حزب توده ایران در 7 مهرماه 1320 به ابتکار ایرج اسکندری و مشارکت برخی از زندانیان سیاسی معروف به 53 نفر در تهران تشکیل شد و یکی از بازیگران اصلی سپهر سیاسی ایران گردید، اما بعد از کودتای 28 مرداد و افشای سازمان افسری که به دستگیری بسیاری از اعضای این حزب منجر گردید، ضربه مهلکی به موجودیت آن وارد شد