«در هیچ دورهای ایران مثل دوره هویدا در سستی و فترت نبود»!/ «به جای شاه، به انگلیس و اسرائیل حمله کنید»!/ نیکسون به تهران میآید/ روابط تهران و بیروت عادی میشود/ مذاکرات نفتی ایران و عراق آغاز میشود/ شور اول لایحه حمایت خانواده پایان یافت/ اعلام مرحله سوم اصلاحات ارضی در خوزستان/ شوروی در اکتشاف نفت ایران شرکت میکند!
«در هیچ دورهای ایران مثل دوره هویدا در سستی و فترت نبود»!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 27 فروردین 1346 «روز جمعه 18 جاری آقایان داریوش سهرابی، محمدحسین اسدی،[1] حسینقلی پیران و منوچهر طبیبزاده[2] که جهت مطالعه به صحرا رفته بودند، به خیابان برمیگشتند. در ضمن صحبت، آقای داریوش سهرابی از بیلیاقتی هویدا (نخستوزیر) یاد کرد و گفت: در هیچ دورهای ایران این همه در سستی و فترت نبود. اصلا از وقتی این بیعرضه نخستوزیر شده اقدامی در مملکت روی نداده لااقل آن یکیها حرف میزدند اما این از وراجی هم خودداری میکند».
این سند میافزاید: طبیبزاده گفت: به خدا از این مرد متنفرم. اگر بشنوم کسی او را کشته من قربان او میروم.
در «نظریه مأمور» آمده است: منظور آقای سهرابی این بوده که آقای هویدا مملکت را به دست تقدیر سپرده که هر طور میخواهد باشد هیچ اقدام مثمر ثمری انجام نمیدهد مخصوصا به طبقه فرهنگی هیچ توجهی ندارد.
آقای طبیبزاده هم طبق معمول تنفر خود را از دولت نشان میداد.[3]
«به جای شاه، به انگلیس و اسرائیل حمله کنید؛ چون شاه دستنشانده آنهاست»!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 27 فروردین 1346 درباره فردی به نام عبدالله کریمی[4] «نامبرده بالا در تاریخ 24 /1 /46 در مسجد محمودیه اظهار داشت: آقایان جعفری و قمی اشتباه میکنند که به دولت و شاه حمله میکنند و باید به کشورهای انگلیس و اسرائیل حمله نمایند و برعلیه آنها تبلیغ نمود؛ زیرا شاه و دولت ایران دستنشانده و مجری برنامه آنهاست».
بعد نامبرده ضمن تشریح وضع احزاب ایران، اضافه نمود: الان طرفداران خمینی شب و روز در فعالیت میباشند. گاه در خیابان ری، «جاوید خمینی» مینویسند و گاه اعلامیه پخش مینمایند؛ مثلاً چند روز قبل مرا به یک منزل بردند که الان آدرس آن را بلد نیستم؛ چند حیاط تو در تو بود، همه گونه وسایل مبارزه در آنجا وجود داشت و یک نفر که او را مهندس خطاب میکردند درباره سیاست کشورهای خارج و ایران صحبت کرد و از تمام وقایعی که در نجف و قم و مشهد اتفاق افتاده، خبر داشت و حتی سیدصادق لواسانی و اشراقی خبرهای تازه را به او میدهند.[5]
نیکسون به تهران میآید
ریچارد نیکسون، معاون سابق رئیسجمهوری آمریکا، روز شنبه دوم اردیبهشتماه برای يك ديدار خصوصی يك يا دو روزه وارد تهران میشود.
نیکسون رقیب انتخاباتی پرزیدنت کندی از حزب جمهوریخواه بود و با تفاوت بسیار کمی از رئیسجمهوری سابق آمریکا شکست خورده بود.[6]
ریچارد نیکسون و عبدالله ریاضی، رئیس مجلس شورای ملی، در دهه 1350ش
شماره آرشیو عکس: 3331-11ع
دکتر اقبال به کانادا میرود
بازدید آقای دکتر اقبال، رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، از کشورهای آمریکای جنوبی ادامه دارد و وی پس از خاتمه این بازدیدها برای شرکت در مراسم افتتاح غرفه ایران در نمایشگاه جهانی مونترال به کانادا عزیمت مینماید.
به قرار گزارشهای رسیده آقای دکتر اقبال در آخرین روز اقامت خود در ونزوئلا (جمعه 25 فروردین) از تأسیسات فولادسازی و صنایع سنگین و همچنین از ساختمان سد «ماکوکا» نواحی جنوبی این کشور دیدن نمود.
آقای دکتر اقبال هماکنون در ریودوژانیرو، پایتخت کشور برزیل، به سر میبرد و طبق برنامه تنظیمشده، روز اول اردیبهشتماه به دعوت رسمى دولت آرژانتین به بوئنوس آیرس، پایتخت این کشور، عزیمت خواهد کرد.[7]
سفير جديد لبنان در ایران: روابط تهران و بیروت عادی میشود
آقای حسین العبدالله، سفير جديد لبنان، گفت: روابط ایران و لبنان بهزودی کاملا عادی خواهد شد.
