شاه در پیام سالگرد کودتا: قدرت دفاعی ایران باید افزایش یابد!
جراید امروز کشور نوشتند: شاهنشاه در پیام سالروز قیام ملی 28 مرداد
[1] اعلام کرد که تا تحقق خلع سلاح عمومی و استقرار صلح پایدار در جهان، ما از هیچ گونه فداکاری در راه حفظ استقلال و تمامیت وطن خود فروگذار نخواهیم کرد.
با کودتای 28 مرداد من شاه انتخابی مردم شدم!
در این پیام آمده است: شما مردم شرافتمند و میهن‌پرست در آن روز برای شاه خودتان فداکاری کردید و در واقع از آن به بعد به من اضافه بر مقام پادشاه موروثی و قانونی کشور، جنبه شاه انتخابی ملت را دادید، و طبعا با این اظهار اعتماد مطلق مسئولیت سنگین‌تری بر دوش من نهادید که امیدوارم در 6 بهمن‌ماه ۱۳۴۱ پاسخ آن را به‌طوری که شایسته بود، داده باشم.
انقلابِ سفید نتیجه منطقی کودتای 28 مرداد!
آنچه از آن تاریخ به بعد انقلاب شاه و ملت نام گرفت در واقع نتیجه منطقی قیام ۲۸ مرداد شما بود. هم آن قیام و هم انقلاب عظیم اجتماعی که به دنبال داشت یک بار دیگر ثابت کرد که ملت ایران ملتی جاویدان است که سهمگین‌ترین حوادث و مصائب تاریخ نیز نمی‌تواند شخصیت و خلاقیت و نبوغ آن را از میان بردارد.
هیچ چیزی جز قرار گرفتن در صف اول ملل مترقی جهان مرا راضی نخواهد کرد!
از طرف دیگر انقلاب عظیم اجتماعی ایران با اتکا به اصالت و با قاطعیت خود توانست ما را از یک سیاست مستقل ملی برخوردار سازد که امروزه نتایج آن در همه شئون سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ما نمودار است.
ما در رشته‌های صنعتی و اقتصادی گام‌هایی برداشته‌ایم که حقیقتا مایه افتخار ماست، و در موارد مختلف من‌جمله درمورد نفت قراردادهایی امضا کرده‌ایم که در دنیا بی‌سابقه است.
به‌طور کلی ما در تمام شئون ملی تا کنون کارهایی انجام داده و قدم‌هایی برداشته‌ایم که هر یک از آنها به نسبت خود و به نوبت خود می‌تواند نمونه و سرمشق باشد.
با همه اینها شاید احتیاجی به تذکر این حقیقت نباشد که همه پیشرفت‌هایی که تاکنون حاصل شده تازه نتایج اولیه این تحول عظیم است و ما بایستی منتظر بهره‌گیری بسیار وسیع‌تری از این بابت در آینده باشیم.
باید صراحتا بگویم که هیچ چیز مرا راضی نخواهد کرد مگر آنکه ایران را در صف اول ملل مترقی جهان ببینم.
[2]
با پیام اشرف پهلوی، سازمان زنان ایران تشکیل شد!
روزنامه «اطلاعات» نوشت: با پیامی که والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی، ریاست عالیه شورای عالی جمعیت‌های زنان ایران، ایراد کرد سازمان زنان ایران تشکیل شد.
بر اساس گزارش روزنامه «اطلاعات» امروز پیام زیر از طرف والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی، ریاست عالیه جمعیت‌های زنان، ایراد شد.
در این پیام اشرف پهلوی تشکیل سازمان جدید زنان ایران را اعلام و تصریح کرد: جنبش اجتماعی بانوان ایران که از سال‌ها پیش با تشکیل گروه‌های مختلف و تخصصی آغاز شده بود، با به‌دست آوردن نتایج ثمربخش و غیرقابل انتظار این مراحل تکامل خود را طی می‌کند و این گروه‌ها در راه شناساندن مقام زن به جامعه نقش عمده‌ای ایفا کرده‌اند، ولی ضرورت ایجاب می‌کند همگام با تحولاتی که در کلیه شئون مملکت پیش آمده است نیروهای بیشتری فعالیت‌های گذشته را دنبال و با طرح‌ریزی برنامه‌های جدید کوشش دامنه‌داری را در جهت بهبود هر چه بیشتر رفاه حال زنان ایران آغاز کنند.
