تاریخ معاصر - 4 دی 1346 - نسخه قابل چاپ

گزارش ساواک از وضعیت فروش روزنامه «آیندگان» در مناطق مختلف کشور!/ سخنان انتقادی آیت‌الله دستغیب درباره فساد در کشور!/ نگرانی سازمان امنیت از پخش تصاویر آیت‌الله خمینی!/ «این دانش‌آموز از طرفداران آیت‌الله خمینی و متعصب افراطی است»!/ اعلامیه دربار شاهنشاهی درباره مسافرت شاه و فرح به مالزی/ کمک تازه سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی به پناهندگان اردنی!/ وزیر دادگستری عراق به ایران می‌آید/ در جلسه علنی سنا؛ لایحه تقویت نیروهای دفاعی کشور به دولت ابلاغ شد/ اعتبارنامه نماینده تربت حیدریه رد شد/ تحقیق و بررسی درباره علت مسمومیت ۱۰۲ نفر/ اعزام محصلین کمتر از دیپلم به خارج ممنوع می‌شود

گزارش ساواک از وضعیت فروش روزنامه «آیندگان» در مناطق مختلف کشور!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 4 دی 1346 «به استحضار می‌رساند که نماینده فروش روزنامه آیندگان در قم شخصی به نام حسینقلی مهدوی می‌باشد و طبق تحقیقاتی که به طور غیر محسوس به عمل آمد هر روز تعداد 100 شماره از روزنامه فوق به قم ارسال می‌گردد و با توجه به اینکه قیمت آن 5 ریال و از روزنامه‌های مشابه گران‌تر می‌باشد، مع‌الوصف از صد شماره آن در حدود 86 شماره به فروش می‌رسد و تاکنون مردم جهت خرید روزنامه فوق علاقه‌مندی نشان داده‌اند».
این سند می‌افزاید: «ضمنا در نظر است به نحو غیرمحسوس از روزنامه آیندگان حمایت به عمل آید در مورد میزان ورود و فروش آن در شهرستان‌های کاشان و ساوه نتیجه تحقیقات متعاقبا به عرض خواهد رسید».[1]
از ساواک لرستان نیز طی گزارشی به تیمسار ریاست ساواک و اداره سوم در همین زمینه تصریح شده است: با تحقیقاتی که به عمل آمده فروش روزنامه مزبور در حال حاضر با توجه به اینکه هنوز مردم آشنایی کامل به روزنامه مذکور ندارند نسبتا کم می‌باشد، لیکن چنانچه ترتیبی داده شود که قیمت آن کمی تقلیل یابد و تبلیغات مؤثری از طریق رادیو جراید در مورد انتشار روزنامه مذکور انجام گردد و در مورد مندرجات آن توجه خاص مبذول گردد فوق‌العاده در بالا بردن تیراژ روزنامه مذکور مؤثر خواهد بود.[2]
از ساواک کهگیلویه و بویراحمد به تیمسار ریاست ساواک و مدیریت کل اداره سوم گزارش شده است: روزنامه آیندگان تا به حال جهت فروش به این منطقه نرسیده و نمایندگی نیز ندارد، ولی در این زمینه اطلاع حاصل شده که روزنامه‌های اطلاعات و کیهان در مرکز با یکدیگر ائتلاف کرده و قصد دارند به هر نحوی شده از ازدیاد تیراژ و وصول آن به دست مشترکین جلوگیری نمایند.
مسئولین روزنامه‌های مزبور در اجرای این منظور به نمایندگان خود در شهرستان‌ها دستور داده‌اند که از قبول نمایندگی روزنامه آیندگان مطلقا خودداری و به روزنامه‌فروش‌ها اخطار نمایند که چنانچه اقدام به فروش یا توزیع آن روزنامه بنمایند، از دریافت روزنامه‌های کیهان و اطلاعات محروم خواهند شد.
اضافه شده با اینکه روزنامه آیندگان از نظر کیفیت مطالب مورد توجه قرار گرفته به علت قیمت اضافی و قلت صفحات به‌زودی دارای تیراژ کثیری نخواهد شد. در خاتمه هر وقت روزنامه آیندگان جهت فروش به این منطقه واصل گردید، در اجرای اوامر صادره در امریه معطوفی اقدام خواهد شد.[3]

