پیمان سنتو - تصاوير بزرگ

محمود میرزا حسینی

طرح ایجاد یک کمربند امنیتی از غرب اروپا تا جنوب شرق آسیا به ادعای جلوگیری از نفوذ کمونیسم، نیاز به یک حلقه‌ی زنجیر به نام پیمان بغداد داشت تا پیمان ناتو در غرب و پیمان سیتو در شرق آسیا را به یکدیگر مرتبط سازد. قرارداد این پیمان در 5/12/1333 در بغداد بین کشورهای پاکستان، ترکیه، عراق و انگلستان منعقد گردید و در آبان 1334 ایران رسماً به آن پیوست. کمی بعد آیت‌الله کاشانی طی اعلامیه‌ای به افشای اهداف آن پرداخت و فدائیان اسلام نیز در مخالفت با آن اقدام به ترور نافرجام حسین علا نخست‌وزیر در 25 آبان 1334 نمودند که به دستگیری و شهادت چند تن از اعضای سازمان ختم شد.

پس از بروز کودتای 1337 عبدالکریم قاسم در عراق و خروج آن کشور از پیمان، نام آن به سنتو (Central Treaty Organization) تغییر یافت. امریکا به ملاحظه شوروی رسماً در آن عضویت نداشت اما در کمیته‌های اصلی آن منجمله ” کمیته مبارزه با خرابکاری“ پیمان که تحت نظارت کارشناسان امریکا فعالیت داشت عضو بود و فاستر دالس وزیر خارجه، مجری سیاستهای آن کشور در سنتو بود. کمیته مذکور نقش عمده‌ای در سرکوب مبارزات مردمی ایفا می‌کرد و در سال 1350 کمیته مشترک ضد خرابکاری با حضور نماینده امریکا در سنتو و نمایندگان ارتش، ژاندارمری، شهربانی و ساواک به منظور سرکوبی مبارزات مردمی ایجاد شد.

اعلان بیطرفی، عدم کمک امریکا به پاکستان در جنگ 1965 با هند و تجزیه بخشی از خاک آن کشور در 1971 که منجر به تأسیس کشور بنگلادش شد، این واقعیت را برای شاه آشکار ساخت که در صورت تجاوز به ایران، نمی‌توان امیدوار به کمک امریکا بود. به تدریج با کاهش نگرانی ناشی از خطر نفوذ کمونیسم که ایجاد اتحادیه‌های متعدد اقتصادی در جهان را به دنبال داشت سران سنتو که به لحاظ سیاسی مواجه با مشکلاتی بودند و نیازمند حمایت از یکدیگر، تحت رهبری امریکا ” سازمان همکاری منطقه‌ای برای عمران (RCD)“ را بنیان نهادند که به مرور جای سنتو را گرفت و با خروج ایران از آن در اسفند 1357، پیمان مذکور در فروردین ماه 1358 منحل شد.

در اسناد ضمیمه این متن، تاریخچه و متن پیمان سنتو، مخالفت مسکو با پیمان، پرداخت سهمیه ایران به دفتر ضد اخلالگری و غیره مطرح شده است.

پیمان سنتو

نامه سرگرد خسروداد به اردشیر زاهدی و توصیه مساعدت با سرهنگ بدره‌ای معاون گارد شاهنشاهی و تیم همراه او جهت عزیمت به انگلستان برای شرکت در مسابقات تیراندازی سنتو با توجه به کسب رتبه اول در سال قبل [39-547-115ز]

پیمان سنتو

[۷۰ -13-2-4513 ش] (صفحه۲)

پیمان سنتو

متن مطالب بخش فارسی رادیو مسکو در مورد اجلاس وزرای خارجه سنتو و برنامه‌های اقتصادی آن سازمان با توجه به صرف 12 میلیارد دلار جهت امور نظامی توسط کشورهای عضو [69-13-2-4513 ش](صفحه۱)