گزارش ساواک از ناراحتی مردم از دستگیری غلامحسین جعفری!/ تأسیس سفارت الجزایر در ایران/ فعالیت احزاب بعد از تعطیلات!/ تصفیه در مطبوعات شروع میشود؟!/ تنها وجود اجناس قاچاق نزد مردم قدغن است!/ دانشگاه پهلوی کسر بودجه آورده است!/ تعداد و میزان سفتههای واخواستی به میزان زیادی افزایش یافته است!/ اردشیر زاهدی وقت شرکت در جلسات هیئت دولت را ندارد!
گزارش ساواک از ناراحتی مردم از دستگیری غلامحسین جعفری!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 20 فروردین 1346 درباره شیخ غلامحسین جعفری «روز جمعه 18 /1 /1346 عدهای از روحانیون از قبیل شیخ محمود صالحی و جزایری و احمد زاهدی در منزل نامبرده بالا جمع شده بودند و از دستگیری جعفری اظهار ناراحتی میکردند. آقای جزایری گفت: من میدانستم آقای جعفری را دستگیر میکنند؛ زیرا اخیرا از وضع دولت منزجر بود؛ مخصوصا هنگامی که در قم بود سخنرانی عجیبی علیه دولت ایراد نمود و اضافه کرد دولت میخواهد مردم در ماه محرم ساکت باشند، ولی مردم ساکت نخواهند نشست».
این سند میافزاید: بعد شیخ محمد جعفری اظهار داشت برای اول محرم در منزل، مجلس روضهخوانی داریم و آقای احمد زاهدی را دعوت نمود که منبر برود. در پایان مجلس، وسیله تلفن آشنایان را از گرفتاری جعفری مطلع میساختند.[1]
تأسیس سفارت الجزایر در ایران و مصاحبه فرستاده هوواری بومدین با «تهرانمصور»!
«تهرانمصور» نوشت: یکی از رهبران انقلاب الجزائر، اینك در تهران است. وی در حدود یک ماه است که در ایران بهسر میبرد و از طرف سرهنگ هوواری بومدین، رئیس دولت الجزایر، مأموریت دارد که در مورد تأسیس سفارت الجزایر در ایران مطالعاتی انجام دهد. ایشان آقای احمد توفیق المدنی هستند که یکی از اعضای مؤثر جبهه آزادیبخش الجزایر بودهاند و اینك مأموریت پیدا کردهاند در ایران سفارتخانه دایر کنند.
پرسیدم: ممکن است بفرمایید اولین بار که بین ایران و الجزایر ارتباط برقرار شد چه موقع بود؟
احمد توفیق المدنی
روابط جدید ما با استقلال آغاز شد. ایران همواره الجزایر را در مبارزات ضد استعماری خود تأیید کرده و مطبوعات ایران همیشه به دفاع از حق ما پرداختهاند. ایران از اولین دولتهایی بود که در الجزایر سفارتخانه تأسیس کرد و یکی از مردان برجسته خود را به این مأموریت اعزام داشت. (برای اطلاع از روابط ایران و الجزایر رک: روزشمار 22 شهریور 1343)
البته ممکن است ایراد گرفته شود که چرا الجزایر تا به حال در ایران سفارتخانهای تأسیس نکرده است؛ باید بگویم این شانس من بود که اولین سفیر الجزایر در ایران باشم. علت اصلی این تأخیر، اشتغال بسیار سران مملکت بود که تمام کوشش خود را مصروف ترمیم خرابیهای جنگ استعماری کردیم و نرسیدیم که در بسیاری از نقاط عالم از جمله ایران عزیز سفارتخانه دایر کنیم.
شما میدانید که الجزایر بالغ بر هفت سال و نیم جنگید؛ پیش از چهار هزار قریه ویران شد و متجاوز از یك میلیون و پانصد هزار نفر به شهادت رسیدند. البته حالا هم دیر نشده و امیدواریم تحت شعارهای جاویدان اسلامی بین دو کشور عزیز خواه در زمینههای علمی و فرهنگی و خواه در زمینههای اقتصادی، روابط خود را توسعه دهیم.
پرسیدم: از روابط فرهنگی چه خبر؟
- در دانشگاه الجزایر یک کرسی زبان فارسی دایر شده و بر اثر تقاضای دولت ما، دولت ایران موافقت کرد یک استاد دانشگاه به الجزایر اعزام دارد و این استاد فعلا مشغول تدریس است.[2]
وضع دولت به روایت سپید و سیاه!
«سپید و سیاه» نوشت: در هفته اخیر درحالیکه نخستوزیر و غالب وزرا در تهران نبودند شایعه درباره کنارهگیری دولت در محافل سیاسی تهران قوت گرفت. این شایعه از این جهت قوت گرفته بود که در ده سال اخیر چند دولت در نیمه اول فروردینماه جای خود را به دولت دیگری داده بودند.
