نگرانی ساواک از دیدار علما/ مخالفت علما با لایحه خانواده/ ساواک به دنبال نام کسانی که به آیتالله میلانی پول میدهند!/ دبیر کل حزب ایران نوین انتخاب شد/ سفرهای خارجی شاه هفته آینده آغاز میشود!/ اعتصاب حمام زنان چیذر پیروز شد/ دیدار سفرای جدید چین ملی و سیلان با شاه/ در انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی/ کانون ایران و آلمان/ «چشم فرشته عدالت را باز کنید تا عدل و داد گسترش یابد»/ خاورمیانه آماده جنگ شد
نگرانی ساواک از دیدار علما
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 27 اردیبهشت 1346 «برابر اعلام ساواک قم اشخاص مورد بحث روز 21 /2 /46 به قم وارد و پس از ملاقات با آیتالله گلپایگانی و شریعتمداری بعد از ظهر همان روز به تهران مراجعت نمودهاند».
این سند میافزاید: «خواهشمند است دستور فرمایید با توجه به اهمیت موضوع ضمن تسریع در انعکاس هرگونه اطلاعات مکتسبه در این زمینه نسبت به تعیین محل جلسهای که علمای تهران تشکیل دادهاند و شناسایی اشخاص مزبور و سایر افرادی که در جلسه مورد بحث شرکت داشتهاند و تعیین اینکه نامبردگان با راهنمایی چه شخصی یا اشخاصی و به چه منظوری به قم عزیمت کردهاند اقدام سریع معمول و نتیجه را اعلام دارند».[1]
مخالفت علما با لایحه خانواده
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 27 اردیبهشت 1346 درباره شیخ حسن سعید تهرانی «نامبرده بالا طی نامهای اخیرا جهت آیتالله میلانی (از روحانیون افراطی مشهد) ارسال نموده و ضمن اعلام وصول نامه میلانی یادآور شده قبلاً از اقدامات میلانی وسیله دوستان مطلع و دستورات او را تا حدود امکان اجرا نموده است».
این سند میافزاید: نویسنده در این نامه اضافه نموده: پس از انتشار لایحه حمایت خانواده از مراجع تهران و قم درخواست نموده که نظریه خود را ابراز دارند. کتبا نیز به مجلس شورا و سنا نوشته شده و بعدا با نجف صحبت گردیده آیاتالله گلپایگانی و شریعتمداری هم مراتب را شفاها و کتبا به دولت اطلاع دادند و همچنین در موقع وصول نامه میلانی باز با آقایان صحبت شد و نامه را ارائه دادم بنا شده میلانی هم کتبا یا تلگرافا مواردی را که مخالف با قوانین اسلام است به مجلس و دولت اعلام نماید.
از قم از طرف شریعتمداری اطلاع دادند که سه نفر مأمور از طرف مجلسین و دولت با ایشان ملاقات و قول دادند مواردی که مخالف است حذف نمایند و ضمنا مأمور دولت اعلام داشته که طبق یادداشتی که سفیر ما از عراق فرستاده آقای حکیم هم مخالفت نموده و شاید تا حدودی عصبانی هم بودهاند و من قول میدهم رضایت آقایان فراهم شود.
درهر صورت آقایان نوعا بهوسیله تلگراف و یا نامه مخالفت خود را به مجلس که محل قانونگذاری است اعلام داشتهاند. هرچه اینگونه تلگرافات که البته باید صورت فتوا بدون تعرض و تندی باشد به وضعی که رسیدی هم دریافت دارند مخابره شود، بهتر است.
در «ملاحظات» این سند آمده است: خواهشمند است دستور فرمایید با توجه به سوابق نامبرده فوق و فعالیتهای اخیر و ضمن تسریع در اعلام نتیجه اقدامات معموله با استفاده از کلیه امکانات موجود اعمال و رفتار و تماسهای نامبرده را بهطور غیرمحسوس تحت نظر قرار داده و به محض مشاهده فعالیت مضره و مشکوکی مراتب را به موقع اعلام دارند.[2]
ساواک به دنبال نام کسانی که به آیتالله میلانی پول میدهند!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 27 اردیبهشت 1346 «گزارش واصله از ساواک تهران حاکی بود که حاج سیدحسین مدنی میلانی، پسر عموی آیتالله میلانی، که در انتهای بازار کفاشها سرای رحیمیه حجره دارد، به مشهد عزیمت نموده تا مبلغ پنجاههزار تومان، که از طرفداران میلانی در تهران جمعآوری کرده بود، به میلانی تحویل دهد. چگونگی از ساواک خراسان استعلام ساواک مزبور اعلام داشته سیدحسین مدنی، که نماینده آیتالله میلانی در تهران میباشد، وجوهاتی به نام وی جمعآوری مینماید و وسیله چک و یا پستی ارسال میدارد».