سخنان انتقادی آیت‌الله دستغیب درباره فساد در کشور!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 4 دی 1346 درباره سیدعبدالحسین دستغیب «نام‌برده بالا ضمن وعظ در مسجد جامع شیراز اظهار داشته است در عصر ما زن‌ها و دخترها آرایش کرده و در کوچه و خیابان با ساق باز و سر برهنه خود را در معرض نمایش قرار داده‌اند. پدر و مادران، فرهنگ، دبیران و اولیای آنها ساکت هستند. وی ادامه داد چه فرهنگی، اینها می‌خواهند بگویند مرحبا خوب می‌رقصید، مدال هم به آنها می‌دهند. قرار نبود من از این حرف‌ها بزنم؛ زیرا می‌دانم اثر ندارد.[4]

نگرانی سازمان امنیت از پخش تصاویر آیت‌الله خمینی!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 4 دی 1346 که از «ساواک بنادر و جزایر خلیج فارس» به تیمسار ریاست ساواک گزارش شده است «در تحقیقاتی که در زمینه چگونگى پخش و انتشار عکس [آیت‌الله] خمینى معمول گردیده، نمونه دیگرى تا به حال کشف و یا بین اهالى توزیع نگردیده است و همان طوری که در نظریه رهبر عملیات به استحضار رسیده عکس مزبور از سرى عکس‌هاى قدیمى می‌باشد و منبع 958 نیز در تحقیقات معموله اظهار داشته که تعدادى از عکس‌هاى فوق در رمضان سال گذشته وسیله آقاى سیدعلى‌اصغر مصطفوى (که در آن اداره کل 312 مسبوق به سابقه می‌باشد) از کازرون به بوشهر آورده شده که در لاى قرآن‌ها قرار می‌داده است و عکس اخیر نیز از سرى همان عکس‌هاست که تا به حال در لاى قرآن مانده و اینک که قرآن مورد بحث براى قرائت از کتابخانه مسجد نمکى خارج گردیده عکس مذکور به‌دست آمده است».[5]
در یک گزارش دیگری که از ساواک کرمان به مدیریت کل اداره سوم ارسال شده آمده است: مورخه 24 /8 /46 نامه‌ای بدون امضا به وسیله پست به این ساواک واصل مبنی بر اینکه پنج نفر به اسامی محمد کامروا و محمد و علی شهابی، فرزندان آخوند ساکن کوشک سفلی، و کربلا[یی] غلامحسین و حسن شمسی ساکن طرنگ از توابع شهرستان بافت از طرفداران آیت‌الله خمینی با داشتن کتاب و عکس‌هایی از وی در بین اهالی قرای مزبور تبلیغ می‌نمایند؛ لذا جریان طی گزارش خبری به هنگ ژاندارمری ارسال تا دراین‌باره تحقیق و نتیجه را اعلام نمایند.[6]

«این دانش‌آموز از طرفداران آیت‌الله خمینی و متعصب افراطی است»!

در یک گزارش ساواک به تاریخ 4 دی 1346 آمده است: علی قاسم‌پور، دانش‌آموز سال پنجم ادبی دبیرستان شهاب کرمان، به طور پیاده در خیابان شاهپور در حال حرکت بوده و به طور کاملا غیرمحسوس پلاک‌های مغازه‌ها و همچنین تابلوها را یادداشت می‌نموده است.
در «نظریه رهبر عملیات» می‌خوانیم: نام‌برده فوق به اتفاق چند نفر از محصلین دبیرستان شهاب، که از طرفداران آیت‌الله خمینی و متعصبین افراطی می‌باشند، از نظر این ساواک مظنون به پخش اعلامیه هستند و بعید به نظر نمی‌رسد که مشارالیه در نظر دارد با جمع‌آوری نشانی افراد مورد نظر بعدها به وسیله پست مبادرت به پخش و ارسال اعلامیه نماید.[7]

