اشرف پهلوی - تصاوير بزرگ

مهدی جنگروی

اشرف پهلوی در روز چهارم آبان ماه سال 1298 هجری شمسی در محله سنگلج تهران، پنج ساعت پس از تولد برادرش محمدرضا به دنیا آمد. پدرش رضاخان هنگام تولد او و برادرش هنوز در گمنامی به سر می‌برد و در لشکر قزاق درجه سرهنگی داشت. مادرش تاج‌الملوک آیرملو یکی از مهاجران روسیه به شمار می‌آمد، که بعد از انقلاب بلشویکی همراه خانواده‌اش به آذربایجان ایران نقل مکان کرده بود.

اشرف پهلوی در سن هفده سالگی به عقد علی‌محمد قوام پسر ابراهیم خان قوام‌الملک شیرازی درآمد. ازدواج اشرف با علی قوام در فضایی آکنده از رنگ و بوی سیاسی، بدون پیش‌زمینه‌های عاطفی و اخلاقی لازم برای پیوند زناشویی، به اشرف پهلوی تحمیل شد. او از خاطره این ازدواج به تلخی یاد کرده و می‌گوید : « در حالی که پیراهن سفید به تن داشتم، در مراسم عروسی مشترکی که برای من و شمس برپا شده بود، تن به ازدواج دادم. اما اگر پیراهن سیاه پوشیده بودم، مناسب‌تر بود.» ازدواج اشرف پهلوی با علی‌محمد قوام بیش از شش سال دوام نیاورد و در سال 1322 رسماً به طلاق انجامید. حاصل این ازدواج شهرام است که نام خانوادگی پهلوی‌نیا را برای خود برگزیده است.

در پی سفر اشرف پهلوی به مصر وآشنایی او با احمد شفیق، مقدمات ازدواج آنها فراهم آمد. احمد شفیق یک تاجر مصری بود. او پسر شفیق پاشا رئیس دفتر خدیو عباس حلمی بود، که بعد از انتخاب ملک فؤاد به سلطنت، از مصر تبعید و مقیم اروپا شد. ازدواج اشرف پهلوی با احمد شفیق در سال 1322 صورت گرفت. اما این ازدواج نیز از آسیب زوال در امان نماند و آنها در سال 1329، یعنی نه سال پیش از طلاق رسمی با توافق دوجانبه از هم جدا شدند. احمد شفیق در سال 1355 بر اثر بیماری سرطان درگذشت و فرزندان او شهریار و آزاده، نام خانوادگی شفیق را برگزیدند.

سومین شوهر اشرف پهلوی، مهدی بوشهری است. پدرش جواد بوشهری از خانواده‌های با نفوذ بوشهر به شمار می‌آمد. مهدی بوشهری سفیر سیار و رئیس هیئت مدیره فستیوال‌های هنری بود. وی در اواخر عمر رژیم محمدرضا پهلوی، سازمان گسترش سینمایی را تأسیس کرد و چند فیلم سینمایی مشترک با شرکت هنرپیشگان معروف جهان، در ایران تهیه کرد.

در دوران سلطنت پهلوی هیچ زنی به اندازه اشرف در سیاست داخلی و خارجی نقش‌آفرین نبود. او نقش اصلی را در کودتای 28 مرداد 1332 بازی کرد. وی در سیاستهای بین‌‌المللی ایران هم دخالت داشت. به مسافرتهای خارجی متعددی می‌رفت و از طرف برادرش، مذاکراتی را با دولتهای متخاصم ایران انجام می‌داد. برای نمونه، اشرف در سالهای بعد یکی از چهره‌های مهم در برقراری رابطه ایران با جمهوری خلق چین بود. او همچنین از سالهای دهه 1950 یکی از اعضای اصلی هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل محسوب می‌شد.

یکی از نخستین نقشه‌های او این بود که با استفاده از مطبوعات بتواند پایگاهی سیاسی برای محمدرضا پهلوی تدارک ببیند و برای این منظور با یافتن یک سردبیر مشتاق و با کمک مالی دربار، روزنامه اطلاعات را ارگان دربار ساخت.

اشرف پهلوی در رأس هرم تصمیم‌گیری‌های سیاسی در کشور قرار داشت و در زندگی خصوصی برادرش دخالت می‌کرد و تا آنجا پیش می‌رفت که میان شاه و ملکه‌اش آتش نفاق می‌انداخت و همچنین در مورد تصمیم‌گیریها خط اصلی را می‌داد و عقیده‌اش را به برادرش تحمیل می‌کرد و قدرتش به حدّی بود که محمدرضا پهلوی نمی‌توانست در مقابل وی مقاومت کند. 1

روزگاری به اشرف «اردک سیاه رضاشاه» می‌گفتند. اما بعدها یکی از روزنامه‌نویسان فرانسوی به او لقب « پلنگ سیاه» داده بود. لقبی که از شنیدنش خرسند می‌شد. اشرف در خاطرات خود اعتراف کرده است که از این عنوان خوشش آمده و آن را متناسب با خلقیات خود می‌داند. ” البرتو بلیجی“ یکی از روزنامه‌نگارانی که شرحی درباره زندگی اشرف نوشته، به وی لقب «ام‌الفساد» داده است. این لقب خشم اشرف را به دنبال داشت و به نظر وی از او جز یک بیمار جنسی با تمایلات سادیسمی، هیچ نکته مثبت دیگری ترسیم نشده است. 2

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. پهلوی، اشرف. چهره‌هایی در آیینه (متن کامل خاطرات اشرف پهلوی). تهران، امیرمستعان، 1380.
2. جمشیدی لاریجانی، اسمعیل. دوقلوی میرپنج. تهران، مهارت، 1376.

