حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن رحیمیان از دوران فعالیت دردفتر امام خمینی(قده)، با علامه شهید عارف حسین الحسینی آشنا شد .ضمن اینکه ازسالیان تحصیل در نجف،به عمق ارتیاط شیعیان پاکستان با رهبر کبیر انقلاب پی برده بود.گفت وشنودی که پیش روی دارید،دربردارنده خاطرات وتحلیلهای ایشان دراین باره است. امید آنکه مقبول افتد. 

□از کی و چگونه با شهید عارف الحسینی آشنا شدید؟
بسم الله الرحمن الرحیم. بنده به دلیل مسئولیتی که در دفتر حضرت امام داشتم، با روحانیون طرفدار امام در کشورهای مختلف،از طریق نامه‌هایی که برای دفتر امام ارسال می‌کردند، استفتائاتی که داشتند یا وجوهی که می‌فرستادند و یا از طرق دیگر، آشنا بودم و ارتباط داشتم. یکی از برجسته‌ترینِ این افراد، شهید عارف حسین الحسینی بود که نقش بسیار تأثیرگذاری در بسط و گسترش تشیع در پاکستان داشت و از طرف امام هم وکیل بود. ایشان وقتی به ایران ودفتر امام می‌آمد،ما زیارتشان می‌کردیم.
 
□آخرین بار کی ایشان را دیدید؟
فکر می‌کنم برای شرکت در کنگره ائمه جمعه آمده بودند که ایشان را در هتل محل اقامتشان زیارت کردیم.
 
□چه ویژگیهایی در شخصیت ایشان، برای شما جالب بود؟
در ملاقات‌هایی که با ایشان کردیم، آنچه که بسیار در ایشان بارز بود، روحیه با نشاط، انقلابی، شجاع و با صلابتشان بود و اعتقادی که به امام، خط امام، اسلام ناب و انقلاب اسلامی داشت. همین ویژگیها هم بود که دشمن را نسبت به ایشان حساس کرد و متوجه شدند اگر چنین عنصر با اراده، پرتحرک و تأثیرگذاری به فعالیتهای خود ادامه بدهد، طولی نخواهد کشید که به اهداف بزرگی چون وحدت شیعه و سنی دست پیدا می‌کند و کار بر آنها بسیار دشوار می‌شود، به همین دلیل هم توطئه به شهادت رساندن ایشان را اجرا کردند.
 

 
□پیام حضرت امام در باره شهادت ایشان هم حاوی نکات بسیار مهمی بود.اینطور نیست؟
همین‌طور است. پیام حضرت امام در باره شهادت ایشان، در زمره کم‌نظیرترین پیامها در باره شهدای جهان اسلام است و همین امر نشان می‌دهد انقلاب اسلامی محدود به مرزهای جغرافیایی نیست و مخاطب آن مسلمانان همه دنیا، بلکه آزادگان سراسر گیتی هستند. حضرت امام به ایشان بسیار علاقه داشتند و همین امر مبیّن شخصیت والای شهید عارف الحسینی است.
 
□آشنایی شهید با حضرت امام از چه مقطعی آغاز شد و با توجه به اینکه مردم پاکستان عموماً از علمای نجف تقلید می‌کردند، نقش شهید عارف الحسینی در ترویج مرجعیت امام در پاکستان چقدر بود؟
مرجعیت به شکل سنتی، غیر از دوره‌ای که تمرکز مرجعیت در قم و روی مرحوم آیت‌الله بروجردی بود، بر حوزه نجف تمرکز داشت. وقتی امام به نجف تبعید شدند، رژیم شاه و دشمنان مرجعیت ایشان، در درجه اول قصد داشتند با حضور امام در نجف به‌جای قم، مرجعیت ایشان را تحت‌الشعاع مرجعیت مراجع بزرگی همچون مرحوم آیت‌الله حکیم قرار دهند و در واقع شروع به ترور شخصیت امام کردند، اما از آنجا که خدای متعال همواره توطئه دشمنان خود را خنثی می‌کند، همین کار آنها باعث شد پس از رحلت آقای حکیم، مرجعیت امام نه‌تنها در ایران بسط یابد، بلکه از مرزهای ایران هم فراتر برود و تمام مرزهای جهان اسلام و جهان تشیع را پشت سر بگذارد.درهمین مقطع بود که عده زیادی از شیعیان پاکستان هم به امام گرایش پیدا کردند وبه مرور هم زیاد شدند.
 
□چه کسانی در تبلیغ مرجعیت امام در نجف تلاش کردند؟این فرآیند گسترده،توسط چه کسانی کلید خورد؟
همه شاگردان حضرت امام در نجف وعلاوه بر آنها،مرحوم شیخ نصرالله خلخالی که بسیار شخصیت متدین، مؤثر و موقری بود، در تثبیت مرجعیت امام نقش فوق‌العاده زیادی داشتند و با تلاشهای ایشان و شاگردان امام بود که پس از رحلت آیت الله حکیم، عده زیادی از طلاب پاکستانی، افغانی، هندی، لبنانی، تبّتی و... که در نجف با شخصیت امام آشنا شده بودند، مقلد و مروج امام شوند. در پاکستان مرحوم شیخ الشریعه اصفهانی که از دوستان و یاران قدیمی و صمیمی امام بود، این مهم را به عهده گرفت و شهید عارف الحسینی هم،بعدها مرجعیت حضرت امام را در پاکستان ترویج کرد.
 