اعلامیه دربار شاهنشاهی درباره مسافرت شاه و فرح به مالزی

روزنامه‌های امروز کشور نوشتند: شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح در اواخر ماه جاری به دعوت رسمی اعلیحضرت پادشاه مالزی و ملکه آن کشور از مالزی دیدن خواهند کرد.
مسافرت شاهنشاه و شهبانو به مالزی قبل از دیدار رسمی از تایلند، که از تاریخ 2 تا 9 بهمن‌ماه آینده صورت می‌گیرد، خواهد بود.
اعلامیه رسمی دربار شاهنشاهی درباره دیدار رسمی اعلیحضرتین از مالزی امروز بدین شرح انتشار یافت:
«نظر به عوالم مودّت و دوستی بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی مالزی از طرف اعلیحضرت یانک رى پرتوان اگونک توآنکو السلطان اسمعیل نصرالدین‌شاه، پادشاه مالزی، و علیاحضرت ملکه مالزی از اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران برای انجام یک مسافرت رسمی به کشور مالزی دعوت به عمل آمده است.
این دعوت با خرسندی مورد قبول شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانوی ایران قرار گرفته و از تاریخ چهارشنبه 27 دی‌ماه تا 2 بهمن‌ماه 13٤٦ برابر ۱٧ تا ۲۲ ژانویه ۱۹۶۸ به آن کشور تشریف‌فرما خواهند شد.
وزیر دربار شاهنشاهی اسدالله علم».[8]

کمک تازه سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی به پناهندگان اردنی!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: بر حسب امر والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی برای کمک به ادامه خدمات جمعیت شیر و خورشید سرخ در مورد پناهندگان اردن، مبلغ بیست‌میلیون ریال از طرف سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ گذاشته شد.
سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی قبلا نیز به امر والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی مبلغ بیست‌میلیون ریال به این منظور اختصاص داده است و به این ترتیب سازمان مذکور تاکنون جمعا مبلغ چهل‌میلیون ریال از این بابت به شیر و خورشید سرخ پرداخته است. جمعیت شیر و خورشید سرخ از این اقدام سازمان شاهنشاهی ابراز سپاس‌گزاری نموده است.[9]

وزیر دادگستری عراق به ایران می‌آید

آقای مصلح‌الدین نقشبندی، وزیر دادگستری عراق، و بانو روز چهارشنبه (پس‌فردا) برای دیداری از ایران وارد تهران خواهند شد.
سفر وزیر دادگستری عراق به ایران به دعوت آقای دکتر جواد صدر، وزیر دادگستری، صورت می‌گیرد.
سفر مصلح‌الدین نقشبندی در ایران هفت روز طول خواهد کشید و چهارشنبه شب وزیر دادگستری به افتخار وی ضیافتی در هتل هیلتون برپا خواهد نمود.[10]

در جلسه علنی سنا؛ لایحه تقویت نیروهای دفاعی کشور به دولت ابلاغ شد

ساعت 10 بامداد امروز جلسه علنی سنا به ریاست آقای مهندس شریف‌امامی تشکیل گردید.
ابتدا سؤال سناتور یارافشار از وزیر کشاورزی درباره کار و بودجه سازمان عمران قزوین مطرح گردید و آقای دکتر زاهدی، وزیر کشاورزی، به این سؤال پاسخ داد.
آقای دکتر زاهدی گفت: سناتورهای محترم اطلاع دارند که قزوین به عنوان نمونه برای کشاورزی مکانیزه انتخاب شده و سازمان عمران دشت قزوین مأمور اجرای این طرح است و در این منطقه ۱۹٦ حلقه چاه حفر گردیده و اراضی زیر کشت مکانیزه از اراضی نسق کشاورزان انتخاب شده و وسعت زمین برای هر زارع دو و نیم هکتار است که نیم هکتار آن اختصاص به ایجاد باغ میوه داده شده که پس از بارور شدن تا سال ١٣٦٣ کلیه هزینه‌های اجرایی را با سود 6 درصد مستهلک خواهد داشت؛ سپس آن باغات به رایگان به کشاورزان واگذار خواهد شد.
وزیر کشاورزی سپس گفت: شرکت‌های تعاونی تشکیل می‌شود تا امور این منطقه را برعهده گیرد و سازمان عمران فقط نقش راهنمایی خواهد داشت و نتیجه این کار نیز تاکنون رضایت‌بخش بوده است.
آقای دکتر زاهدی در پایان اظهار داشت: بودجه سال جاری سازمان عمران قزوین ٥٤٩ میلیون ریال است که ٣٤٩ میلیون ریال آن از اعتبارات سازمان برنامه تأمین گردیده و بقیه نیز موکول به دریافت وام از بانک بین‌المللی است.