با توجه به مراتب فوق و برای رسیدن به این هدف مقدس و بارور نمودن نهال نهضت اجتماعی ایران مطالعات عمیق و همه‌جانبه‌ای بر روی تشکیلات و فعالیت‌های اجتماعی گروه‌های مختلف زنان توسط عده‌ای از متخصصین و کارشناسان امور اجتماعی آغاز گردید و پس از جمع‌آوری یک رشته اطلاعات و تنظیم و طبقه‌بندی و تجزیه و تحلیل آنها و با توجه به هدف‌های این جنبش عظیم اجتماعی و مقایسه آن با تحولات دامنه‌دار و سریع کشور، لزوم طرح و اجرای برنامه‌های وسیع‌تری برای توسعه فعالیت زنان ایران ضروری تشخیص داده شد و نتایج مطالعات کارشناسان ایجاب نمود که برای گسترش و توسعه فعالیت‌های زنان ایران تشکیلات نوینی پی‌ریزی گردد.
اینک نتایج مطالعات و بررسی‌های گروه تحقیق‌کننده به صورت اساسنامه جدیدی تنظیم و تدوین گردیده است و به موجب آن سازمان جدید زنان ایران با شعاع عمل بسیار وسیعی به‌وجود خواهد آمد و همه زنان کشور از هر طبقه و از هر درجه در آن شرکت خواهند کرد و این شرکت‌کنندگان همه دارای شرایط مساوی خواهند بود.
تلگرام هم‌دردی شاه به رئیس‌جمهوری ترکیه
روزنامه‌های امروز کشور نوشتند: شاهنشاه طی تلگرام تسلیتی که برای حضرت جودت سونای، رئیس‌جمهوری ترکیه، فرستادند از وقوع زلزله ترکیه و خسارات و تلفات آن ابراز تأسف فرمودند.
متن تلگرام شاهنشاه به قرار زیر است:
حضرت ژنرال جودت سونای رئیس‌جمهوری ترکیه
با تأسف و تأثیری عمیق خبر فاجعه غم‌انگیزی را که در نتیجه آن، کشور ترکیه دچار عزای ملی شده بود دریافت داشتم. بدین وسیله صمیمانه‌ترین مراتب تسلیت خود و هم‌دردی خویش را نسبت به خانواده‌های متعدد زلزله‌زدگان بدان حضرت ابراز می‌دارم.
محمدرضا پهلوی.
ایران از مراکش ده‌هزار تن کود شیمیایی می‌خرد
تیمسار سپهبد ریاحی، وزیر کشاورزی، امروز در سمینار چغندر قند اعلام داشت: طبق قراردادی که بین ایران و مراکش امضا شده، امسال ده‌هزار تن کود شیمیایی از مراکش وارد ایران خواهد شد و در مقابل آن به مراکش نفت صادر خواهد گردید.
ضمنا احتیاجات ایران به کود شیمیایی تا شروع کار دومین کارخانه کود شیمیایی، که مقدمات آن فراهم شده است، نیز کماکان از مراکش تأمین خواهد شد.
سفیر ایران به کویت رفت
آقای دکتر تاج‌بخش، سفیر ایران در کویت که برای مذاکره درباره مسائل مربوط به حوزه مأموریت خود به تهران آمده بود، روز پنجشنبه به کویت عزیمت کرد.
آقای دکتر تاج‌بخش پس از چند روز اقامت در کویت، مجددا به تهران باز می‌گردد تا در مذاکرات سه‌جانبه ایران، کویت و عربستان سعودی پیرامون فلات قاره خلیج فارس شرکت نماید.
سرپرست سابق دانشجویان ایرانی در آمریکا به کشور بازگشت!
آقای مهندس حبیب نفیسی، سرپرست سابق دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا که قریب چهار سال در این سمت انجام وظیفه می‌کرد، به تهران وارد شد.
«به دنبال شیوع وبا در عراق، مرزهای ایران و عراق به‌شدت کنترل می‌شود»
به دنبال گزارش‌های مربوط به شیوع وبا در عراق، بامداد امروز آقای دکتر شاهقلی، وزیر بهداری، به خبرنگار ما اظهار داشت: بر اثر شیوع بیماری وبا در عراق به کلیه مناطق مرزی غربی دستور داده شد که در کنترل افرادی که وارد خاک کشور می‌شوند شدت عمل به خرج دهند و کلیه افراد را قرنطینه نمایند.