□آیا تقلید از امام فقط در موضوعات دینی بود یا در امور سیاسی و اجتماعی هم به امام اعتقاد داشتند؟
اتفاقاً نکته مهم همین جاست که مقلدین امام در پاکستان، در موضوعات سیاسی و اجتماعی  هم به ایشان اعتقاد قلبی داشتند که جلوه‌های آن را در راه‌پیماییهای روز قدس و در سفری که مقام معظم رهبری در دوران ریاست جمهوری به پاکستان کردند، مشاهده کردیم و می‌کنیم. آن استقبال از رئیس‌جمهور کشور دیگر، انصافاً در همه دنیا بی‌نظیر بود. چنین جمعیتی هیچ‌وقت حتی برای استقبال از یک شخصیت پاکستانی هم نیامده بود! همین امر نشان می‌داد که مردم پاکستان چه پیوند عمیقی با ولایت فقیه و حضرت امام برقرار کرده بودند. بی‌تردید شهید عارف الحسینی در ایجاد و مدیریت این حرکت، نقش بسیار تأثیرگذاری داشت. مردم پاکستان با اینکه اکثراً اهل سنت هستند، اما به ایران و اهل‌بیت(ع) و مخصوصاً حضرت امام رضا(ع)، علاقه عمیقی دارند. این را از آثار فرهنگی- مذهبی فراوانی که در پاکستان وجود دارد، می‌توان دریافت. همه مساجد و بناهای تاریخی و مذهبی پاکستان، پر از نشانه‌های معماری ایرانی ـ اسلامی هستند و با خط نستعلیق فارسی تزئین شده‌اند، مخصوصاً در آثاری که از 100 سال پیش به این طرف ساخته شده‌اند، جز خط عربی و فارسی و حدیث و قرآن و اشعار شعرای بزرگ ایران،چیزی را پیدا نمی‌کنید و معمولاً لغت اردو در پیشینه مذهبی مردم پاکستان نیست. زمینه‌های عاطفی و فرهنگی عمیقی هم بین مردم پاکستان و ایران وجود دارد، مخصوصاً اکثریت اهل سنت این کشور،علاقه بسیار عمیقی به ائمه اطهار(ع) دارند و همین علاقه موجب شد به حضرت امام، انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری هم ارادت و علاقه یابند. رهبران و رؤسای جمهوری پاکستان در دهه‌های اخیر هم، غالباً ودست کم در ظاهر، نسبت به ایران موضع‌گیری مثبتی داشته‌اند که ناشی از همین گرایش و علاقه مردم پاکستان به ایران و فرهنگ ایرانی است.
 
□جنابعالی پس از شهادت شهید عارف الحسینی به پاکستان سفر کردید. آثار رهبری ایشان را در آنجا چگونه دیدید؟
من در آن سفر،ابتدا با خانواده ایشان ملاقات کردم که فوق‌العاده ساده‌زیست، معصوم و مظلوم و جلوه‌ای حقیقی از شخصیت‌های والای خود شهید عارف الحسینی بودند. ایشان در میان شیعیان پاکستان جایگاه و منزلت سیاسی و فرهنگی بسیار بالایی داشت، با این همه کوچک‌ترین تغییری در زندگی خود ایجاد نکرده بود. خانواده ایشان، همچنان در یک خانه محقر و تحت شرایط بسیار دشواری زندگی می‌کردند. فرزندان ایشان نیز بسیار شایسته و از نظر ظاهر و باطن شبیه پدر هستند، مخصوصاً پسر دوم ایشان فوق‌العاده به پدر شبیه است و متأسفانه در یکی از درگیری‌های پاکستان مجروح شد و پایش را از دست داد!خانواده شهید عارف الحسینی نمونه کامل یک خانواده متدین، ایثارگر و مؤمنند.
شهید عارف الحسینی با اینکه بیش از چهار سال رهبری شیعیان پاکستان را به عهده داشت، اما توانست مراکز علمی و فرهنگی زیادی را در پاکستان راه بیندازد که از جمله می‌توان به مدرسه علمیه و مرکز اسلامی در پیشاور اشاره کرد که یکی از پایگاه‌های اصلی و مهم آموزش و پرورش فرهنگ قرآنی و اسلامی تلقی می‌شد.
یاد، نام و آثار شهید عارف الحسینی همچنان در دل مردم پاکستان زنده و مزار ایشان میعادگاه عارفان و عاشقان است. نقش ایشان پس از شهادت، بسیار مؤثرتر و پررنگ‌تر شده است و در بسیاری از زمینه‌های زندگی فردی و اجتماعی شیعیان پاکستان حضور دارد و تأثیر خود را نشان می‌دهد.
□با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.