کمیسیون تحقیق

آقای یارافشار ضمن تشکر از وزیر کشاورزی گفت: توضیحات ایشان خیلی کلی بود و چون شکایاتی از زارعین دشت قزوین به بنده رسیده است و طرح همه آنها در اینجا وقت مجلس را خواهد گرفت لذا از مقام ریاست تقاضا دارم که سؤال بنده را به کمیسیون تحقیق ارجاع فرمایید.
رئیس مجلس نیز با این تقاضا موافقت کرد.

طرح لوایح

در این موقع لایحه اجازه تحصیل هشت میلیون و هشتصد هزار دلار برای خرید دو فروند هواپیمای مسافربری مطرح گردید و بدون اظهار نظر با 41 رأی موافق تصویب و به دولت ابلاغ شد.
بعد لایحه موافقت‌نامه مربوط به بررسی درباره منابع آب منعقده بین ایران و آمریکا مطرح گردید. آقای دکتر صدیق در موافقت با لایحه صحبت کرد و گفت: ما ابتدا باید از مقام رفیع سلطنت متشکر باشیم که در سفر اخیر آمریکا شالوده این کار مفید را ریختند و بعد باید خداوند را شکرگزار باشیم که شاهنشاه سلامتی کامل حاصل نموده‌اند و به آقای مهندس روحانی، وزیر آب و برق، نیز باید تبریک گفت که توانسته است منویات شاهنشاه را در مدت کوتاهی به صورت لایحه‌ای به مجلس بیاورد.
آقای دکتر صدیق سپس چند تذکر اصلاحی درباره متن لایحه اظهار داشت و این لایحه نیز تصویب و به مجلس شورای ملی فرستاده شد.
سپس لایحه اجازه تحصیل بیست‌میلیارد ریال اعتبار برای تقویت نیروهای دفاعی کشور مطرح شد. به تقاضای سناتورها با فوریت تلقی گردید و با ٤١ رأی موافق تصویب و به دولت ابلاغ شد.
تیمسار کاتوزیان، معاون وزارت جنگ، از توجه سناتورها تشکر کرد و آمادگی ارتش شاهنشاهی را برای جانبازی اعلام داشت.
در پایان جلسه امروز لایحه تشکیل انجمن توان‌بخشی، لایحه اصلاح ماده ۲ قانون تأسیس شرکت هواپیمایی ملی ایران و لایحه اجازه خرید حقوق افراد که بابت «عوض بهره» دریافت می‌نمایند مطرح و مورد رسیدگی و تصویب قرار گرفت.
در این جلسه معاون وزارت آبادانی و مسکن لایحه اجازه استفاده از تعدادی دیپلمه برای خدمت در روستاها را با یک فوریت تقدیم داشت و فوریت آن تصویب گردید.[11]

اعتبارنامه نماینده تربت حیدریه رد شد

کمیسیون تحقیق مجلس شورای ملی گزارش شعبه سوم را دایر بر رد اعتبارنامه آقای دکتر ابریشمی، ‌نماینده تربت حیدریه، تأیید کرد.
گزارش کمیسیون تحقیق در دستور مجلس قرار دارد و روز سه‌شنبه در جلسه علنی مطرح خواهد شد. طبق آیین‌نامه داخلی مجلس نماینده مورد بحث می‌تواند مدت یک ساعت از اعتبارنامه خود دفاع کند.[12]

