دکتر فریدون کشاورز از پایه‌گذاران اولیه حزب توده ایران، فرزند محمد وکیل‌التجار یزدی، در سال 1286، در گیلان متولد شد. 1 تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان احمدی رشت به پایان رساند. پس از اخذ دیپلم از مدرسه دارالفنون، عازم اروپا شد و در رشته پزشکی در دانشگاه «تولوز» فرانسه ادامه تحصیل داد و با تخصص در رشته کودکان در 1313 به ایران مراجعت کرد و در بیمارستان شماره یک ارتش انجام وظیفه نمود. وی در 1314 به ریاست بخش کودکان در بیمارستان زنان و کودکان (امیراعلم) منصوب شد و بدین ترتیب اولین بیمارستان کودکان در ایران را ایجاد کرد و پس از چندی به بیمارستان رازی منتقل گردید. از  1317 به مدت یازده سال استاد دانشگاه تهران بود.
 
کشاورز در 1320 به عضویت حزب توده ایران درآمد و فعالیتهای گسترده‌ای را آغاز کرد. در 1321 در کنفرانس اول تهران (اولین مجمع انتخابی حزب) در شمار هیئت 15 نفری کمیته ایالتی تهران که وظایف کمیته مرکزی حزب توده ایران را داشت انتخابات گردید. وی در کمیته مرکزی موقت مأموریت داشت نخستین کنگره حزب توده ایران را هر چه زودتر تشکیل دهد. در 1322 به سمت نمایندگی دوره 14 مجلس از بندر پهلوی انتخاب شد. و در 1323 در کنگره اول حزب توده ایران شرکت کرد و به عضویت کمیته مرکزی، هیئت سیاسی و هیئت اجرائیه درآمد. در 1325 به مدت 75 روز وزیر فرهنگ کابینه قوام‌السلطنه بود. 2 کشاورز در  1327 پس از واقعه سو‌ءقصد به محمدرضا پهلوی و اتهام به اعضای کمیته مرکزی حزب توده در تهران مخفی شد. او در 1328 همراه با رضا رادمنش به دستور هیئت اجرائیه حزب توده به شوروی مهاجرت کرد و در مدارس عالی حزبی و آکادمی علوم اجتماعی مسکو تحصیلاتش را به پایان رساند. در پی اختلاف با کامبخش و کیانوری در 1337 از عضویت کمیته مرکزی حزب توده ایران استعفا کرد. نشریات وابسته به حزب توده او را عضو اخراجی خواندند، اما خودش نوشت که استعفا کرده و متن استعفانامه‌اش را نیز به چاپ رساند.
 
فریدون کشاورز در 1338 به دعوت عبدالکریم قاسم، رهبر عراق، به این کشور مهاجرت کرد و به تدریس در دانشگاه عراق و طبابت اشتغال داشت. سپس در 1341 به الجزایر رفت و به مدت پانزده سال به تدریس طب کودکان پرداخت. کشاورز سالها پس از خروج از شوروی در چین و آلبانی با رهبران سیاسی دیدار و مذاکره کرد. وی بعدها به سوئیس رفت و در آنجا اقامت گزید. او نخستین کسی است که اسرار حزب توده را فاش کرد. کشاورز در 1357 قصد بازگشت به ایران را داشت که به دلیل بیماری بستری شد و در لوزان تحت عمل آپاندیس قرار گرفت و بیماری و نقاهت مانع از حرکت وی شد. و در سوئیس به زندگی خود ادامه داد. آداب و پرورش کودکان؛ من متهم می‌کنم کمیته مرکزی حزب توده ایران را؛ و خاطرات سیاسی از آثار اوست. کریم کشاورز نویسنده، مترجم مشهور، برادر اوست. 3 دکتر کشاورز در 1364 فوت کرد. 4

پی نوشت: