پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛
رئیس مرکز اسناد صنعت نفت و مجری طرح موزه نفت مسجدسلیمان
ایران و بیش از همه خوزستان، زخمی دوران هشت‌ساله جنگ تحمیلی است و تأسیسات نفتی این استان نیز در این دوران هشت‌ساله، بارها و بارها مورد حمله هوایی هواپیماها و موشک‌پرانی‌های دشمن قرار داشت و برخی از این تأسیسات در کنار گلزار شهدای شهرها و روستاهای خوزستان، شاهدان زنده و مستندنگاری آن ایام هستند که در قالب گردشگری دفاع مقدس هرساله و در قالب کاروان‌های راهیان نور مورد بازدید هم‌وطنان عزیز و همچنین گردشگران خارجی قرار گرفته و ان‌شاءالله پس از پایان محدودیت‌های پاندمی کرونا نیز مجددا این ظرفیت فرهنگی و گردشگری توأم با معنویت ادامه خواهد یافت.
هدف از این یادداشت به مناسبت هفته دفاع مقدس و با گرامیداشت یاد و نام شهدا و ایثارگران این ایام، اشاره مستند به این موضوع مهم است که در طرح موزه نفت مسجدسلیمان، مطالعات و سناریونویسی به نحوی انجام شده که این بزرگ‌ترین طرح موزه صنعتی ایران، به‌عنوان ظرفیتی در بخش گردشگری دفاع مقدس نیز قابل استفاده و بازدید خواهد بود.
سالن اصلی موزه نفت مسجدسلیمان در محوطه هشت‌هکتاری گوگردسازی و پالایشگاه بی‌بی‌یان قرار دارد و واحد گوگردسازی آلمانی این سایت میراث صنعتی همان تأسیساتی است که در نخستین روزهای جنگ تحمیلی مورد اصابت راکت پرتاب‌شده توسط یک فروند هواپیمای میگ نیروی هوایی عراق قرار گرفته و زاویه اصابت و البته مصالح و استحکام سازه به گونه‌ای بوده که تنها سوراخی به قطر راکت در آن ایجاد شده و از آن روز تا کنون همچنان استوار و پابرجا مانده است!
استانداری خوزستان در بولتن ماهیانه «گزارش‌های روز» خود و مجلدی که در تاریخ 3 آبان سال 1359 تنظیم شده و امروزه به‌عنوان سند شماره ۰۰۱۲۳۷۶ شناخته می‌شود، در گزارش روز 3 مهرماه 1359 آورده است: ظهر این روز کارخانه گوگرد در ۳۰کیلومتری مسجدسلیمان مورد حمله یک میگ قرار گرفت و لوله گاز سمی کارخانه منفجر شد.
خوشبختانه این حمله به دلیل تعطیلی و از سرویس خارج بودن کارخانه، تلفات جانی در پی نداشت و منظور از لوله گازهای سمی در این گزارش، همان دودکش آجری کارخانه گوگردسازی آلمانی است که در بین مسجدسلیمانی‌ها با عنوان کارخانه «جی‌پی» (GP) مخفف «Gas Plant» شناخته می‌شد و دلیل آن هم این بود که این گوگرد در حقیقت از گاز هیدورژن سولفوره در یک یونیت گازی استحصال و تولید می‌گردید.
علاوه بر این اثر 41ساله به‌یادگارمانده از ایام دفاع مقدس، خود پالایشگاه مسجدسلیمان نیز که به اختصار «ال.دی.یو» (LDU) خوانده می‌شد و بنا به مستندات موجود در مرکز اسناد صنعت نفت، در سال 1932م تأسیس شد و تا تاریخ 20 آذرماه سال 1352 نیز فعال بود و از آن تاریخ به بعد به علت احتیاج نداشتن به فرآورده‌های آن، از سرویس خارج شد، پس از حملات عراقی‌ها به آبادان و اخلال در کار پالایشگاه بزرگ آن شهر، با همّت و تلاش استادکاران قدیمی و نیروهای ایثارگر شرکت نفت مسجدسلیمان مجددا از تاریخ 22 بهمن سال 1361 و در یک انتخاب نمادین، هم‌زمان با چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، مجددا فعال گردید و اولین محموله آن به جبهه‌های جنگ ارسال شد. محصولات این پالایشگاه شامل گازوئیل نفت کوره، بنزین و نفت سفید بود و ظرفیت این کارخانه در اسناد برجای‌مانده، بین 500 تا 580 بشکه نفت خام در روز قید شده است.
موزه نفت مسجدسلیمان واجد نمونه‌های تاریخی از دوران شکل‌گیری صنعت نفت در ایران تا ایام دفاع مقدس و پس از آن است و در سال 1398 و پس از مذاکرات متعدد و پیگیری‌های فراوان با سازمان (وزارت کنونی) میراث فرهنگی کشور، خوشبختانه این تأسیسات نفتی در ناحیه صنعتی بی‌بی‌یان شامل کارخانه تقطیر و پالایشگاه و کارخانه گوگردسازی به عنوان آثار فرهنگی و ملی پذیرفته و ثبت شدند؛ محوطه‌های میراث صنعتی ارزشمندی که تاریخ سربه‌مهر و مستندات ناگفته فراوانی را در سینه خود دارند و ان‌شاءالله پس از تکمیل و افتتاح موزه نفت مسجدسلیمان در معرض بازدید و استفاده عموم قرار خواهند گرفت.
یاد و نام تمامی شهدای گران‌قدر هشت سال دفاع مقدس، به‌ویژه همکاران شهیدمان در صنعت نفت گرامی و تا ابد جاودانه باد.
