخ بهاءالدین با مخابره تلگراف موافقت نکرده است».
در «نظریه رهبر عملیات» این سند آمده است: تاکنون در مورد فوق تلگرافی مخابره نشده است.[3]

«حبیب‌الله عسگراولادی نماینده مخصوص آیت‌الله خمینی بود»!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 29 آبان 1346 «سیدمحمود نوری واعظ، که در قم مبارک‌آباد سکونت دارد و از طرفداران سرسخت [آیت‌الله] خمینی است، روز 25 /8 /46 اظهار داشت: من سابقا بنا به معرفی حبیب‌الله عسگری یا عسگراولادی (متهم به قتل حسنعلی منصور) با عده‌ای از افسران برجسته دوست شده بودم و آنان مبالغ زیادی پول به من داده بودند که عینا به دفتر [آیت‌الله] خمینی تحویل نمایم و چون هنگام پرداخت وجوه، مشخصات من در آنجا یادداشت شده بود، می‌ترسیدم که مبادا آن مدارک در بازرسی منزل [آیت‌الله] خمینی به دست سازمانی‌ها بیفتد که بحمدالله در تماسی که با اطرافیان [آیت‌الله] خمینی به عمل آوردم، آقای صانعی گفت: نگران نباش چون صورتی را که من با مقدار زیادی پول از تهران آورده بودم، در اختیار شهاب اشراقی است و گفت که مشخصات افرادی را که با ما حساب دارند، محفوظ نگه می‌داریم.
محمود نوری افزود: حبیب‌الله عسگری اهل دماوند است و در بازار تهران عامل فروش قند و شکر می‌باشد و من هنگامی که در اطراف دماوند منبر می‌رفتم، با او آشنا شده و حتی با کمک وی، مسجدی به نام [آیت‌الله] خمینی در دو فرسخی دماوند بنا کردیم و [آیت‌الله] خمینی طی نامه‌ای وی را نماینده مخصوص خود در بازار معین و حتی به اطرافیان خود سفارش نموده بود که مشارالیه آزاد است در هر موقع نزد [آیت‌الله] خمینی بیاید.
نوری اضافه نمود: عسگراولادی پیشنهاد جمع‌آوری پول از طرف [آیت‌الله] خمینی برای تعمیر مدرسه فیضیه را نموده بود و حتی صاحب شماره حساب 10 بانک صادرات را نیز راضی کرده بود که آن را در اختیار [آیت‌الله] خمینی و [آیت‌الله] شریعتمداری قرار دهد.
در «نظریه منبع» این سند آمده است: سیدمحمود نوری در عین حال که خیلی داغ و فعال می‌باشد، خیلی ساده است. وی مدتی نیز در تفرش منبر می‌رفته و در ساواک اراک سابقه دارد و در تفرش چندین جلد از کتاب «کشف‌الاسرار» [آیت‌الله] خمینی را به فروش رسانیده است.
در «نظریه رهبر عملیات» این سند نیز آمده است: از سیدمحمود نوری بدون سایر مشخصات سوابقی موجود نیست. درباره صحت و سقم گزارش منبع می‌بایست تحقیقات بیشتری به عمل آید.[4]

«از خروج آیت‌الله میلانی از مشهد جلوگیری شود»!

سپهبد مبصر، رئیس شهربانی کل کشور، طی تلگرافی به رئیس سازمان اطلاعات و امنیت تصریح کرد: «طبق گزارش شهربانی استان خراسان ساواک آن استان طی شماره 7507/ ه 1 ـ9 /7 /46 و 7557/ ه 1ـ 15 /7 /46 به شهربانی اعلام نموده که مراقبت شود [آیت‌الله میلانی] بدون اطلاع مقامات انتظامی از مشهد خارج نشود و در صورتی که تقاضای گذرنامه نمود، آن ساواک را قبلا مطلع و از خروج وی از مشهد جلوگیری نمایند؛ ضمنا اعمال و رفتار مشارالیه را تحت مراقبت قرار داده از رفت‌وآمد اشخاص ناشناس به منزل وی جلوگیری و مشخصات آنها را قبلا سؤال و افراد شناخته‌شده را نیز برای محدود شدن ملاقات‌های نام‌برده تحت کنترل قرار دهند».
در پایان این تلگراف «خیلی محرمانه» آمده است: خواهشمند است دستور فرمایید نظریه آن سازمان را در این مورد به شهربانی کل کشور اعلام دارند.[5]

