احمد آقاخان (امیراحمدی) فرزند «سرتیپ تقی آقا» در سال 1267 خورشیدی در تهران متولد شد و در سن شش سالگی به مدرسه «افتتاحیه» واقع در محله سنگلج تهران و سپس به مدرسه «تربیت» رفت. چون فرزند افسر قزاقخانه بود در مدرسه قزاقخانه که در آن موقع به دست روسها اداره میشد، به ادامه تحصیل پرداخت.
در سن چهارده سالگی به فوج گارد سوار قزاق انتقال یافت و با درجه گروهبان دومی، وکیلباشی (قائممقام) فوج گارد سوار شد. امیراحمدی در چند زد و خورد داخلی شرکت کرد و چون رشادت، تهور و قساوت وی مورد توجه فرماندهان قرار گرفت، تا درجه سرهنگی ارتقا مقام یافت.
پس از کودتای سوم اسفند 1299، احمد آقاخان به درجه میرپنجی دست یافت و اولین مأموریت وی بعد از کودتا، سرکوبی شورش اسماعیل خان امیرمؤید سوادکوهی در مازندران بود که منجر به متواری شدن امیرمؤید و فرزندان وی گردید.
در سال 1301 خورشیدی که مقدمات تشکیل پنج لشکر در ایران فراهم شد، با درجه امیرلشکری (سرلشکر) به فرماندهی لشکر غرب که مرکز آن در همدان بود، منصوب گردید و برای اعاده امنیت در آن منطقه، دست به اقدامات شدیدی زد. به ویژه برای سرکوب الوار از هیچ نوع اقدام حاد و تندی خودداری ننمود و سرانجام در مأموریت لرستان به دریافت عالیترین نشان نظامی آن زمان یعنی نشان ذوالفقار نایل آمد.
سرلشکر امیراحمدی کمی قبل از به سلطنت رسیدن رضاخان، در شهریور ماه 1304 به سمت رئیس کل امنیه مملکتی (ژاندارمری) برگزیده شد و قریب چهار سال در این سمت باقی ماند و مأموریتهای جنگی زیادی از جمله مأموریت آذربایجان انجام داد و فرماندهی لشکر آذربایجان را نیز به عهده داشت.
در سال 1308 شمسی او نخستین کسی بود که به دستور رضاشاه در ایران به درجه سپهبدی رسید. در شهریور 1320 هنگامی که نیروهای متجاوز انگلستان و شوروی وارد خاک ایران شدند رضاشاه قبل از ترک کشور، سپهبد امیراحمدی را به سمت فرماندار نظامی تهران منصوب مینماید تا وی از بروز و گسترش هرج و مرج و آشوب در پایتخت جلوگیری کند. امیراحمدی در شانزدهم آذر 1320 برای اولین بار در ترمیم کابینه فروغی به عنوان وزیر کشور شرکت کرد و پس از آن نیز در کابینه قواملسلطنه (18 مرداد 1321) به وزارت جنگ برگزیده شد و در ماجرای 17 آذر ماه همان سال که منجر به آتش زدن خانه قوامالسلطنه و غارت دکاکین و مغازهها شد، به عنوان فرماندار نظامی تهران وارد ساختمان شهربانی کل کشور گردید و ظرف چند ساعت تظاهرات خونین مخالفین دولت را متوقف کرد.
پس از سقوط قوام و روی کار آمدن علیاصغر سهیلی در تاریخ 28/11/1321، پست وزارت جنگ مجدداً به امیراحمدی واگذار شد و در تمام مدت نخستوزیری سهیلی، در این سمت باقی ماند. امیراحمدی در کابینههای کوتاه مدت ساعد، بیات، صدر و حکیمی سمتی نداشت و فقط مسئولیت بازرسی نواحی ارتش به عهده وی بود.
سپهبد امیراحمدی در 25 بهمن 1324 بر اثر پافشاری شاه وارد کابینه قوام شد و در چهار کابینه او پست وزارت جنگ را عهدهدار بود ولی به علت ناسازگاری با سیاستها و خواستههای قوامالسلطنه، از کابینه وی خارج شد.
امیراحمدی در ششم دی ماه 1326 نیز جایی برای خود باز کرد و در کابینه ابراهیم حکیمی بر مسند وزارت کشور نشست. وی همچنین در 23 خرداد ماه 1327 در کابینه عبدالحسین هژیر و در 30 آبان ماه 1327 در کابینه محمد ساعد به وزارت جنگ منصوب شد.
اولین سپهبد ایران در سال 1328 پس از بازنشستگی و تأسیس مجلس سنا، از سوی شاه مقام سناتور انتصابی تهران را گرفت و تا زمان مرگ به مدت 16 سال این مقام تشریفاتی را عهدهدار بود. وی در طول حیات خود هشت بار وزیر جنگ، دو مرتبه وزیر کشور، پنج نوبت فرماندار نظامی تهران، دو بار فرمانده کل ژاندارمری و سالها فرمانده لشکرهای لرستان و آذربایجان بوده است.
