پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛
آشنایی شما با نام و آثار زنده‌یاد آیت‌الله العظمی سیدعبدالله شیرازی، چگونه انجام شد؟
بسم الله الرحمن الرحیم. مرحوم آیت‌الله العظمی سیدعبدالله شیرازی(رضوان‌الله تعالی علیه) را از دوره ای که در نجف بودند، دورادور می‌شناختم و سپس به مطالعه آثارشان پرداختم. از ایشان جزو‌ه‌ای به نام «مناظرات» چاپ شده بود که مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای انتقادی ایشان با علمای دیگر مذاهب بود، که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت. یکی از دوستان نیز، آن را از عربی به فارسی ترجمه کرد. بخش اعظم آشنایی من با آیت‌الله شیرازی، بر اثر مطالعه این جزوه بود. بعد هم که حاشیه بر رسائل آن بزرگوار را مطالعه کردم و بیشتر با ایشان آشنا شدم.
یکی از فصول مهم کارنامه آیت‌الله العظمی شیرازی، حضور ایشان در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی است. تحلیل شما دراین‌باره چیست؟
بله. علما از این جنبه، دو گروه هستند: گروه اول، تمایلی ندارند تا در امور اجتماعی وارد شوند. درس برای این طیف به‌قدری مهم است که به‌هیچ‌وجه آن را رها نمی‌کنند! این تشخیص آنهاست و ایرادی هم ندارد، طبعا باید کارشان حمل بر صحت شود؛ گروه دوم از کسانی تشکیل می‌شود که در عین تحصیل و تدریس، در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نیز حضوری فعال دارند. آیت‌الله شیرازی در زمره این دسته از علما بودند که همواره مردم و جامعه را از نظر دور نمی‌داشتند و خدمات شایان توجهی هم کرده‌اند. گاهی هم به شکل بسیار مؤثر، در مسائل سیاسی دخالت می‌کردند. از جمله در قیام مسجد گوهرشاد، که به دستگیری و زندانی شدن ایشان هم منجر شد. در مرحله بعد هم، آیت‌الله شیرازی در اعتراض به تعدّیات رژیم صدام به ایرانی‌ها، نجف را ترک و به مشهد هجرت کردند؛ همان‌طور که حضرت امام هم، به رژیم بعث عراق اعتراض جدی و قاطعی کردند.
از زندگی آیت‌الله شیرازی کاملا مشخص است که ایشان همواره آماده هجرت بوده‌اند. ایشان چندین بار، از نجف به قم و مشهد و شیراز آمدند و برگشتند! بار آخر هم که به مشهد هجرت کردند و تا پایان حیاتشان، در این شهر مقدس بودند. این نشان می‌دهد که هدف اصلی ایشان، خدمت به دین و مردم بوده و برایشان هم تفاوتی نداشته که در کجا خدمت می‌کنند. امروز این مسئله، باید برای فضلا و طلاب ما الگو و درس باشد.
همراهی ایشان با نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایشان از بدو نهضت اسلامی، با این حرکت همراهی فراوانی نشان دادند. وقتی حضرت امام به نجف تبعید شدند، رابطه نزدیکی بین ایشان و آیت‌الله شیرازی برقرار بود. وقتی هم که آن مرجع بزرگوار از عراق به مشهد هجرت کردند و انقلاب اسلامی پیروز شد، ایشان کمکِ کار امام و نظام اسلامی بودند و خدمات زیادی را هم دراین‌باره انجام دادند.
تأثیرات آیت‌الله العظمی شیرازی بر فضای شهر و حوزه علمیه مشهد، پس از هجرت ایشان به این شهر چه بود؟
ایشان در مشهد، مورد استقبال فراوانی قرار گرفتند و حوزه علمیه این شهر هم، آن بزرگوار را به‌عنوان یک مرجع والامقام پذیرفت. در حرم حضرت رضا(ع) به اقامه جماعت پرداختند و بیتشان، محل رفت‌وآمد علما، انقلابیون و عموم مردم بود. علاوه بر این، تدریس پررونقی را هم شروع کردند، که تا پایان حیاتشان ادامه داشت. در مجموع آیت‌الله شیرازی در پی هجرت به مشهد نیز، بسیار پرتوفیق بودند.
و کلام آخر؟
به نظر من مجموعه امتیازاتی که برای یک عالم لازم است، در وجود آیت‌الله شیرازی جمع بود. ایشان از حیث خاندان و نیز آثار علمی، مرتبه بسیار والایی داشتند و از نظر دخالت در سیاست و امور اجتماعی هم، ممتاز بودند. در انقلاب و حمایت از مبارزان نیز، نقش برجسته‌ای را ایفا کردند.