تحقیق و بررسی درباره علت مسمومیت ۱۰۲ نفر

حسین علائی، متصدی نانوایی بربری که ۱۰۲ نفر با خوردن نان دکان او مسموم شدند، توسط آقای ناظم‌پور، بازپرس ویژه دادسرا، زندانی شد.
از طرفی مأموران اداره بهداشت تهران و اداره کل کنترل مواد غذایی کشور نیز در جست‌وجوی علت مسمومیت ۱۰۲ نفر مسمومین بستری در بیمارستان لقمان‌الدوله هستند.
به دستور مدیر کل بهداری تهران نانوایی مشکوک تعطیل شد و از آرد و نان این دکان نانوایی نمونه‌برداری گردید.
مأموران کنترل مواد غذایی نیز از بیماران مسموم نمونه‌گیری کردند. در آزمایش‌های بعدی نتیجه مشخص خواهد شد.
تحقیقات مقدماتی نشان می‌دهد که احتمالا در نان مورد مصرفی مسمومین مقداری داروی شیمیایی وجود داشته است.
چنانچه آرد دکان نانوایی مورد نظر مسموم باشد، اداره کل کنترل مواد غذایی آردهای مشابه را در سراسر کشور تحت کنترل قرار خواهد داد. مأموران بهداشت تهران از سایر مغازه‌های نانوایی محلی که مسمومین ساکن آن بودند نمونه‌برداری کردند.[13]

اعزام محصلین کمتر از دیپلم به خارج ممنوع می‌شود

روزنامه «اطلاعات» نوشت: امروز خبرنگار ما کسب اطلاع کرد که در مقررات جدید اعزام دانشجو به خارج که از طرف وزارت علوم و آموزش عالی تهیه می‌شود، ضمن تسهیلاتی که برای اعزام دانشجویان و داوطلبان بااستعداد به خارج در نظر گرفته شده، محدودیت‌هایی نیز به‌وجود خواهد آمد.
به قرار اطلاع در مقررات جدیدی که تدوین می‌گردد، از اعزام محصلینی که مدرک تحصیلی آنها کمتر از دیپلم است جلوگیری خواهد شد.
در حال حاضر خروج مشمولین دیپلمه و لیسانسیه به بالا قبل از انجام خدمت زیر پرچم ممنوع است و این قبیل داوطلبان به شرطى می‌توانند در امتحانات اعزام دانشجو شرکت نمایند که علاوه بر واجد بودن سایر شرایط، خدمت وظیفه خود را انجام داده یا برگ معافیت دائم ارائه دهند.
مسئولین امر در نظر دارند تا در مقررات جدید تسهیلاتی برای اعزام محصلین بااستعداد به خارج با توجه به رشته تحصیلی مورد نیاز مملکت فراهم نمایند.[14]

پی‌نوشت‌ها:

[1]. مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک؛ روزنامه آیندگان، ص 40.

[2]. همان، ص 41.

[3]. همان، ص 42.

[4]. شهید آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب به روایت اسناد ساواک، ص 373. در پی ارسال این گزارش ساواک پیروی به شرح زیر ارسال کرده است : از : 7 ه به : 316 تاریخ : 11 /10 /46 شماره : 9492/ ه موضوع: سیدعبدالحسین دستغیب پیرو 9414/ ه ـ 4 /10 /46 مورخه 8 /10 /46 در مسجد جامع شیراز نام‌برده بالا ضمن وعظ خطاب به استادان و دبیران اداری‌ها و کسبه اظهار داشته است: شما همه چوپانید و وظیفه راهنمایی دارید، ما مخالف دبیرستان و دانشگاه نیستیم. مخالف بی‌عفتی و بدرفتاری هستیم. ما می‌خواهیم زن و دختر مسلمان باعصمت باشند جوانان راه صحیح بروند.
ضمنا هنگام سخنرانی نام‌برده شخصی از میان جمعیت برای سلامتی آقای خمینی طلب صلوات نمود.
در «ملاحظات» این سند آمده است: در مورد شناسایی شخص اخیرالذکر از طریق شهربانی فارس و منابع مربوطه اقدام لازم معمول و نتیجه متعاقبا به عرض خواهد رسید.

[5]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک؛ استان بوشهر، کتاب 1، ص .93

[6]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک؛ استان کرمان، کتاب 2، ص 28.

[7]. همان، ص 27.

[8]. اطلاعات، 4 دی 1346، ص 20.

[9]. همان‌جا.

[10]. همان‌جا.

[11]. همان، صص 17 و 20.

[12]. همان، ص 17.

[13]. همان، صص 1 و 17.

[14]. همان، ص 4.