آصف‌الدوله | تاریخ معاصر

زهرا عباسی

میرزا عبدالوهاب خان شیرازی ملقب به نایب‌الوزاره و نصیرالدوله از رجال فاضل و با سواد، و پسر محمدجعفر خان کوچکترین فرزند بدرخان شیرازی رئیس جبه‌خانه شیراز بود و در سال 1242 هجری قمری در شیراز متولد شد. مقدمات عربی، تاریخ، جغرافیا و ادبیات را در همانجا فرا گرفته و در سال 1266 هجری قمری به همراه عمویش حاج محمدحسین خان جبه‌دارباشی به تهران آمد و به اتکای استعداد خود به تدریج تا مقام وزارت ترقی کرد.

در سال 1273 هجری قمری به نیابت دوم وزارت امور خارجه و سال بعد به منصب نایب‌الوزارگی و معاونت وزارت امور خارجه نایل گردید. سه سال بعد به اداره امور مهام خارجه آذربایجان منصوب گشت.

در سال 1288 هجری قمری شاه او را نصیرالدوله لقب داد و دو سال بعد رئیس گمرکات گردید و در سال 1291 هجری قمری وزیر تجارت و عضو دارالشورای کبری شد.

در 17 رمضان 1301 هجری قمری لقب آصف‌الدوله یافت و به جای محمدتقی خان رکن‌الدوله به ایالت خراسان و تولیت آستان قدس رضوی تعیین گردید. این دوره از مأموریت وی یک سال و نه ماه طول کشید و به فتنه و آشوب گذشت و شاه او را به تهران احضار کرد و در نتیجه در احوال روحی او اختلالی حاصل گشت و ناچار خانه‌نشین گشت. تا اینکه در روز دوشنبه 6 جمادی‌الاول 1304 در سن شصت و دو سالگی بر اثر سکته درگذشت. اسناد انتخاب شده مرتبط با ایشان مربوط به سالهای 1279 تا 1304هـ .ق و بیانگر صحت مطالب ذکرشده به قرار زیر هستند: واگذاری وزارت تجارت به نصیرالدوله، اعطای لقب آصف‌الدوله به میرزا عبدالوهاب خان نصیرالدوله، انتصاب وی به حکومت خراسان، اعطای شمشیر مکلل به جواهر به نامبرده و ...