این سند میافزاید: تیمسار ریاست ساواک ذیل تلگراف مزبور پینوشت فرمودند (به ساواک تهران دستور داده شود تحقیق نماید کار آقای سیدحسین مدنی در تهران چیست و نام اشخاصی که پول جمعآوری میکنند تهیه نماید) در اجرای اوامر صادره مراتب به ساواک تهران ابلاغ که در پاسخ اشعار داشته شش نفر افراد مشروحه زیر عاملین اصلی جمعآوری وجوه جهت میلانی میباشند و اضافه نموده نامبرده در هندوستان نیز مقلد دینی دارد که هر ساله مبلغی برای وی ارسال مینمایند، لکن امسال به علت خشکسالی نتوانستهاند کمکی بنمایند.
در ذیل این سند آمده است: این شش [نفر] کسانی هستند که پول جمع میکنند نام کسانی که پول میدهد و یا مبلغی که میدهند مورد احتیاج است.[3]
دبیر کل حزب ایران نوین انتخاب شد
روزنامههای امروز کشور نوشتند: در ششمین جلسه کنگره حزب ایران نوین دبیر کل حزب و اعضای شورای مرکزی انتخاب شدند و چند تن از نمایندگان احزاب سیاسی خارجی پیامهایی فرستادند.
کریشام کوک، یکی از نمایندگان حرب محافظهکار انگلیس، در این نشست در مورد کنگره حزب ایران نوین گفت: این اجلاسیه کاملا شبیه جلسات و کنگرههای احزاب غربی است و محیط آن شباهت تامی به محیط پارهای از اجلاسیههای حزب محافظهکار دارد.
روزنامه «اطلاعات» در گزارش دیگری نوشت: بعد از ظهر دیروز ششمین جلسه کنگره حزب ایران نوین تشکیل شد و انتخاب دبیر کل جدید مطرح گردید. از طرف کمیسیون بررسی آقای خسروانی کاندیدا اعلام شد در این وقت آقای هویدا، نخستوزیر، اظهار داشت: در حدود ۲۵ سال پیش و اگر خوب به یاد داشته باشم ماه دی ۱۳۲۱ دو جوان که بیش از چند ماه از بیستسالگی آنان نمیگذشت در خیابان شاه تهران ایستاده بودند و چشمهایشان پر از اشک بود؛ چون در آن روز سربازان خارجی شهر ما را اشغال کرده بودند و در خیابانها راه میرفتند. عطاء خسروانی و من آن روز با هم آشنا شدیم. بغض گلویمان را گرفته بود و زمانمان را تاریک احساس می کردیم در آن روز کشور ما را پل پیروزی نام نهاده بودند، ولی برای ما جز درد و اشک چیزی نداشت. از آن زمان ما با هم آشنا شدیم و ۲۵ سال است دوست هستیم و من میخواهم افتخار داشته باشم که قبل از رأی شما و خودم درباره خسروانی صحبت کنم.
امروز که تمام وسایل براى یک آینده بسیار درخشان مهیاست من و شما خواهیم توانست این انقلاب را به ثمر برسانیم و بدیهی است من که از نزدیک همکاری صمیمانه ای با خسروانی دارم و این همکاری در هیئت دولت و در حزب جریان دارد به شما اطمینان میدهم که اگر به ایشان رأی بدهید و چنین دبیر کلی داشته باشید کنگره بعدی ما آنقدر با عظمت خواهد بود که این سالن کفایت نخواهد داد و مسلما ما در چهار سال آینده در «حزب ایران نوین» سالنی داریم که تعداد کثیرى بتوانند در آن کنگره شرکت کنند.
پس من میخواهم به اتفاق هم دیگر بلند شویم و کف بزنیم و به خود تبریک بگوییم که چنین دبیر کلی خواهیم داشت در این هنگام شرکتکنندگان در کنگره به پاخاستند و با کف زدن ممتد رأی خود را برای انتخاب دبیر کل جدید حزب اعلام کردند.
رئیس کنگره اظهار داشت: به این ترتیب آقای عطاءالله خسروانی مجددا به سمت دبیر کل انتخاب شدند.
سفرهای خارجی شاه هفته آینده آغاز میشود!
روزنامه «اطلاعات» نوشت: از هفته آینده، سفرهای رسمی و غیر رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به دو کشور شرقی و غربی اروپایی و دو کشور آمریکای شمالی شروع میشود.
