تهیه و تنظیم: فرهاد قلیزاده
چهارشنبه 19 آذر 1348
«[شاه گفت]: ما چطور میتوانیم این ملت را تربیت کنیم؟ ... عرض کردم که ما هنوز در این زمینه اولین گامها را هم برنداشتهایم که مسئلهای است مربوط به وظایف دولت و حقوق مردم. تحت توجهات اعلیحضرت، طبقات حاکم نه تنها سرمشق مردم نیستند و به آنها روحیه نمیدهند، بلکه تقریبا از هر گونه انتقادی نیز مصون هستند. هر دوی ما خوب میدانیم که سیاستمداران و احزاب چگونه عمل میکنند، فقط کشور را به چند اردوگاه معارض تبدیل کردهاند. نمایندگان مجلس ما به جای رسیدگی به درد مردم، فقط تملق رؤسای حزب را میگویند. هیچکدام جوهر ندارند... و تمام ملت نیز از اراجیف بیمعنی آنها باخبرند. ما در محاصره نوعی بیتفاوتی عمومی خزنده قرار گرفتهایم؛ نوعی بیعلاقگی که روز به روز هم بیشتر میشود. درست است که برای پیش بردن مملکت باید دست به اقدامات خشن زد، اما اکنون که اوضاع در جهت صحیح روی غلطک افتاده، وقت آن رسیده است که دیکتاتوری قدری تخفیف پیدا کند و اعلیحضرت اجازه بفرمایند انتخابات تجلی واقعی آرای مردم باشد. لعنت بر جار و جنجالهای حزبی، بگذارید انتخابات واقعی و اساسی در هر سطحی، از انجمنهای شهر گرفته تا ایالتی و ولایتی صورت بگیرد. رهبری اعلیحضرت این مملکت را از ورطه هرج و مرج نجات داده است و پایههای حکومت محکم شده است. حالا وقت آن فرا رسیده که نگرانیهای گذشته را کنار بگذاریم و با تشویق مردم به اشتراک مساعی در حل و فصل مسائل واقعی اجتماع اولین پایههای تربیت آنها را فراهم بیاوریم... شاه با علاقه آشکار به سخنان من گوش داد، اما در پاسخ گفت: "اگر شبانهروز هوشیار نباشیم، همین پایهها هم ممکن است فرو بریزد." عرض کردم: "کاملا درست است، همین بهترین دلیل برای مستحکم کردن ارکان کشور است، همانطور که اعلیحضرت همیشه آرزو داشتهاند... امروزه هیچکس حتی بدخواهترین افراد هم، از حمایت اعلیحضرت دست بر نمیدارد؛ چون میدانند همه چیز از جمله منافع فردیشان هم به وجود اعلیحضرت بستگی دارد. باید از این فرصت استفاده بکنیم، به مردم سهمی در امور مملکت بدهیم. بگذارید حقیقتا احساس کنند به حساب میآیند. در طول حیات اعلیحضرت همه چیز با آرامش خواهد گذشت، اما اگر این تحول صورت نگیرد، خدا میداند در سالهای آینده بر سر ملت ما چه خواهد آمد..."»1
اعضای هیئترئیسه مجلسین شورا و سنا در ملاقات با محمدرضا پهلوی
شماره آرشیو: 746-11ع
پی نوشت:
1. اسدالله علم، گفتگوهای من با شاه (خاطرات محرمانه امیراسدالله علم)، ج 1، تهران، طرح نو، بهار 1371، صص 171ـ172.