انتخابات از مشروطه تا انقلاب اسلامی در آیینه اسناد - تصاوير بزرگ

حسین کلاته
انتخابات یک فرآیند تصمیم گیری رسمی و قانونی است که طی آن مردم برای اداره کشور ، با ریختن رای به صندوق های انتخاباتی ، شخص یا اشخاصی را برای مقامی مشخص و برای مدت معینی برمی گزینند. انتخابات ممکن است برای تعیین افراد جهت کرسی های مجلس قانون گذاری، تعیین رئیس جمهور، انتخاب شوراهای شهر و روستا و ... باشد که با رای مستقیم مردم امکان پذیر است. در ضمن بسیاری از سازمان های خصوصی، باشگاه ها، انجمن ها، احزاب و ... نیز با رای مستقیم اعضای مرتبط، نمایندگان خود را انتخاب می نمایند. در هر کشور و هر انتخابی ، شرایطی وجود دارد که افراد باید شرایط انتخاب کردن و یا انتخاب شدن را داشته باشند.

نهضت عدالتخواهی در ایران که پایه های اولیه آن در دوره ناصرالدین شاه قاجار گذارده شده بود در دوره مظفرالدین شاه به اوج خود رسید و منجر به تاسیس مجلس قانونگذاری در ایران شد. هر چند انتخابات دوره اول مجلس شورای ملی بر طبق سنت باستانی ایران ، صنفی و طبقاتی بود و از اقشاری چون شاهزادگان، روحانیون، تجار و... به مجلس راه یافتند ولی پایه های دموکراسی و مراجعه به آراء و افکار مردم هموار گردید. تا پیروزی انقلاب اسلامی تعداد بیست و چهار دوره انتخابات مجلس شورای ملی برگزار گردید و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز انتخابات مختلف و متعددی در ایران با حضور گسترده مردم برگزار شده است. در ذیل تعدادی از اسناد و مکاتبات ، من‌جمله: دستور تاسیس مجلسی از شاهزادگان، علماء و اعیان در دارالخلافه تهران ، نحوه حضور مظفرالدین شاه در مراسم افتتاحیه اولین دوره مجلس شورای ملی، تبریک علماء به مناسبت انتخاب 5 نفر از علمای طراز اول جهت نظارت بر اسلامی بودن قوانین مصوب، تعرفه انتخاباتی، توصیه به جهت انتخاب افراد مد نظر حکام وقت، برای نمایندگی در دوره های مختلف، فهرست نمایندگان و گرایشات سیاسی آنها، تحریم انتخابات و ... ارائه می‌شود.

تلگراف مشیر الدوله به عضدالملک در باره دستخط مظفر الدین شاه قاجار دائر بر دستور تاسیس مجلسی از شاهزادگان و علماء و اعیان در دارالخلافه تهران و ...

شماره آرشیو: 27109ق

نامه سپهدار اعظم وزیر جنگ به نایب السلطنه مبنی بر تشریح چگونگی حضور محمدعلی شاه قاجار در مراسم افتتاح مجلس شورای ملی

شماره آرشیو: 89ق

تبریک اتحادیه علما به رئیس مجلس شورای ملی به دلیل انتخاب 5 نفر از علماء منجمله آیت اله سیدحسن مدرس به عنوان علمای طراز اول در مجلس شورای ملی

شماره آرشیو: 9-19-144م

تعرفه انتخاب نمایندگان مجلس شورای ملی. این تعرفه مربوط به کریم امیر حکمت است.

شماره آرشیو: 43156پ

تلگراف مهدیقلی خان هدایت حاکم آذربایجان به سید ضیاء الدین طباطبایی رئیس الوزراء مبنی بر پیشنهاد ابطال انتخابات مجلس شورای ملی به علت حضور نظامیان و قشون بیگانه در مملکت و تجدید آن مشروط به تخلیه مملکت از قشون خارجی در شمال و جنوب کشور

شماره آرشیو: 22606ن

تلگراف رضا خان وزیر جنگ به ایالت فارس مبنی بر انتخاب حاج آقا سلطان العلماء به جای ضیاء الواعظین و جوابیه آن مشعر بر خاتمه انتخابات

شماره آرشیو: 103532 و 103531ق

رونوشت و تلگراف رمز رضا خان وزیر جنگ به ایالت فارس مبنی بر جلوگیری از پیروزی نوبخت و ضیاء الواعظین در انتخابات و درخواست شرکت حکمت به عنوان کاندیدای شهر جهرم

شماره آرشیو: 103517 و 103516ق

نامه تیمور تاش وزیر دربار پهلوی مبنی بر دستور انتخاب میرزا محمود به نمایندگی از شهرستان لار

شماره آرشیو: 103503ق

رونوشت وتلگراف رمز امان الله جهانبانی فرمانده لشکر شرق به اعتمادی رئیس ساخلوی قاینات دایر بر لزوم انتخاب شدن سلمان اسدی به نمایندگی مجلس شورای ملی از سیستان

شماره آرشیو: 889پ

نامه انجمن نظات بر انتخابات مشهد دائر بر انجام رای گیری و اعلام اسامی نمایندگان و تعداد آراء آن ها

شماره آرشیو: 24-3012-8188-الف

فهرست اسامی نمایندگان دوره پانزدهم مجلس شورای ملی همراه با گرایشهای سیاسی

شماره آرشیو: 29148 تا 29139ق

اعلامیه فدائیان اسلام (بر اساس دستخط نواب صفوی از زندان قصر) مبنی بر توصیه عدم شرکت در انتخابات و هر گونه تماس با مراکز انتخاباتی

شماره آرشیو: 8-26-256-الف

نامه جمعیت های زنان ایران مبنی بر درخواست توجه به موضوع «اعطای حق شرکت در انتخابات مجلس شورای ملی به زنان ایران»

شماره آرشیو: 38-2004-115ف

اعلامیه تبلیغاتی جمعیت های زنان در معرفی کاندیدا های خود جهت شرکت در انتخابات انجمن های شهر

شماره آرشیو: 4-57-256-الف

نامه کریم سنجابی، شاپور بختیار و داریوش فروهر به محمدرضا پهلوی مبنی بر محکوم کردن دولت به اتهام نادیده گرفتن حقوق انسانی و آزادی های فردی و اجتماعی، نقض قانون اساسی، تمکین به اصول مشروطیت، احیاء حقوق ملت، آزادی زندانیان و ... در سال 1356

شماره آرشیو: 32 و 31-1-151خ

اعلامیه آیت الله حاج سید علی بهبهانی در اعتراض به تجاوزات آشکار دستگاه حاکم در بازداشت امام خمینی و آیت اله قمی محلاتی و تهدید علما به ترک تهران و غیر قانونی دانستن انتخابات دولتی

شماره آرشیو: 15-51-256-الف

https://iichs.ir/vdcg.q9trak93tpr4a.html