مذاکرات سران ایران و بلغارستان از فردا آغاز می‌شود

روزنامه «اطلاعات» نوشت: تهران برای استقبال از رئیس‌جمهوری بلغارستان آماده شده است. در سراسر مسیر رئیس‌جمهوری بلغارستان پرچم‌های دو کشور در اهتزاز است. امشب شهردار تهران هدایای اهالی تهران را به رئیس‌جمهوری بلغارستان تقدیم می‌کند.
همراه رئیس‌جمهوری بلغارستان قائم‌مقام نخست‌وزیر آن کشور، وزیر خارجه، هیئت‌رئیسه مجلس ملی بلغارستان، رئیس تشریفات و دو هیئت بازرگانی و مطبوعاتی نیز به ایران وارد می‌شوند.
رئیس‌جمهوری بلغارستان امشب در ضیافت شام رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح، که در کاخ گلستان برپا می‌گردد، شرکت خواهد کرد.
شهردار تهران در ساعت 8 بعد از ظهر به حضور رئیس‌جمهوری بلغارستان خواهد رسید و هدایای اهالى تهران را تقدیم می‌کند.
رئیس‌جمهوری بلغارستان بامداد فردا تاج گلی نثار آرامگاه رضاشاه کبیر خواهد کرد و سپس در ساعت 11:30 هیئت‌های سیاسی مقیم دربار شاهنشاهی را به حضور خواهد پذیرفت.
پس از صرف ناهار خصوصی، بعد از ظهر فردا رئیس‌جمهوری بلغارستان در حضور شاهنشاه چای صرف خواهد کرد و در این ملاقات روابط دو کشور مورد بحث سران ایران و بلغارستان قرار خواهد گرفت.[6]

مذاکرات دکتر اقبال در کویت

روزنامه‌های امروز کشور نوشتند: آقای دکتر اقبال، رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، بامداد امروز با وزیر نفت و دارایی کویت و همچنین ولیعهد و نخست‌وزیر آن کشور و سپس با وزیر امور خارجه کویت ملاقات و گفت‌وگو کرد.
آقای دکتر اقبال دیروز از بیمارستان «صباح» بازدید نمود. امشب از طرف رئیس شرکت ملی نفت کویت ضیافتی به افتخار آقای دکتر اقبال ترتیب یافته که در آن گروهی از شخصیت‌های برجسته کویت شرکت خواهند داشت.
به قرار گزارش رسیده از کویت، آقای دکتر اقبال در ملاقات دیروز خود با امیر کویت پیرامون حسن روابط دو کشور مذاکراتی به عمل آورد و مراحم شاهنشاه آریامهر را نسبت به معظم له ابلاغ نمود. حضرت امیر کویت نیز از توسعه حسن مناسبات روزافزون بین ایران و کویت ابراز خوش‌وقتی کرد.[7]

هیئت پارلمانی رومانی ایران را ترک کرد

استفان وتیک، رئیس مجلس رومانی، و هیئت پارلمانی آن کشور، که هفته گذشته به دعوت آقای مهندس شریف‌امامی رئیس مجلس سنا به ایران آمدند، نیم ساعت بعد از ظهر امروز تهران را ترک کردند.
در فرودگاه هیئت‌رئیسه دو مجلس، رئیس مجلس رومانی و همراهان را بدرقه کردند.
رئیس مجلس رومانی و همراهان طی اقامت خود در تهران، به حضور شاهنشاه آریامهر شرفیاب گردیدند و از فعالیت‌های آبادانی ایران در تهران و جنوب و آثار باستانی در تخت جمشید و اصفهان دیدن کردند.[8]