چون قبلا پیش‌بینی می‌شد که کشورهای مجاور از نظر بیماری وبا آلوده باشند در کلیه مناطق مرزی شرقی و غربی واکسیناسیون افراد به طور کامل انجام شده است.
وزیر بهداری اضافه کرد: تاکنون از نظر بیماری وبا در خطوط مرزی دقت‌های لازم معمول می‌شد و هفته گذشته نیز دستور کنترل شدید افراد عراقی که وارد ایران می‌شوند داده شده بود و امروز با وصول گزارش‌های تازه دستور شدت عمل بیشتری به مأمورین مرزی داده شد.
[3]
پی‌نوشت‌ها
--------------------------------------------------------
[1]. کودتای آمریکایی 28 مرداد 1332، علیه نخست‌وزیر
مصدق، رویداد مهمی در تاریخ معاصر ایران بود. پس از سقوط دولت مصدق، برخی از افراد و سیاسیون که طرفدار سلطنت پهلوی بودند، به رهبری محمدرضاشاه، این رخداد را یک رستاخیز مردمی و قیام ملی نامیدند که کشور را از آشوب و افتادن به دامن کمونیسم رهانید و هماهنگ با این افراد، سیاستمداران و وزارت خارجه آمریکا به‌شدت فعال بود تا این واقعه را یک حرکت خودجوش مردمی و بدون دخالت آمریکا به جهانیان معرفی کنند.
در طرف مقابل بسیاری از ایرانیان در داخل و خارج از کشور، این رخداد و واقعه را کودتایی توصیف می‌کردند که با حمایت سازمان سیا، خواست ملی ایرانیان برای دموکراسی را خاموش کرد. بدین ترتیب 28 مرداد 1332 در زمان پهلوی همچون گسلی بود که مردم و سیاستمداران و طرفداران سلطنت پهلوی را از هم جدا می‌کرد. این نوشتار قصد دارد این رخداد را موشکافی کند و به این سؤال پاسخ دهد که چگونه شاه و طرفداران خارجی سلطنت پهلوی قصد داشتند کودتای 28 مرداد را به عنوان یک رستاخیز ملی به مردم ایران و دیگر کشورها بقبولانند.
کودتای سال 1332 پیامدهای بسیار درازمدت و عمیقی برجای گذاشت؛ چرا که دیگر شاه هیچ مشروعیتی در بین مردم ایران نداشت؛ مردمی که معتقد بودند او دست‌نشانده نیروهای خارجی به واسطه یک کودتاست و صلاحیت اداره کشور را ندارد. به همین خاطر پس از کودتای 28 مرداد 1332، محمدرضا پهلوی، که توسط آمریکا و انگلیس مجدد بر سرکار آمده بود، برای فریب اذهان عمومی و کسب مشروعیت مجدد قصد داشت این واقعه را یک انقلاب ملی و بدون مداخله بیگانگان نشان دهد. به همین منظور محمدرضا بارها در سخنرانی‌های خود در داخل و خارج از کشور واقعه 28 مرداد را انقلاب بدون خون‌ریزی و قهرمانانه مردم ایران برای حمایت از پادشاه محبوب خود نامید و آن را ستایش کرد.
رک: یرواند آبراهامیان،
تاریخ ایران مدرن، ترجمه ابراهیم فتاحی، نشر نی، 1389، ص 224.
برای نمونه او در اولین سالگرد کودتای 28 مرداد، در سال 1333 این‌گونه سخنرانی کرد: «در سال پیش شما فرزندان رشید ایران رستاخیز 28 مرداد را به‌پا کردید و ایمان خود را به حقایق جاوید به ثبوت رسانیده‌اید. شما به حکم سرشت پاک ایرانی و غیرت ملی برای حفظ آب و خاک و شرافت خود به طور ساده و طبیعی عملی را انجام داده‌اید که از اهمیت آن شاید بی‌خبر بودید. ظاهرا این است که وقتی خلاف اصول مشروطیت عده‌ای سرپیچی کرده و جمعی در مقابل قانون راه سرپیچی و طغیان پیش گرفتند بدون مواضعه قبلی مانند افراد یک خانواده که ناگهان با مهلکه روبه‌رو شده باشند یکدل و یک رأی در یک روز و یک ساعت در سراسر کشور قیام کردید و از پا ننشستید تا سرکشان را از خیالات شوم خانه‌‌برانداز خود پشیمان کردید و قانون را دوباره مستقر ساختید».
