در یادداشت شوروی ابتدا مقدمه‌ای نوشته شده بود بر اساس همان حرف‌های استالین و مولوتوف مبتنی بر این امر که ایران و شوروی دو کشوری هستند که مرز مشترک وسیعی دارند که همسایه شمالی و جنوبی یکدیگرند و اصل لزوم وجود روابط حسنه هم‌جواری دو همسایه ایجاب می‌نماید که از این رابطه صحیح برخوردار باشند ولی با کمال تأسف نه تنها این اصل را رعایت نکرده است بلکه تبعیض‌های مسلم و مشهودی در روابط خود با سایرین و ما از خود نشان داده که باعث تیرگی روابط ما شده است...
«در یادداشت شوروی ابتدا مقدمه‌ای نوشته شده بود بر اساس همان حرف‌های استالین و مولوتوف مبتنی بر این امر که ایران و شوروی دو کشوری هستند که مرز مشترک وسیعی دارند که همسایه شمالی و جنوبی یکدیگرند و اصل لزوم وجود روابط حسنه هم‌جواری دو همسایه ایجاب می‌نماید که از این رابطه صحیح برخوردار باشند ولی با کمال تأسف نه تنها این اصل را رعایت نکرده است بلکه تبعیض‌های مسلم و مشهودی در روابط خود با سایرین و ما از خود نشان داده که باعث تیرگی روابط ما شده است مثلاً سال‌ها است مناطق وسیعی از حوزه‌های نفت‌خیز کشورش را در اختیار انگلستان قرار داده است اما با اینکه ما آمادگی خود را برای استخراج نفت شمال ایران اعلام نمودیم با ما رفتار تبعیض‌آمیز به کار برده است و این خود نشانه عدم رعایت رابطه ...[حسن هم‌جواری] او می‌باشد آن هم نسبت به همسایه دیوار به دیوار خود بنابراین اگر دولت شما می خواهد نشان دهد که با شوروی نیز مثل کشورهای دیگر نگاه می‌کند و تبعیض برای ما قائل نیست ما پیشنهاد می‌دهیم که نفت شمال ایران را مورد استخراج و بهره‌برداری قرار دهیم. همچنین وجود همسایگی ایران در کنار کشور ما ایجاب می‌نماید که اصلاحات دموکراتیک در حریم کشور ما برقرار باشد که محیط امنیت ما محفوظ بماند بنابراین اگر در آذربایجان ایران نهضتی به سوی آزادی و تأمین حقوق ملی از طرف آزادی‌خواهان به عمل آمده است توصیه می‌شود که دولت ایران حقوق آنها را [به رسمیت] بشناسد و به آنها استقلال برای اداره امور داخلی خود داده باشد. بدیهی است وقتی حسن نیت دولت ایران در رعایت این امور عملاً نشان داده شد تیرگی این افق روابط دو همسایه برطرف می‌شود و البته ارتش سرخ نیز به کشور خود بر می‌گردد و ایران را از خود تخلیه می‌سازد.»1
لنین، استالین و کالینین، سه تن از رهبران انقلاب کمونیستی شوروی
شماره آرشیو: 4053-4ع
پی نوشت:
1. ابوالحسن عمیدی نوری، یادداشت‌های یک روزنامه‌نگار (تحولات نیم قرن اخیر تاریخ معاصر ایران از نگاه ابوالحسن عمیدی نوری)، به کوشش: مختار حدیدی ـ جلال فرهمند، ج2، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1384، ص76. https://iichs.ir/vdca.wnmk49nom5k14.html
