[1] .
سپید و سیاه، ۸ اردیبهشت ۱۳۴۶، ص ۳. مینو صمیمی در کتاب «پشت پرده تخت طاووس» درباره تاجگذاری محمدرضا پهلوی نوشته است: بازگشتم به ایران در سال 1967م مصادف بود با جشنی که به مناسبت تاجگذاری شاه در ایران برگزار میشد. موقعی که قصد عزیمت از سوئیس داشتم، روزنامههای آن کشور پر بود از گزارشهای انتقادآمیز در مورد جریان تاجگذاری شاه. و در یکی از آنها خواندم که معمولیترین وسیله مورد استفاده شاه و ملکه در این مراسم، شنلهایی است که با قطعات الماس و یاقوت و زمرد تزیین شده است.
طبق نوشته روزنامههای سوئیس: شاه در حالی قصد داشت به عنوان فرمانروای یک ملّت فقیر و عقبافتاده تاجگذاری کند که جواهرات تاج مورد استفاده او را 3380 الماس، 388 مروارید، 5 زمرّد و 2 یاقوت درشت تشکیل میداد، و روی تاج ملکه نیز ــ که از طلا و پلاتین ساخته شده بود ــ 1469 الماس، 105 مروارید، 36 زمرّد، و 366 یاقوت وجود داشت.
در زمانی که تبلیغات گوناگون پیرامون واقعه تاجگذاری شاه از همه سو جریان داشت، بسیاری منابع مطلع در سوئیس به وجود فقر گسترده در ایران اشاره میکردند و بهخصوص فیلمهایی از تلویزیون سوئیس پخش میشد که وضع اسفناک زندگی هموطنانم را به معرض تماشا میگذاشت.
این فیلمها که مسلما به صورت محرمانه دور از چشم ساواک و بدون گذر از صافی سانسور رژیم، توسط خبرنگاران خارجی از مناظر تأثرانگیز کشورم تهیه شده بود، واقعیتهای موجود در ایران را مجسم میکرد؛ و پرده خوش آب و رنگی را کنار میزد که رژیم شاه آن را برای پوشاندن حقایق تلخ و ناگوار بر سراسر ایران گسترده بود.
من در فیلمهایی که زندگی مردم ایران را در خانههای گلی بدون برق و آب و بهداشت نشان میداد، با مشاهده کودکانی که با پای برهنه در کوچههای تنگ انباشته از زباله بازی میکردند، واقعا متأثر میشدم و از خود میپرسیدم: با وجود چنین شرایط اسفناکی در ایران، شاه چگونه توانسته تصمیم به تاجگذاری بگیرد و خود را شاه شاهان بنامد؟!
... بلافاصله پس از ورود به تهران، گویی که تمام رؤیاهایم بهیکباره نیست و نابود شده باشد، خود را در یک شهر مصنوعی و بیهویت یافتم که جامعهای ماشینی اصالت آن را دفن کرده بود.
... با مشاهده جلوههای فریبنده تهران و ساختمانهای بیقوارهای که در هر سو سر برافراشته بود، احساس میکردم هیچ چیز که با هویت اصلی من تطبیق داشته باشد در اطراف خود نمیبینم.
رک: مینو صمیمی،
پشت پرده تخت طاووس، ترجمه دکتر حسین ابوترابیان، تهران، اطلاعات، 1368، صص 45-47.