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی
4720-4

اشرف پهلوی

از راست: اشرف، شمس، رضاخان سردار سپه و محمدرضا پهلوی (1301)
62-144ق

اشرف پهلوی

رضاشاه و اشرف پهلوی در ایام تبعید در ژوهانسبورگ
1933-1ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی
1364-11ع

اشرف پهلوی

محمدرضا و اشرف پهلوی
1044-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی به همراه سگ دست‌آموز خود، در محوطه یکی از کاخهای سلطنتی
1361-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی و علی‌محمد قوام در روز ازدواج
1360-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی در سفر به مصر، در میان اعضای خانواده سلطنتی این کشور 1. اشرف پهلوی 2. ملک فاروق (پادشاه مصر) 3. فائزه (خواهر فوزیه) 4. فوزیه (همسر اول محمدرضا پهلوی)
63-554الف

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی و همسر دومش احمد شفیق
2071-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی به اتفاق احمد قوام نخست‌وزیر و برخی از اعضای کابینه وی، هنگام شرکت در یک مراسم 1. اشرف پهلوی 2. احمد قوام 3. منوچهر اقبال 4. شمس‌الدین امیرعلائی 5. احمد امیراحمدی 6. رقیه قراگزلو (همسر ناصرالملک) 7. فضل‌الله زاهدی 8. سهام‌الدین غفاری (ذکاءالدوله) 9. محمدعلی همایون جاه
1352- 11ع

اشرف پهلوی

علی‌اصغر حکمت در حال گرفتن فال اشرف پهلوی بر سر آرامگاه حافظ (1327) 1. احمد شفیق 2. اشرف پهلوی 3. علی‌اصغر حکمت
1346- 11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی و مهدی بوشهری همسر سوم وی در حال بازدید از تخت جمشید 1. اشرف پهلوی 2. مهدی بوشهری 3. جواد آشتیانی 4. فریدون توللی (شاعر) 5. کریم ورهرام
104-554الف

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی در سفر به چین در کنار چوئن لای نخست‌وزیر این کشور
179-554الف

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی در سفر به شوروی و ملاقات با لئونید برژنف صدر هیئت رئیسه این کشور 1. طهمورث آدمیت (سفیر ایران در شوروی) 2. اشرف پهلوی 3. لئونید برژنف 4. علی ایزدی
1355-11ع

اشرف پهلوی

محمدرضا و فرح پهلوی به اتفاق ملکه انگلستان و همسرش در ضیافت رسمی سفارت انگلیس در تهران از راست: پرنس فیلیپ (همسر ملکه انگلستان)، اشرف پهلوی، مهرداد پهلبد، محمدرضا پهلوی، الیزابت دوم (ملکه انگلستان) و فرح پهلوی
162-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی در سفر به شوروی، در جریان دیدار با نیکیتا خروشچف نخست‌وزیر این کشور 1. شهریار شفیق 2. نیکیتا خروشچف 3. اشرف پهلوی 4. مهدی بوشهری 5. طهمورث آدمیت
92-554الف

اشرف پهلوی

ملاقات اشرف پهلوی با کورت والدهایم دبیرکل سازمان ملل متحد
1403-11ع

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی در سفر به اوگاندا و ملاقات با ایدی امین رئیس‌جمهور این کشور
1401-11ع

اشرف پهلوی

یول براینر هنرپیشه آمریکایی در حاشیه بازی در یک فیلم سینمایی در اصفهان، در کنار اشرف و شهناز پهلوی 1. ابراهیم پارسا (استاندار اصفهان) 2. جواد مسعودی 3. یول براینر 4. علی ایزدی 5. لیلی جهان‌آرا (امیرارجمند) 6. اشرف پهلوی 7. نصرت‌الله کاسمی 8. شهناز پهلوی 9. شهریار شفیق (پسر اشرف پهلوی)
209-554الف

اشرف پهلوی

اشرف پهلوی رئیس و سایر اعضای هیئت امنای سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی در ملاقات با محمدرضا پهلوی 1. عبدالله ریاضی 2. جعفر شریف‌امامی 3. جمشید آموزگار 4. اشرف پهلوی 5. منوچهر اقبال 6. محمدرضا پهلوی 7. علینقی عالیخانی 8. هادی هدایتی 9. منوچهر شاهقلی 10. جواد آشتیانی 11. محمدصفی اصفیاء 12. مصطفی مصباح‌زاده 13. یوسف خوش‌کیش 14. نصرت‌الله کاسمی 15. طاهر ضیائی
5737-11ع