به طوری که اطلاع یافتهایم نه تنها دولت کنار نخواهد رفت، بلکه فعلا ترمیم صورت نخواهد گرفت، ولی تغییراتی در طبقه دوم شاغل در نیمه دوم فروردینماه امکانپذیر است.[3]
فعالیت احزاب بعد از تعطیلات!
«سپید و سیاه» نوشت: تا 13 فروردینماه هر دو حزب عملا تعطیل بود، ولی در یکی دو روز اخیر جنب و جوش نسبتا زیادی به چشم میخورد. وکلای مجلس و کاندیدای انتخابات ظاهرا به عنوان دید و بازدید عید ولی باطنا برای روشن کردن انتخاب خود در تمام مدت نوروز به دید و بازدید مشغول بودند و با ارسال کارت و تلگراف نزدیکی خود را به عدهای ثابت نمودند.
زعمای قوم در تمام مدت تعطیلات در مسافرت و گشت و گذار بودند و دست کاندیداها به آنها نرسید.
گفته میشود از هفته آینده مشاجرات دو حزب چه در مجلس و چه در جراید آغاز خواهد گردید.[4]
ساختمان جدید وزارت اطلاعات!
«سپید و سیاه» نوشت: به قرار اطلاع ساختمان جدید وزارت اطلاعات که قرار بود در نیمه دوم سال 13۴۵ در محل فعلی واقع در میدان ارك بنا گردد به سال جدید موکول شده است.
گفته میشود طبق قراردادی که بین وزارتین اطلاعات و آبادانی و مسکن منعقد گردیده است، در ظرف شش ماه این ساختمان تکمیل و تحویل خواهد شد.
در حال حاضر قسمتی از وزارت اطلاعات در میدان ارك و قسمت دیگر در خیابان دامپزشکی است.[5]
تصفیه در مطبوعات شروع میشود؟!
«سپید و سیاه» نوشت: طرح مجدد مسئله تصفیه مطبوعات در یکی از مجلات تهران و انتشار چند مقاله در این مورد نشانه و دلیل تغییراتی در وضع مطبوعات خواهد بود.
گفته میشود در سال جاری به هرجهت تجدید نظری در مطبوعات خواهد شد.
در مورد جراید شهرستانها نیز ممکن است مطالعات بیشتری به عمل آید. [6]
تنها وجود اجناس قاچاق نزد مردم قدغن است!
«سپید و سیاه» نوشت: در ایام نوروز شعبه شرکتهای اتوبوسرانی شیراز از حمل و نقل چمدان و بار مراجعین به تهران، به عنوان بازدید مأمورین برای جلوگیری از توسعه قاچاق در عرض راه خودداری میکردند.
معلوم میشود وجود اجناس قاچاق تنها نزد مردم قدغن است و گرنه در شهرهای خوزستان و فارس در بازار و خیابانها علنا از این اجناس به فروش میرسد. [7]
دانشگاه پهلوی کسر بودجه آورده است!
«سپید و سیاه» نوشت: دانشگاه پهلوی شیراز روی تصمیمات فوقالعادهای که سال گذشته برای بنای ساختمانها و توسعه تأسیسات مختلف و خرید لوازم ضروری آزمایشگاهها صورت گرفته مبلغی کسر بودجه آورده است که سعی شده این مبلغ در بودجه سال جاری منظور شود.[8]
تعداد و میزان سفتههای واخواستی به میزان زیادی افزایش یافته است!
«سپید و سیاه» نوشت: به قرار مسموع تعداد و میزان سفتههای واخواستی در سال گذشته به وضع بیسابقهای افزایش یافته است.
گفته شد میزان سفتههای واخواستی در سال ۱۳۴۵ در ده سال اخیر بیسابقه بوده است؛ به طوری که نسبت به سال قبل دو برابر و نیم فزونی نشان میدهد. این افزایش واخواستها مولود اعطای اعتبار از طرف بانکهای مختلف به تجار میباشد.
در سال قبل به علت توقف عدهای از تجار قماش و خلع ید از چند کارخانه نساجی وضع اقتصادی بازار ایران دچار اختلالاتی شد.[9]
اردشیر زاهدی وقت شرکت در جلسات هیئت دولت را ندارد!
«سپید و سیاه» نوشت: اردشیر زاهدی، وزیر امور خارجه، کماکان شب و روز در وزارتخانه مشغول مطالعه درباره سازمان جدید میباشد. گفته میشود وی روزانه در حدود شانزده ساعت در وزارتخانه بهسر میبرد و به علت اشتغال زیاد اغلب در جلسات هیئت دولت هم حاضر نمیشود و ضیاءالدین قریب معاون خود را به هیئت دولت میفرستد. در تعطیلات عید نیز وزارت خارجه تنها وزارتخانهای بود که کار میکرد.[10]
اردشیر زاهدی در کنار الیزابت تیلور، بازیگر آمریکایی (دهه 1350)
پینوشتها:
[1] . آیتالله حاج شیخ غلامحسین جعفری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص 206.