روایت میرزا ذبیحالله ناصح از تاریخ محلی بیرجند در دایره برگزیدگان کتاب سال دانشجویی قرار گرفت
به گزارش روابط عمومی و اطلاعرسانی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، داوران بیست و چهارمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی کتاب «دولت یاد؛ تاریخ محلی بیرجند در آغاز سده معاصر» را شایسته عنوان نخستین کتاب برگزیده این جشنواره دانستند.
این کتاب که در سال 1395 به کوشش دکتر محمد امین ناصح و به همت انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران روانه بازار نشر شده، دربردارنده خاطرات میرزا ذبیحالله ناصح از رویدادهای مربوط به شهر بیرجند در دهههای 1310 تا 1340 است. ازآنجاکه ناصح (متولد 1274ش)، دانشآموخته دوره نخست مدرسه متوسطه شوکتیه بیرجند، دبیر درس تاریخ و مدیر وقت دبیرستان «شوکتیه» بیرجند در دهه 1300 تا اواسط دهه 1320، عضو انجمن شهر و نیز مدیرکل فرهنگ استان سیستان و بلوچستان در سالهای 1326 تا 1331 بوده است، روایتهای او منبعی مهم برای شناخت تحولات شهر بیرجند در آن زمانه بهشمار میآید.
کتاب «دولت یاد» مسائل مختلف شهر بیرجند و بعضا نواحی پیرامونی را در حوزههای فرهنگی، اجتماعی، اداری، نظامی، مذهبی، اقتصادی و سیاسی، عمدتا در حدفاصل اواخر دوره قاجاریه تا پایان حکومت پهلوی اول به گونهای مستقل و منسجم در قالب دوازده فصل کلی، سه یادداشت ضمیمه و دو پیوست در بردارد. البته یادداشتهای پراکنده دیگری نیز از راوی مربوط به وقایع ملی شدن صنعت نفت تا رویدادهای مربوط به اوایل دهه ۱۳۴۰ش همراه دلنوشتههای دیگری از مسائل روز کشور نیز موجود است که به صورت ضمیمه در کتاب یادشده ارائه شده است. «سابقه تاریخی و آثار باستانی»، «جغرافیای طبیعی، اقلیم و وضعیت زراعی»، «اوضاع اجتماعی و معیشت»، «راه و تجارت»، «دین و مذهب»، «دودمان امارت و شیوه حکومت»، «مشروطیت و پیامدهای آن»، «مدرسه شوکتیه و تأثیرات فرهنگی آن»، «تأسیس ادارات دولتی»، «تهیه آب مشروب و لولهکشی شهر»، «قرا، قصبات و بلوکات مهم» و «مشاهیر، بزرگان و دانشوران» عناوین دوازده فصل کتابی هستند که رتبه نخست بیستوچهارمین جشنواره کتاب سال دانشجویی به آن تعلق گرفت.
گفتنی است سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی آیین اختتامیه بیست و چهارمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی را 22 آبان 1396، در تالار شهید دهشور دانشکده علوم دانشگاه تهران برگزار کرد. در این دوره از جشنواره 780 اثر به دبیرخانه ارسال و پس از داوری و حذف آثار فاقد شرایط در مجموع 660 اثر شامل 437 اثر تالیفی و 223 ترجمهای به مرحله اصلی رقابت وارد شدند تا در 6 گروه علوم پایه، علوم کشاورزی و منابع طبیعی، هنر و معماری، فنی و مهندسی، علوم پزشکی و دامپزشکی، و علوم انسانی طبقهبندی و ارزیابی گردند. در آیین اختتامیه این جشنواره، در مجموع 38 نفر به عنوان برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند.
براساس نظر هیئت داوران بیست و چهارمین جشنواره کتاب سال دانشجویی، در شاخه تاریخ سه کتاب «دولت یاد»، «واساخت تاریخ» و «مدیریت شهری نوین در ایران؛ تجربه انجمنهای بلدی در دوره مشروطیت» شایسته بررسی در دومین مرحله داوری تشخیص داده شد که از آن میان کتاب «دولت یاد» رتبه نخست این شاخه را به خود اختصاص داد.
کتاب «دولت یاد؛ تاریخ محلی بیرجند در آغاز سده معاصر»، گردآوری، تصحیح و تدوین دکتر محمدامین ناصح، با شمارگان یکهزار نسخه در ۵۰۴ صفحه، به بهای 30.000 تومان از سوی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شده است.