محمدرضا پهلوی در کتاب «مأموریت برای وطنم» در توجیه نقش مستقیم خود در تشکیل و تحمیلِ دو حزب فرمایشی مردم و ملّیون، میگوید که به دلیل تازگی مفهوم دموکراسی پارلمانی و احزاب سیاسی برای ملت ایران، «فکری از این سخیفتر نیست که تصور شود ممکن است احزاب سیاسی ما یکباره از میان مردم و به دست مردم بهوجود آیند و به رشد و نمو و کمال برسند» [رک:
توهین ضمنی محمدرضا پهلوی به ملت ایران] اما سند زیر از ساواک نشان میدهد که منظور از تازگی مفهوم احزاب سیاسی برای خود او و اطرافیانش بوده نه ملت ایران:
ساواک طی گزارشی در اواسط شهریور 1337 درباره نقش تودهایهای سابق (که پس از کنارهگیری از
حزب توده به خدمت حکومت پهلوی وارد شده بودند)، در توسعه فعالیتهای حزب مردم و مقایسه وضعیت آن با حزب ملّیون، چنین خاطرنشان میکند:
«اخیرا طبق تصمیم کارگردانان حزب مردم حوزههای حزبی مرتبا در منازل افراد تشکیل و چون کارگردانان تشکیلات داخلی حزب مذکور را عموما افرادی که سابقا در حزب توده بودهاند تشکیل میدهند روی این اصل توانستهاند به میزان قابل ملاحظهای دیسیپلین حزبی را برقرار سازند، ولی در حزب ملّیون با اینکه دو ماه است اقدام به تشکیل حوزه شده حتی برای نمونه یک حوزه حزبی هم تشکیل نگردیده است و آنهایی که عضو حزب ملّیون هستند حتی هیئت مؤسسین آن از سیاست روز حزب بیاطلاع میباشند. عدم تشکیلات صحیح داخلی در حزب ملّیون سبب شده است غیر از کارمندان دولت و کارگران، که به دستور مقامات مسئول خود آنکت حزبی را پر کردهاند، طبقات از قبیل اصناف تهران و دانشجویان و افرادی که دارای شغل آزاد میباشند رسما عضویت حزب را نپذیرند».1