این سفرها با دیدار رسمی اعلیحضرتین از چکسلواکی (هفتمین کشور اروپای شرقی که مورد دیدار شاهنشاه آریامهر قرار میگیرد) از تاریخ 2 خرداد شروع میشود و با یک بازدید دو روزه از واشنگتن در روزهای ۲۲ و ۲۳ و نیز سفر رسمی به ترکیه در ٢٦ خرداد پایان مییابد.
در بین این دو سفر، شاهنشاه و شهبانو از آلمان غربی و کانادا به طور رسمی و از فرانسه به طور خصوصی دیدن میفرمایند.
اعتصاب حمام زنان چیذر پیروز شد
امروز اعلام شد که کمیسیون شهرداری مأمور رسیدگی به کار گرمابه «چیذر» رأی به حقانیت زنان متحصن داد به این ترتیب اعتصاب زنان پیروز شد.
چندی قبل شهرداری روی سوابق حمام چیذر تصمیم به تعطیل این حمام گرفت، چند تن از زنان قریه «چیذر» که با نظر شهرداری موافق نبودند و میگفتند: معایب فنی و نواقص ساختمان حمام بر طرف شده است به مخالفت با شهرداری پرداختند و دست به اعتصاب و تحصن در حمام زدند، زنان متحصن سپس به سازمان زنان شکایت کردند و سازمان زنان موضوع را تحت رسیدگی قرارداد و رأی به حقانیت زنان متحصن صادر کرد.
بعدا از طریق سازمان زنان از شهرداری تهران خواسته شد موضوع را رسیدگی کند و شهردار تهران دستور داد کمیسیونی برای این منظور تشکیل شود. کمیسیون شهرداری تشکیل شد و پس از رسیدگی و اعلام نظر کارشناسان رأی بر حقانیت زنان متحصن داد به این ترتیب گرمابه «چیذر» کار خود را در اثر پایداری زنان متحصن و حقانیت خواسته شأن و مساعی سازمان زنان از سر میگیرد.
دیدار سفرای جدید چین ملی و سیلان با شاه
روزنامه «اطلاعات» نوشت: شاهنشاه آریامهر صبح امروز سفرای جدید چین ملی و سیلان را در کاخ نیاوران به حضور پذیرفتند. در این مراسم که آقایان اسدالله علم، وزیر دربار شاهنشاهی، اردشیر زاهدی، وزیر خارجه و آجودانهای لشکری و کشوری شاهنشاه، حضور داشتند رؤسای تازه هیئتهای سیاسی چین و سیلان استوارنامههای خود را تقدیم شاهنشاه آریامهر نمودند.
در انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی
به مناسبت صدمین سال تأسیس صلیب سرخ شوروی دیشب مجلس جشنی در محل انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی برپا بود که در آن جمعی از اطبای ایرانی و اطبای شوروی شرکت داشتند.
ابتدا تیمسار سپهبد جهانبانی با سخنان خود جلسه را افتتاح کرد و سپس آقای دکتر کاز آکوآ، رئیس بیمارستان شوروی، پیرامون روز جهانی صلیب سرخ صحبت نمود در پایان چند حلقه فیلم نمایش داده شد.
کانون ایران و آلمان
روزنامه «اطلاعات» نوشت: از چندی به این طرف جمعی از علاقهمندان به بسط و توسعه روابط دوستانه میان ملتین ایران و آلمان در مقام آن بودند که انجمنی به نام کانون ایران و آلمان تأسیس نمایند این تصمیم عصر دیروز به مرحله عمل درآمد و کانون مزبور با حضور آقای هویدا، نخستوزیر، و جمعی از وزیران و سناتورها و شخصیتهای مملکتی به وسیله آقای مهندس شریفامامی، رئیس مجلس سنا، و آقای سفیر کبیر دولت فدرال آلمان که ریاست افتخاری کانون را بر عهده دارند در عمارتی واقع در خیابان پهلوی روبروی خیابان ورودی هتل هیلتون افتتاح گردید.
«چشم فرشته عدالت را باز کنید تا عدل و داد گسترش یابد»
دکتر معتمد، رئیس دوره فوق لیسانس، دانشگاه ملی در جلسه دیروز سمینار تحول رسیدگی کیفری گفت: وی اکنون دیگر موقع آن گذشته که قاضی جزائی ترازویی در دست داشته باشد که یک طرف آن جرم و طرف دیگر مجازات را قرار دهد و در برابر هر جرم مجازات ثابت و معینی را البته با در نظر گرفتن جهات مخففه و مشدده کم و بیش اعمال کند، امروز حقوق جزا با علوم بسیار دیگری بستگی پیدا کرده است که قاضی جزائی باید از آنها اطلاع داشته باشد، مثلا جرمشناسی که فقط قسمتی از اطلاعات «قاضی جزائی» به معنی واقعی را تشکیل میدهد خود از چندین علم تشکیل شده است.