رئیس ستاد نیروهای مسلح فرانسه به تهران می‌آید

اداره روابط عمومی ستاد بزرگ ارتشتاران اعلام داشت بنا به دعوت تیمسار ارتشبد دکتر بهرام آریانا، رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران، ساعت ٦:٤٥ دقیقه بعد از ظهر امروز تیمسار ارتشبد آیره، رئیس ستاد نیروهای مسلح فرانسه، و بانو در معیت تیمسار سپهبد گرنو و بانو به اتفاق همراهان به منظور یک بازدید متقابل ده‌روزه از تأسیسات ارتش شاهنشاهی با هواپیما وارد تهران خواهند شد.
در فرودگاه مهرآباد رئیس ستاد بزرگ‌ارتشتاران و جمعی از امرای نیروهای مسلح شاهنشاهی از آنان استقبال خواهند کرد.[9]

«ایران از نظر اقتصادی احتیاجی به کمک آمریکا ندارد»!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: ایران دیگر از برنامه کمک‌های خارجی آمریکا استفاده نخواهد کرد و نام ایران در پایان ماه نوامبر (ده روز دیگر) از لیست این کمک‌ها حذف خواهد شد.
خبرگزاری یونایتدپرس امروز ضمن گزارش این خبر افزود: این مسئله در نطق دین راسک، وزیر خارجه آمریکا، در یک میهمانی ناهار در روز ۲۹ نوامبر (8 آذر) اعلام خواهد گردید.
در هفده سال گذشته از طرف ایالات متحده مبلغ ٦٠٥ میلیون دلار به صورت کمک‌های اقتصادی برای اجرای برنامه‌های عمرانی به ایران کمک شده است. در همین مدت ایران شخصا مبلغ سه‌میلیارد دلار صرف برنامه‌های عمرانی خود نمود.
از کمک‌های مذکور ٢٢٥ میلیون دلار به صورت وام پرداخت شده که ٦٧ میلیون دلار آن به صورت اصل و ٤١ میلیون دلار به صورت فرع از طرف ایران پرداخت شده است.
از نظر مقامات دولت آمریکا ایران هم‌اکنون در یک نقطه جهش عمرانی قرار دارد که می‌تواند با دریافت وام‌های معمولی روی پای خود بایستد و به ادامه برنامه‌های عمرانی بپردازد و احتیاجی به کمک ندارد.
افزایش تولیدات ملی به مبلغ 8/ 1 میلیارد دلار بین سال‌های ١٩٦٢ و ١٩٦٦م، جهش تولیدات صنعتی به میزان ۸۸ درصد بین سال‌های ۱۹۵۷ و ١٩٦٦م و افزایش صادرات به میزان یک‌سوم، اینها از نشانه‌های اقتصادی سالمی است که ایران از آن برخوردار است.[10]

