زنده‌یاد آیتالله العظمی سیدعزالدین زنجانی، در دوره تحصیل در حوزه علمیه قم، با شهید آیتالله سیدمحمدعلی قاضی طباطبائی همدرس و هم‌مباحثه بود. وی در گفت‌وشنود کوتاهِ پی‌آمده، برخی خاطرات خویش از آن دوست دیرین را باز گفته است. یاد و نام هر دو شخصیت والا، گرامی باد
پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشکده تاریخ معاصر؛ آشنایی جنابعالی با شهید آیتالله سیدمحمدعلی قاضی طباطبائی، به چه دوره‌ای باز می‌گردد؟
بسم الله الرحمن الرحیم. ما حدود دو سال، با مرحوم آقای قاضی (رضوان‌الله تعالی علیه) هم‌منزل بودیم. خانه‌ای را اجاره کرده بودیم و ایشان با خانواده‌شان در یک طرف حیاط و ما هم در طرف دیگر سکونت داشتیم. آن بزرگوار خیلی به ما لطف داشتند و شب و روز، با یکدیگر بودیم. در آن دوره، متن کفایه را با هم مباحثه می‌کردیم. آن موقع مرحوم امام خمینی(رضوان‌الله تعالی علیه) هم در قم بودند و برمبنای کتاب اسفار، برای ما فلسفه می‌گفتند. من و آقای قاضی به منزل امام می‌رفتیم، درس می‌گرفتیم و بعد آن را با هم مباحثه می‌کردیم. بعد که تحصیلمان تمام شد، ایشان به تبریز برگشتند و من هم به زنجان رفتم، اما همیشه با هم مکاتبه داشتیم و ارتباطمان قطع نشد. خط بسیار خوشی هم داشتند و بسیار جذاب می‌نوشتند. آثاری که الان از ایشان در دست است، این معنا را نشان می‌دهد.
آیتالله العظمی سیدعزالدین زنجانی در کنار شهید آیتالله سیدمحمدعلی قاضی طباطبائی
در شخصیت آیتالله قاضی، چه خصال و ویژگی‌هایی بارز بود؟
مرحوم آقای قاضی، بسیار بزرگوار، با‌اخلاق، نجیب و باحیا بودند. بعدها که شنیدم در تبریز منبر می‌روند، به دلیل همان سابقه حُجبی که از ایشان در ذهن داشتم، تعجب کردم که چطور می‌توانند جلوی جمع سخنرانی کنند! علاوه بر این، ایشان سراپا عشق و علاقه به اهل بیت(ع) بودند. بیشتر تلاش‌ها، سخنرانی‌ها و نوشتجات ایشان هم، به همین معنا معطوف بود. به دلیل پایبندی به موازین اسلام و اهل بیت(ع) هم بود که وارد مبارزات شدند و به زندان و تبعید رفتند. مدتی هم به زنجان تبعید شدند. کتاب «اربعین» را هم، در همان زمان نوشتند. ذره‌ای هم به جاه و مقام دنیا علاقه نداشتند و مقیّد به رعایت تمام آداب شرع بودند.
چه مدت در زنجان تبعید بودند؟
بعد از اتمام دوره تبعید در نجف و در راه بازگشت به تبریز، حدود پنج ماه در زنجان تبعید و در تمام آن مدت، در منزل ما ساکن بودند. مردم تبریز گروه گروه و بااحتیاط می‌آمدند و با ایشان ملاقات می‌کردند. یکی دو ساعتی نزد ایشان بودند و از محضرشان استفاده می‌کردند و برمی‌گشتند. در این دوره برخی از علمای شاخص و مجاهد هم، به دیدارشان می‌آمدند.
