اشرف پهلوی خواهر دوقلوی محمدرضاشاه که در 4 ابان 1298ش در تهران به دنیا آمد، یکی از چهره‌های معروف تاریخ معاصر ایران می‌باشد. او که از جسارت و شجاعت بیشتری نسبت به محمدرضا برخوردار بود، در جای جای تاریخ عصر پهلوی حضوری مستقیم داشت و در جهت حفظ و بقای سلطنت پهلوی می‌کوشید. مهم‌ترین نقشی که...

 
اشرف پهلوی خواهر دوقلوی محمدرضاشاه که در 4 ابان 1298ش در تهران به دنیا آمد، یکی از چهره‌های معروف تاریخ معاصر ایران می‌باشد. او که از جسارت و شجاعت بیشتری نسبت به محمدرضا برخوردار بود، در جای جای تاریخ عصر پهلوی حضوری مستقیم داشت و در جهت حفظ و بقای سلطنت پهلوی می‌کوشید. مهم‌ترین نقشی که اشرف پهلوی در حیات تاریخ سیاسی سلطنت پهلوی ایفاء نمود، کودتای 28 مرداد 1332 و ساقط نمودن حکومت ملی دکتر مصدق بود. اشرف که در خلال سالهای 1325 الی 1330 یکی از مهره‌های پرنفوذ دربار به حساب می‌آمد و در نصب و عزل بسیاری از رجال نقش داشت پس از نخست‌وزیری مصدق در مقابل او قرار گرفت و همراه مادرش تاج‌الملوک جناح درباری مخالف دولت مصدق را تشکیل داد. او در انتخابات دوره شانزدهم تعدادی از وکلای مورد اعتماد خود را چون سرتیپ پیراسته، عزیز زنگنه و منوچهر تیمورتاش به مجلس فرستاد و در مقابل جبهه ملی قرار گرفت و در کار مجلس و دولت اختلال نمود. وی تمام تلاش خود را در سقوط دولت دکتر مصدق و نخست‌وزیری قوام‌السلطنه انجام داد و رابط بین شاه و قوام شد تا اختلافات گذشته را کاهش دهد. اما بروز وقایع سی تیر 1331ش نقشه‌های او را بر آب کرد و پیدا شدن مدارک و اسناد ارتباط اشرف و ملکه پهلوی با اخلالگران و قوام‌السلطنه، مصدق را وادار به اعتراض کرد. بدین ترتیب دکتر مصدق در دور دوم نخست‌وزیری خود اشرف پهلوی و تاج‌الملوک پهلوی را تبعید نمود اما اشرف از فعالیت بر ضد حکومت ملی دست برنداشت و در فرانسه نیز همچنان به مخالفت با دکتر مصدق پای می‌فشرد. به طوری که توجه دولت انگلیس که خواستار انجام عملیاتی نظامی بر ضد حکومت مصدق بود را جلب نمود. اشرف ضمن تماس با مجامع بین‌المللی علی‌الخصوص دوستان و یاران امریکایی خود سعی می‌کرد وضعیت ایران را بحرانی جلوه دهد و چنین وانمود سازد که دولت شوروی و حزب توده در حال قدرت گرفتن در منطقه هستند. بالاخره در تابستان 1332ش دو تن از جاسوسان امریکایی ناگهان با اشرف تماس گرفتند و در کازینوی دوویل با او ملاقات کردند. در این ملاقات از اشرف خواسته شد تا نقش میانجی‌گری بین امریکاییان و محمدرضا شاه را برعهده بگیرد و جهت حمایت سلطنت برادرش گام بردارد. بدین ترتیب اشرف دست به کار شد. او در 3 مرداد 1332ش بدون اجازه به تهران آمد و بلافاصله به ملاقات برادرش رفت. ملاقات آن دو به شکل پنهانی و خصوصی انجام شد. دولت مصدق به محض آگاهی از ورود اشرف به تهران خواستار خروج او گشت و اشرف صبح روز بعد تهران را ترک کرد. در این مدت اشرف با کلیه یاران و دوستان خود تماس گرفت و از آنان خواست تا در مبارزه بر علیه حکومت مصدق متحد شوند. دربار در جواب فرماندار نظامی تهران اعلام نمود که اشرف جهت جمع‌آوری پول برای تهیه مخارج یمارستان پسرش به تهران آمده است. بنابر این 24 ساعت به او اجازه اقامت داده شده است. اشرف در ملاقات خود پاکتی به محمدرضا داد و او را از نقشه کودتا آگاه ساخت. عصر همان روز محمدرضا با یکی از جاسوسان امریکایی به طور مخفیانه در سعدآباد ملاقات نمود و دو فرمان مهر شده بدون نوشته یکی برای عزل مصدق و دیگری انتصاب زاهدی بدو داد و خود راهی کلاردشت شد و از آنجا به بغداد رفت. 9 روز پس از آنکه اشرف پهلوی تهران را ترک کرد عملیات آژاکس انجام شد و ظرف مدت کوتاهی دولت مصدق سرنگون گردید. محمدرضا شاه به سلطنت بازگردانده شد. پس از کودتای 28 مرداد دوران استبداد محمدرضاشاهی شروع شد و اشرف پهلوی نیز به عنوان یکی از مهره‌های مهم در تصمیم‌گیریها و فعالیتها نقش داشت و به شکلی حکومت می‌کرد.