بررسی وضع زنان کارمند آغاز شد

زنان کارمند از طریق پرسش‌نامه‌هایی که بین آنان توزیع شده است اعلام کرده‌اند که در سی تا چهل مورد بین زنان کارمند و مردان کارمند تبعیض وجود دارد.
امروز از طرف شورای زنان حزبِ ایران نوین کمیته‌ای مأمور بررسی نارضایی‌ها و تبعیضات موجود گردید. این کمیته تا روز شنبه نتایج بررسی‌های خود را به سمینار شورای زنان حزب گزارش می‌کند.
در سمینار مزبور پس از بحث و گفت‌وگو قطعنامه‌ای تنظیم می‌گردد و متن قطعنامه از طرف حزب ایران نوین برای اجرا به دولت توصیه می‌شود.
خانم فخری رهرو، رئیس جمعیت زنان کارمند و رئیس کمیته بررسی وضع زنان کارمند در حزبِ ایران نوین، به خبرنگار «اطلاعات» گفت: از مدت‌ها قبل به دنبال اعلام ماده دو قطعنامه سمینار زنان حزبِ ایران نوین، بهبود وضع زنان کارمند مورد توجه قرار گرفت. برای بررسی مشکلات موجود پرسشنامه‌هایی بین زنان کارمند در سراسر کشور توزیع گردید. زنان کارمند در این پرسشنامه‌ها از تبعیضاتی که در مقررات استخدامی حقوقی، اضافه کار، بازنشستگی، حق اولاد و... برای آنان وجود دارد گله کرده‌اند. حتی در قانون جدید استخدام نسبت به رفع تبعیضات موجود اقدام نشده است.
بررسی‌های مقدماتی روی خواست‌های زنان کارمند انجام شده و در کمیته‌ای که در حزبِ ایران نوین تشکیل می‌شود و از امروز آغاز به کار می‌کند نتایج کلی مورد بررسی قرار می‌گیرد.[11]

«دو اداره از دو وزارتخانه ضمیمه وزارت آبادانی و مسکن می‌شود»

اداره کل امور اجتماعی و عمران دهات از وزارت کشور و اداره ترویج خانه‌داری از وزارت کشاورزی منتزع و ضمیمه وزارت آبادانی و مسکن می‌شود.
این تغییرات در لایحه اصلاح قانون تأسیس وزارت آبادانی و مسکن، که دیروز به مجلس شورای ملی تقدیم شد، گنجانیده شده است.
متن لایحه به شرح زیر است:
ماده ۱. از تاریخ تصویب این قانون، اداره کل امور اجتماعی و عمران دهات از وزارت کشور منتزع و به وزارت آبادانی و مسکن منتقل می‌شود.
کلیه وظایف و اختیارات وزارت کشور در مورد انجمن دِه (به استثنای مقررات مربوط به انتخابات انجمن دِه و کدخدا) به عهده وزارت آبادانی و مسکن واگذار می‌شود.
تبصره 1- آیین‌نامه‌های اجرایی مربوط به انجمن دِه از طرف وزارت آبادانی و مسکن تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و تا آیین‌نامه‌های مزبور تصویب نشده است، اداره کل امور اجتماعی و عمران دهات و انجمن شوراهای مربوطه کماکان بر طبق مقررات سابق وظایف خود را انجام خواهند داد.
تبصره 2- آن تعداد از کارکنان وزارت کشور و آن مبلغ از بودجه و دارایی که باید از وزارت کشور به وزارت آبادانی و مسکن منتقل شود به موجب تصویب‌نامه هیئت وزیران تعیین خواهد شد.
ماده 2. وظیفه ترویج خانه‌داری از وزارت کشاورزی منتزع و به وزارت آبادانی و مسکن محول می‌شود.
اجرای کلیه طرح‌های ساختمانی و لوله‌کشی مربوط به مهندسی بهداشت که توسط وزارت بهداری در روستاها انجام می‌شده به عهده وزارت آبادانی و مسکن خواهد بود.
تبصره: کلیه کارکنان و اموال و اعتبارات و تعهدات مربوط به اداره ترویج خانه‌داری از وزارت کشاورزی منتزع و به وزارت آبادانی و مسکن منتقل می‌شود.[12]

محاکمه قاتل خانم آموزگار پایان یافت

ظهر امروز محاکمه عین‌الله سیاه منصوری به اتهام قتل بانو خدیجه سیاه منصوری آموزگار قریه خورین ورامین در شعبه سوم دادگاه جنایی مرکز پایان یافت و قضات دادگاه برای صدور حکم خود وارد شور شدند.
عین‌الله متهم است که روز 5 آبان‌ماه سال گذشته در سر راه خدیجه به مدرسه کمین کرد و او را هدف گلوله سلاح کمری خود قرار داد و به قتل رسانید.
عین‌الله، که از بستگان خدیجه است، از مدت‌ها قبل به او علاقه داشت و چون خدیجه تقاضای خواستگاری او را رد کرد و با مرد دیگری ازدواج نمود، نقشه قتل او را کشید و او را کشت.
عین‌الله در جلسه دادگاه منکر قتل خدیجه بود. دادستان تهران برای عین‌الله تقاضای مجازات اعدام کرده است.[13]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. آیت‌الله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 485.