امروز روانشناسی، روانکاوی، جامعهشناسی کیفری، روانشناسی جزائی، آمار جزائی، علم زندانها، پلیس علمی، حقوق جزای بینالملل، حقوق جزای عمومی و اختصاصی هر یک رشته وسیعی از علم حقوق را تشکیل دادهاند که قاضی جزائی نمیتواند بدون آشنایی به آنها منطبق با وضع دنیای امروزی باشد و ما که به تقلید ناقصی از قانون زمان ناپلئون که با افزودن مواد غیر لازمی آن را نیز مسخ کردهایم نمیتوانیم دادگستری دنیاپسند داشته باشیم».
وی اضافه کرد: ما نیز بایستی در مقررات دادگستری تجدید نظر کنیم و با وسعت دامنه علوم جزا همان طور که روزی با خواندن کتاب «قانون بوعلی» در طب، میشد کسی را طبیب نامید و امروز در دنیای متمدن برای هر قسمت اطبای متخصص وجود دارد باید در حقوق نیز تحصیلات، کاملا تخصصی باشد و توسعه روزافزون دامنه علم حقوق لزوم تخصص را در هر قسمت بیشتر اثبات میکند.
مثلا در کشور خودمان روزی فقط یک ماده قانون مدنی ناظر بر روابط موجر و مستأجر، ارباب و رعیت بود، ولی امروز برای هر یک از این روابط مقررات جداگانهای داریم. روزی اساسا احتیاج به مقررات دریایی و هوایی نبود و امروز هریک رشته مفصلی را تشکیل داده، در حقوق جزا روزی اصلا بحثی از صغار بزهکار نبود و امروز در دنیا، توجه علما به این مطلب هم به قدری است که باید بررسی آن را یک رشته از حقوق جزا تلقی کرد.
امروز دوشادوش مجازاتها اقدامات تأمینیه قرار گرفته و بایستی اعتراف کرد که دیگر فرشته عدالت نمیتواند در امور کیفری چشم خود را ببندد و ترازویی در دست داشته باشد و در برابر جرم معینی مجازات معینی تعیین کند و همان طور که به بیماران مختلف اندازههای مختلفی از دارو تجویز میشود و نمیتوان به هریک میزان معینی دوا داد. مجرم هم که نوعی بیمار است بایستی با توجه به علل و جهات جرم دقیقا رسیدگی و داروی لازم تجویز کرد؛ بنابراین بنده شخصا معتقدم که بایستی تحصیلات جزایی پس از مختصر اطلاع به مبانی حقوق از اول جنبه تخصصی داشته باشد تا بتوانیم آن چنان عدلیهای که موجب گسترش «داد» باشد بهوجود آوریم و دانشگاه ملی ایران این سمینار را به منظور بررسی همین موضوع تشکیل داده و از صاحب نظران، نظر خواسته است که با بحث در این مورد مهم، مشکل بزرگی از مشکلات فعلی اجتماع حل گردد.
خاورمیانه آماده جنگ شد
روزنامه «اطلاعات» نوشت: خاورمیانه یک بار دیگر در آستانه جنگ قرار گرفته است. دو روز قبل دولت سوریه اخطار کرد که اگر اسرائیل به خاک سوریه حمله کند، دولت مصر به موجب قرارداد دفاعی که با سوریه دارد به کمک این کشور خواهد آمد.
اظهار این مطلب نشان داد که در هر برخورد احتمالی اسرائیل و سوریه این بار احتمالا پای مصر نیز به میان کشیده میشود.
در همان لحظات در قاهره اعلام شد که ژنرال محمود فوزی، رئیس ستاد ارتش مصر، برای اتخاذ تصمیم در مورد احتیاجات نظامی سوریه در صورت وقوع جنگ با اسرائیل به دمشق عزیمت کرده است.
و بالاخره دیروز خبرگزاریهای خارجی گزارش دادند که سربازان مصر در خیابانهای قاهره به حرکت درآمدهاند و به طوری که خبرنگاران مشاهده کردند توپها و کامیونهای نیروبر که سربازان کلاهخود آهنین سوار آنها بودند از شمال قاهره به سوی جنوب میرفتند. به این ترتیب مصر ظاهرا برای اجرای قرارداد دفاع مشترکی که با سوریه دارد آمادهباش نظامی داده است.[4]
پینوشتها:
[1] . آیتالله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 387.
[2] . پایگاههای انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک؛ مسجد جامع بازار تهران، ج 2، ص 38.
[3] . آیتالله العظمی سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 3، ص 23.