امیراحمدی در روز پنجم آذر ماه سال 1344 در سن 77 سالگی بر اثر ابتلاء به بیماری سرطان خون در تهران درگذشت. او یکی از متمولین درجه اول ایران بود و مستغلات زیادی در تهران داشت. مردی بود جسور، بی رحم، قلدر، جدی، وظیفهشناس و حریص نسبت به جمعآوری مال و مکنت. با زیردستان خود به خشونت رفتار میکرد و شخصاً در مقام تعزیر و تنبیه افراد برمیآمد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منابع و مآخذ:
1. حسن مرسلوند، زندگینامه رجال و مشاهیر ایران، تهران، الهام، 1369. ج 1.
2. باقر عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، تهران، گفتار، 1372. ج 1 و 2.
3. باقر عاقلی، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، گفتار، علم، 1380. ج 1.
4. غلامحسین زرگرینژاد، خاطرات نخستین سپهبد ایران احمد امیراحمدی، تهران، مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، 1372. ج 1.
577- 1ع احمد امیراحمدی در جوانی، در لباس رزم مردان لر
سپهبد احمد امیراحمدی
556- 1ع امیرلشکر (سرلشکر) احمد امیراحمدی پس از دریافت نشان تمثال
سپهبد احمد امیراحمدی
539- 1ع امیرلشکر احمد امیراحمدی فرمانده لشکر غرب با نشان ذوالفقار
سپهبد احمد امیراحمدی
547- 1ع احمد امیراحمدی فرمانده لشکر غرب، سوار بر اسب مخصوص خود در منطقه لرستان
سپهبد احمد امیراحمدی
3761- 1ع سرلشکر احمد امیراحمدی رئیس کل امنیه مملکتی (فرمانده ژاندارمری کل کشور) در میان افسران تحت امر خود (1304-1308هـ .ش.) 1. فرجالله آق اولی 2. احمد امیراحمدی 3. محمدحسین جهانبانی
سپهبد احمد امیراحمدی
3763- 1ع امیرلشکر احمد امیراحمدی فرمانده لشکر غرب، در حال بازدید از اردوگاه خوانین لُر پس از تسلیم شدن آنها (1307/7/22 هـ .ش)
سپهبد احمد امیراحمدی
541- 1ع احمد امیراحمدی در سفر به اروپا
سپهبد احمد امیراحمدی
471- 4ع جمعی از رجال، معاریف و امرای ارتش به همراه همسرانشان در یک مراسم رسمی به مناسبت سالگرد واقعه کشف حجاب (1314-1316هـ .ش) 1. واسلی کارگار (همسر یزدانپناه) 2. مرتضی یزدانپناه 3. صادق صادق (مستشارالدوله) 4. عیسی صدیق 5. حاجیعلی رزمآرا 6. صفیه نمازی (فیروز) 7. حسن میمند 8. سپهبد احمد امیراحمدی 9. کریم آقا بوذرجمهری 10. سرلشکر اسماعیل امیرفضلی (وزیر جنگ) 11. محمود جم (نخستوزیر) 12. حسن اسفندیاری (رئیس مجلس شورای ملی) 13. علیقلی انصاری
سپهبد احمد امیراحمدی
5661- 1ع امیرلشکر احمد امیراحمدی فرمانده لشکر غرب در حال بازدید از جاده و تونل در دست احداث در منطقه لرستان
سپهبد احمد امیراحمدی
1813- 1ع امیرلشکر احمد امیراحمدی فرمانده لشکر غرب، به همراه رضاشاه در منطقه لرستان (1307هـ .ش.)
