... قراردادی که می‌بایستی در سال 1961 به پایان می‌رسید با ندانم‌کاری و حتی در بدبینانه‌ترین شکل آگر آن را توطئه انگلیس به‌حساب آوریم به آتش انداخته شد و قراردادی جدید تا 1991 بسته شد. مخبرالسلطنه، در خاطراتش می‌نویسد: شاه دوسیه نفت را خواسته است،  ظاهراً چند روز هم گذشته، شب ششم آذر [1311]، تیمورتاش دوسیه را به هیئت آورد...

«... قراردادی که می‌بایستی در سال 1961 به پایان می‌رسید با ندانم‌کاری و حتی در بدبینانه‌ترین شکل اگر آن را توطئه انگلیس به‌حساب آوریم به آتش انداخته شد و قراردادی جدید تا 1991 بسته شد. مخبرالسلطنه، در خاطراتش می‌نویسد: شاه دوسیه نفت را خواسته است،  ظاهراً چند روز هم گذشته، شب ششم آذر [1311]، تیمورتاش دوسیه را به هیئت آورد،‌ شاه تشریف آوردند و متغیرانه فرمودند دوسیه نفت چه شد؟ گفته شد حاضر است. زمستان است، بخاری می‌سوزد، دوسیه را برداشتند انداختند توی بخاری و فرمودند نمی‌روید تا امتیاز نفت را لغو کنید. تشریف بردند،‌ نشستیم و امتیاز را لغو کردیم.
 
مصطفی فاتح در کتابش یعنی پنجاه سال نفت ایران،‌ ضمن تأیید نوشته مهدی‌قلی هدایت،‌ مضار چنین عملی را ذکر می‌کند: مطلبی را که هدایت راجع به سوزاندن پرونده نفت نوشته است کاملاً صحیح است و چون در پرونده مزبور همه نامه‌های مبادله بین وزیر دربار و شرکت بود موقعی که نمایندگان دولت خواستند از آن استفاده کرده و بعضی از نامه‌های شرکت را برای تأیید اظهارات خود در شورای جامعه ملل ارائه دهند ملاحظه کردند، اسناد مهمی را از دست داده‌اند.
 
اگر امتیاز دارسی تمدید نشده بود در سال 1961 دولت نه تنها به صدی 16 عایدات حق داشت بلکه صدی صد عایدات حق دولت بود. فرض کنیم که عایدات دولت در مدت 32 سال که تمدید شده هیچ‌وقت از 750 هزار لیره که کمپانی برای حداقل معین نموده بیشتر نشود و باز فرض کنیم که شرایط امتیازنامه جدید با شرایط امتیازنامه دارسی از حیث منافع دولت مساوی باشد،  یعنی 750 هزار لیره حداقلی که در امتیازنامه جدید معین شده با صدی 16 عایدات امتیازنامه دارسی برابری کند. بنابراین صدی 84 از عایدات که در سال 1961 حق دولت می‌شود بر طبق قرارداد جدید کمپانی آن را تا 32 سال دیگر می‌برد».1
 

 
جشن پادگانی در میدان توپخانه تهران به مناسبت آتش زدن پرونده نفت دارسی توسط رضاشاه
قراردادی که می‌بایستی در سال 1961 به پایان می‌رسید با ندانم‌کاری به آتش انداخته شد
شماره آرشیو: 7675-7ع