[محمدرضا پهلوی]: محاکماتی که بعد از سقوط حکومت مصدق انجام یافت، حقایق شگفت‌انگیزی را پیرامون جریانات سیاسی سالهای 1320 تا 1332 بر همگان روشن کرد. از جمله آنکه شمار افسران قوای مسلح که عضو حزب توده بودند در این مدت از یکصد و ده تن به ششصد تن رسیده بود. نقشه حزب توده آن بود که از مصدق برای برکناری من استفاده کند و سپس خود او را دو هفته بعد از رفتن من از میان بردارد...
[محمدرضا پهلوی]: محاکماتی که بعد از سقوط حکومت مصدق انجام یافت، حقایق شگفت‌انگیزی را پیرامون جریانات سیاسی سالهای 1320 تا 1332 بر همگان روشن کرد. از جمله آنکه شمار افسران قوای مسلح که عضو حزب توده بودند در این مدت از یکصد و ده تن به ششصد تن رسیده بود. نقشه حزب توده آن بود که از مصدق برای برکناری من استفاده کند و سپس خود او را دو هفته بعد از رفتن من از میان بردارد. حتی کمونیستها تمبرهای جمهوری خلق ایران را که می‌بایست بعد از برکناری مصدق اعلام شود، آماده چاپ و انتشار کرده بودند که من این تمبرها را به چشم خود دیده‌ام.
قیام ملت ایران به هواداری از من این نقشه‌ها را برهم زد و پس از استقرار مجدد حکومت قانونی در ایران، حزب توده به فعالیتهای زیرزمینی و تخریبی پرداخت. اندکی قبل از این ماجرا استالین در گذشته بود و بر اثر تغییر تدریجی سیاست شوروی رویه حزب توده نیز بعداً دچار تحولاتی شد.
پشتیبانی سیاسی و مالی روسها از حزب توده محل تردید نیست. بعضی‌ها انگلیسها و مخصوصاً آمریکائیان را متهم کردهاند که در جریان قیام مردم علیه مصدق به مخالفین وی کمکهای مالی کردهاند. مدارک انکارناپذیر نشان می‌دهد که در این جریان سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا شصت هزار دلار خرج کرده است. آیا می‌توان تصور کرد که با این مبلغ ناچیز و در مدت چند روز ترتیب یک قیام ملی به منظور برانداختن یک حکومت غیر قانونی میسر باشد.1
[بله، ما هم کاملاً با این سخن اعلیحضرت موافقیم و تصدیق می‌کنیم که واقعاً قابل تصور نیست که این اقدام، قیامی مردمی بوده باشد؛ چرا که خود ایشان نیز در کتاب پاسخ به تاریخ خود به این واقعیت اذعان نموده‌اند که اینکار با حمایت انگلیس و آمریکا و هماهنگی با کرمیت روزولت صورت انجام پذیرفته است. محمدرضا در این باره چنین می‌گوید]:
«در مرداد 1332، پس از حصول اطمینان از پشتیبانی ایالات متحده آمریکا و انگلیس، که سرانجام سیاست مشترکی را آغاز کرده بودند و پس از بررسی اوضاع با کرمیت روزولت نماینده سازمان مرکزی اطلاعات ایالات متحده، برآن شدم که برای یافتن راه حلی وارد عمل شوم: در 25 مرداد 1332 فرمانده گارد شاهنشاهی را مأمور کردم که فرمان برکناری مصدق را به وی ابلاغ کند و سپهبد فضل‌الله زاهدی را که از دوستان پیشین مصدق و وزیر سابق دولت او بود به نخست‌وزیری برگزیدم.»2
ماموران حکومت نظامی پس از کشف انبار مهمات و سلاحهای متعلق به حزب توده
شماره آرشیو: 5946-4ع
پی نوشت:
محمدرضا پهلوی ، پاسخ به تاریخ/ [بی جا: مردامروز، ۱۳؟]،صص76ـ77. [از منابع مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران به شماره کنگره DSR ۱۵۰۰ /م۳پ۲۳].
محمدرضا پهلوی ، پاسخ به تاریخ/ [بی جا: مردامروز، ۱۳؟]،ص73ـ74. برای اطلاع بیشتر رجوع شود به مقاله روایت محمدرضا از کودتای 28 مرداد 1332 که به کوشش همین نگارنده و در همین ستون نکته‌ها و ناگفته‌ها چاپ و عرضه شده است؛ و یا برای تبیین بیشتر، ر.ک: فردوست حسین، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی/ خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ج1، تهران، اطلاعات، پاییز 1370، صص 176ـ183.