سپهبد احمد امیراحمدی
3172- 1ع محمدرضا پهلوی (ولیعهد) و همسرش فوزیه در یک مراسم رسمی (1319هـ .ش) 1. محمدرضا پهلوی 2. فوزیه 3. مظفر اعلم 4. محمود جم 5. علی سهیلی 6. سپهبد احمد امیراحمدی 7. سرلشکر کریم آقا بوذرجمهری 8. سرلشکر عزیزالله ضرغامی
سپهبد احمد امیراحمدی
4863- 1ع رضاشاه در حال توزیع گواهینامه پایان دوره فارغالتحصیلان دانشگاه جنگ 1. محمدرضا پهلوی 2. رضاشاه پهلوی 3. احمد امیراحمدی 4. محمد نخجوان 5. مرتضی یزدانپناه 6. محمد شاه بختی 7. محمد محتشمی 8. ایرج مطبوعی 9. هادی آتابای 10. عزیزالله ضرغامی 11. فرجالله آق اولی 12. اسماعیل شفایی
سپهبد احمد امیراحمدی
546- 8ع امرای ارتش و مقامات کشور به همراه همسرانشان، هنگام حضور در محل سفارت انگلستان در تهران (1320-1324هـ .ش1. سپهبد احمد امیراحمدی 2. مرتضی یزدانپناه 3. علی ریاضی 4. حسن ارفع 5. سرتیپ غلامعلی انصاری 6. محمدحسین فیروز 7. کریم هدایت 8. احمد نخجوان 9. ریدر ویلیام بولارد (وزیرمختار انگلیس در ایران) 10. واسیلی کارگار (همسر یزدانپناه) 11. امیرحسین عطاپور
سپهبد احمد امیراحمدی
1857- 124ط محمدرضا پهلوی به همراه علی سهیلی نخستوزیر و برخی از اعضای کابینه وی، در دانشکده افسری (1321-1323هـ .ش) 1. امانالله اردلان 2. علی سهیلی 3. محمد دفتری 4. جواد ظهیرالاسلام 5. محمدرضا پهلوی 6. احمد امیراحمدی (وزیر جنگ) 7. مرتضی یزدانپناه
سپهبد احمد امیراحمدی
3494- 1ع سپهبد احمد امیراحمدی وزیر جنگ کابینه دوم ائتلافی قوامالسلطنه (1325هـ .ش) 1. محمدحسین فیروز 2. احمد امیراحمدی 3. مظفر فیروز 4. انوشیروان سپهبدی 5. احمد قوام 6. فریدون کشاورز 7. اللهیار صالح 8. ایرج اسکندری 9. عبدالحسین هژیر 10. منوچهر اقبال 11. مرتضی یزدی 12. شمسالدین امیرعلایی
سپهبد احمد امیراحمدی
3325- 1ع کابینه سوم احمد قوام در محوطه کاخ سعدآباد (پس از خروج وزرای تودهای) (1325هـ .ش) از چپ: ابوالحسن صادقی، محمدولی میرزا فرمانفرمائیان، علیاکبر موسویزاده، عزیزالله اعزاز نیک پی، احمد امیراحمدی (وزیر جنگ)، احمد قوام، حمید سیاح، عبدالحسین هژیر، منوچهر اقبال، شمسالدین امیرعلایی، علی شایگان
سپهبد احمد امیراحمدی
3326- 1ع سپهبد احمد امیراحمدی وزیر جنگ کابینه چهارم قوامالسلطنه (1325-1326هـ .ش) از چپ : علیاکبر موسویزاده، ابوالحسن صادقی، فرجالله آق اولی، منوچهر اقبال، احمد امیراحمدی، محمدعلی همایون جاه، احمد قوام، عبدالحسین هژیر، مصطفی عدل، غلامحسین فروهر، علیاصغر حکمت، احمدحسین عدل، علی نصر، سلمان اسدی
سپهبد احمد امیراحمدی
1393- 4ع کابینه عبدالحسین هژیر در یک جلسه کاری (1327هـ .ش) از چپ: محمدعلی نظام مافی، عباس ادهم، فخرالدین شادمان، جواد بوشهری، موسی نوری اسفندیاری، سپهبد احمد امیراحمدی (وزیر جنگ)، عبدالحسین هژیر، مصطفی عدل، جمال امامی، نادر آراسته، منوچهر اقبال
سپهبد احمد امیراحمدی
4915- 4ع خیرمقدمگویی حسامالدین دولتآبادی شهردار تهران به ملک عبدالله پادشاه اردن (1328/5/6 هـ .ش) 1. ملک عبدالله پادشاه اردن 2. محمد ساعد (نخستوزیر) 3. احمد امیراحمدی (وزیر جنگ) 4. زینالعابدین رهنما 5. حمید سیاح 6. غضنفرعلی خان (سفیر پاکستان در ایران) 7. علی هیئت 8. حسامالدین دولتآبادی
سپهبد احمد امیراحمدی
2333- 11ع کابینه محمد ساعد با حضور سهپبد امیراحمدی وزیر جنگ و سایر اعضا (1327-1329هـ .ش) از چپ: هادی طاهری، آقاخان اشرفی، منوچهر اقبال، علیاصغر حکمت، محمد سجادی، امیراعلم، نادر آراسته، محمد ساعد، جمال امامی، احمد امیراحمدی، عباسقلی گلشائیان و احمد مقبل
سپهبد احمد امیراحمدی
554- 1ع سپهبد احمد امیراحمدی، در لباس رسمی نظامی
سپهبد احمد امیراحمدی
2935- 11ع سناتور احمد امیراحمدی (نشسته صف اول نفر سوم از چپ) در میان سایر نمایندگان دوره اول مجلس سنا، در محوطه مجلس شورای ملی (اردیبهشت 1331هـ .ش) تذکر: توضیحات کامل این عکس در نمایشگاه عکس رجال تقیزاده آورده شده است
سپهبد احمد امیراحمدی
3732- 11ع سپهبد احمد امیراحمدی و همسرش توران هاجر اسلامی به اتفاق فرزندان، عروسها و دامادهای خودشان
سپهبد احمد امیراحمدی
3435- 4ع احمد امیراحمدی
سپهبد احمد امیراحمدی
153- 132 الف تشییع جنازه سهپبد احمد امیراحمدی در حیاط مسجد سپهسالار تهران (آذر 1344هـ .ش)