رک: محمدرضا پهلوی، م
جموعه تالیفات، نطق‌ها، پیام‌ها، مصاحبه‌ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران، ج 2، بی‌تا، صص 1486-1487.
با وجود از بین بردن مصدق و تمام سخنرانی‌ها و تبلیغ‌هایی که در آن، رهبر
جبهه ملی دشمن ایران و مشروطه معرفی شده بود، شاه هرگز از جذبه معنوی مصدق، خلاصی نیافت. در واقع کودتا مشروعیت حکومت محمدرضا پهلوی را سخت خدشه‌دار کرد و شاه را نزد مردم با انگلیس و قدرت‌های امپریالیستی به‌ویژه سازمان‌های سیا و ام‌آی‌سیکس همراه و مرتبط ساخت و دیگر تبلیغات رژیم اثر‌گذار نبود.
القای خودجوش بودن کودتای 28 مرداد به مردم
پس از وقایع 28 مرداد، شاه تنها به سخنرانی برای فریب اذهان عمومی اکتفا نکرد و قصد داشت در عمل به گونه‌ای رفتار کند که واقعه براندازی دولت مردمی را نتیجه یک رستاخیز یا جنبش ملی نشان دهد و بدین ترتیب کودتا را برای مردم توجیه کند. این امر به گونه‌ای بود که مدت زمان بسیار کوتاهی پس از وقوع کودتا، در اوایل شهریور، شاه به تمامی اوامر دخیل در این براندازی نشان‌های افتخاری با عنوان نشان درجه یک رستاخیز ملی داد. در این ارتباط سرهنگ نصرالله توکلی نیشابوری این عمل را این‌گونه در کتاب خاطرات خود تعریف کرده است: «چندین سرهنگ و امیر دیگر نیز به اعطای درجه و یا ترفیع مقام مفتخر شدند و تمامی افسرانی که به طور مستقیم در توطئه و یا اجرای کودتا شرکت و نقش عملیاتی فعال بر عهده داشتند، در هر درجه‌ای که بودند، از جمله افسران هم‌دوره من در گارد سلطنتی، به اعطای یک درجه بالاتر و همچنین نشان درجه یک رستاخیز نایل آمدند. بر روی نشان رستاخیز ملی، تصویر برجسته یک پهلوان رزمنده ملی نقش بسته بود که نیزه‌ای را در دهان اژدهایی که از دهانش آتش می‌بارید فرو کرده بود، اما مردم سرخورده ایران به این‌گونه امتیازات و القاب و از جمله عنوان "رستاخیز ملی" با خشم و درد می‌خندیدند و در بیشتر مجامع آن را به سخره می‌گرفتند».
رک: سرهنگ نصرالله توکلی نیشابوری،
آخرین سقوط آریاها، خاطرات اولین رئیس ستاد کل ارتش پس از انقلاب، 1393، ص 294.
در ادامه شاه فقط به دادن نشان رستاخیز ملی به اوامر دخیل در کودتا اکتفا نکرد و هرساله کسبه و اصناف بازار را مجبور می‌کرد به مناسبت 28 مرداد 1332 به عنوان یک جشن و رستاخیز ملی مردم، مغازه‌ها و خیابان‌ها را چراغانی کنند و جشن بگیرند؛ برای مثال در این ارتباط
علی دشتی، که خود از نزدیک شاهد این نوع تبلیغات بوده، این‌گونه بیان کرده است: «شاه عقده شدید پیدا کرده بود و از هنگام سقوط دکتر مصدق این فکر را در ذهن می‌پروراند که از حیث جلب افکار عمومی و وجهه ملی، جای دکتر مصدق را بگیرد تا مردم وی را چون او بستایند. در این باب شاه تشنه بود و عطش او را مأمورین انتظامی می‌خواستند به نحوی فرونشانند؛ ازاین‌رو به مناسبت 28 مرداد اصناف و کسبه را به چراغانی مجبور می‌ساختند. آن وقت شاه خیال می‌کرد که مردم از روی طوع و رغبت چنین می‌کنند غافل از اینکه همین اقدامات مأموران انتظامی موجبات نارضایتی مردم را فراهم می‌ساخت».
رک: علی دشتی،
عوامل سقوط محمدرضا پهلوی، گردآورنده مهدی ماحوزی، انتشارات زوار، 1389، صص 89-90.
[3].
اطلاعات، 29 مرداد 1345، صص 1، 13 و 16.
دریافت صفحه با کد QR