[2]. حجت‌الاسلام سیدمجدالدین مصباحی فرزند سیدجمال‌الدین به سال 1307ش در شیراز به دنیا آمد. علوم فقه و اصول را از اساتیدی چون آیت‌الله شیخ بهاءالدین محلاتی و آیت‌الله سیدنورالدین حسینی الهاشمی فرا گرفت و مدتی نیز در اصفهان از محضر آیت‌الله خراسانی بهره‌مند شد. او در جریانات سیاسی سال‌های 1320-1331 جزء طرفداران سیدنورالدین حسینی بود و در سال 1342 در پی قیام 15 خرداد، دستگیر و زندانی شد. در سال 1357 نیز در سخنرانی‌‎های خود، از رژیم طاغوت انتقاد می‌کرد.

[3]. آیت‌الله شیخ بهاءالدین محلاتی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 341. در تاریخ 22 /8 /1346 مأموران رژیم به منزل و دفتر امام خمینی(ره) در قم یورش بردند. کلیه کتاب‌های کتابخانه جدیدالتأسیس، نشریات و جزوات که بالغ بر ده‌هزار جلد بود، همراه اوراق و اسناد تاریخی به ساواک انتقال داده شد. در منزل امام(ره) بسته شد و رفت‌وآمد به آنجا ممنوع اعلام گردید.
شایان ذکر است که امام خمینی(ره) در منزلی مقابل مدرسه حجتیه قم، که به عنوان وجوهات به ایشان واگذار شده بود، اقدام به تأسیس کتابخانه و محل درس و بحث طلاب کرده بود که مورد مراجعه فراوان طلاب واقع می‌شد.
گفتنی است امام خمینی(ره) به منظور بالابردن سطح معلومات و آگاهی مردم نسبت به احکام و مبانی اسلام، در همان روزهای نخستین که از تبعیدگاه ترکیه به عراق انتقال یافت، دستور داد ساختمانی را که آقای خرمی بازرگان قمی در تاریخ 12 /3 /43 به او واگذار کرده بود، کتابخانه عمومی کنند و از آن در راه تحلیل و بررسی احکام و دستورات قرآن استفاده کنند و این گام دیگری بود که امام از تبعیدگاه برای ریشه‌دار کردن نهضت اسلامی برداشت و زمینه را جهت گسترش فرهنگ اسلامی آماده کرد.
به دنبال دستور امام جهت تأسیس کتابخانه، بی‌درنگ روحانیان مبارز و متعهد حوزه علمیه قم دست به کار شدند و دیری نپایید که ساختمان یادشده به صورت کتابخانه‌ای عظیم، باشکوه و مجهز درآمد و کتاب‌های ارزنده و نفیسی برای آن فراهم گردید و برنامه ویژه‌ای برای اداره آن به مرحله اجرا گذاشته شد.
این کتابخانه در مقابل مدرسه حجتیه قرار داشت و هم‌اکنون در همان جایگاه درمانگاه قرآن و عترت احداث شده است.
رک: سیدحمید روحانی، نهضت امام خمینی، ج 2، ص 260.

[4]. آیت‌الله شیخ شهاب‌الدین اشراقی به روایت اسناد ساواک، ص 232؛ حبیب‌الله عسکراولادی به روایت اسناد ساواک، ص 170.

[5]. آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 135.

[6]. اطلاعات، 29 آبان 1346، ص 20.

[7]. همان‌جا.

[8]. همان‌جا.

[9]. همان‌جا.

[10]. همان‌جا.

[11]. همان، صص 1 و 20.

[12]. همان، ص 20.

[13]. همان، ص 17.