این قرارداد در 11 ذیقعده 1337ه.ق (9 اوت 1919) با دولت بریتانیا و به همدستی وثوقالدوله نخستوزیر وقت منعقد شد. در سال 1919 دولت ایران هیئتی حامل خواستههای ایران (از جمله لغو قرارداد 1907، الغای کاپیتولاسیون و امتیازات خارجی به طور کلی، و غیره) را به کنفرانس صلح پاریس اعزام داشت، ولی انگلستان مشکلاتی در راه پذیرفته شدن نمایندگان ایران به کنفرانس صلح فراهم کرد، و قرارداد معروف به قرارداد 1919 را با دولت ایران منعقد کرد که به موجب آن کلیه تشکیلات نطامی و مالی ایران تحت نظارت انگلستان قرار میگرفت. پس از امضای این قرارداد بین وثوقالدوله و سرپرسی کاکس وزیرمختار انگلیس که خبر آن محرمانه نگاهداشته شده بود، انگلستان منتظر تصویب قرارداد از طرف مجلس ایران نشده ، یک هیئت نظامی به ریاست ژنرال دیکسون و یک هیئت مالی به سرپرستی آرمیتاژ اسمیت برای تشکیل سازمان جدید ارتش و اداره امور مالیه اعزام کردند، و مبلغ دو میلیون لیره به عنوان قرض با ربح صدی هفت برای اجرای برنامههای خود در اختیار دولت ایران گذاشتند، اما جامعه ملل این قرارداد خائنانه را که موجب میشد ایران تحتالحمایه انگلستان شود به رسمیت نشناخت. چرا که این قرارداد ایران را عملاَ به صورت تحتالحمایه انگلستان در میآورد. در ایران آزادیخواهان بر ضد آن قیام کردند، فرانسه و آمریکا هم انگلستان را به جهت تحمیل کردن چنین قراردادی به ایران مورد اعتراض قرار دادند.
وثوقالدوله عاقد قرارداد مخالفین را حبس کرد جراید را توقیف و احمد شاه قاجار را به اروپا روانه کرد، و به اجرای مواد قرارداد پرداخت. اما سرانجام مجبور به کنارهگیری شد و دولت میرزاحسنخان مشیرالدوله که بر سر کار آمد آن را موقوفالاجرا گذاشت و با کودتای سوم اسفند از میان رفت.
https://iichs.ir/vdcb.8bfurhbffiupr.html
iichs.ir/vdcb.8bfurhbffiupr.html