دیپلمات برجسته لبنانی، که در یک مصاحبه با خبرنگار سیاسی «اطلاعات» صحبت میکرد، تماسهای اولیه خود را با مقامات ایرانی بسیار ثمربخش تلقی کرد و افزود که «تمام محافل چه ایرانی و چه لبنانی نسبت به آینده روابط دو کشور خوشبین هستند».
آقای العبدالله خاطرنشان ساختِ که بین دو کشور اختلافات چندانی وجود ندارد و اينك هر دو طرف برای عادی کردن سریع مناسبات كمال علاقه و حسن نیت را به طور متقابل نشان میدهند.
آقای العبدالله همچنین اظهار عقیده کرد که امکانات فراوانی برای توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی و توریستی وجود دارد و باید از این امکانات کاملا بهرهبرداری شود.
سفير جديد لبنان افزود که جدا در نظر دارد بلافاصله پس از آنکه همه چیز مانند سابق به جای خود برگشت اقداماتی برای باز کردن فصول جدیدی در مناسبات دو کشور به عمل آورد.[8]
مذاکرات نفتی ایران و عراق آغاز میشود
هیئت اقتصادی عراق به ریاست وزیر اقتصاد آن کشور روز چهارشنبه 6 اردیبهشت آینده به دعوت آقای دکتر عالیخانی، وزیر اقتصاد، به تهران میآید.
اندکی بعد، يك هیئت فرهنگی ایران به ریاست وزیر آموزش و پرورش به بغداد میرود و در پایان همین ماه مذاکرات نفتی ایران و عراق برای بهرهبرداری مشترك از منابع نفتی مرزی در نفت شاه و نفت خانه در تهران یا بغداد آغاز خواهد شد.
آقای حسن الدجيلى، سفير عراق در ایران، بعد از ظهر دیروز به بغداد رفت تا پیشنهادات متقابل ایران را برای شروع مذاکرات نفتی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور تسلیم مقامات عراقی نماید.[9]
در جلسه امروز مجلس شورای ملی، شور اول لایحه حمایت خانواده پایان یافت
وضع کشاورزان ایران و جشن درختکاری دو موضوعی بود که به عنوان قبل از دستور در جلسه امروز مجلس شورای ملی مطرح شد و شور اول لایحه حمایت خانواده به تصویب مجلس رسید.
ساعت ۹ صبح جلسه علنی مجلس شورای ملی به ریاست آقای مهندس ریاضی تشکیل گردید.
در این موقع مجلس وارد دستور شد و گزارش شور اول لایحه حمایت خانواده مطرح گردید. آقای دکتر مبین درباره ماده هفتم این لایحه توضیحاتی داد و گفت: بهتر است مسئله ابلاغ قانونی پیشبینیشده در این ماده به صورت ابلاغ واقعی تصحیح گردد.
آقای دکتر مبین درباره ماده دوازدهم، که بحث از حیثیت خانوادگی میکند، تذکراتی داد و گفت: بنده میترسم این لایحه هم مثل قانون کشت خشخاش بشود که یک عده بیچاره گرفتار پنجه عدالت بشوند و مسببین اصلی آزاد بشوند. ما نمیبایست بین خانوادهها فرق قائل شویم.
دکتر مبین برای این ماده پیشنهاد حذف داد.
ناطق درباره ماده سیزدهم نیز تذکراتی داد و گفت: ما مطلب اصلی را رها کردهایم و به فرع قضیه چسبیدهایم. مادر طبق قانون نسبت به امور اولادشان حق ولایت ندارد، اول خانمها باید دنبال این حق بروند؛ لذا نسبت به این ماده هم پیشنهاد اصلاحی دارم که تقدیم میکنم. همچنین طبق این لایحه ما راه گذاشتهایم که ازدواج مجدد مرد مجاز است. اگر مردی مقیّد به حیثیت خود نبود، زن اول چه تقصیری دارد؟ بنده پیشنهاد دارم که ازدواج دوم باطل شود.
خانم جهانبانی درباره قسمت اخیر ماده پانزدهم (مربوط به ماده ۲۱۲ مكرر قانون مجازات عمومی) پیشنهاد حذف داد و آقای رضا مجد نیز در این ماده پیشنهاد اصلاحی تقدیم داشت.
آقای دکتر کیان با ماده ۱۸ که درباره «قابل رجوع نبودن طلاق صادره از دادگاه» است مخالفت کرد و پیشنهاد حذف داد. این لایحه با پیشنهادهای رسیده برای شور دوم به کمیسیون ارجاع شد.
سپس شور اول لایحه سازمان برق ایران و اساسنامه آن مطرح و تصويب شد و در پایان چند گزارش مبنی بر منتفی بودن لوایح مالیاتی که با تصویب لایحه جدید مالیات بر درآمد موضوع آنها منتفی بود مطرح و تصویب گردید.[10]
اعلام مرحله سوم اصلاحات ارضی در خوزستان
اجرای مرحله سوم اصلاحات ارضی در استان خوزستان از امروز آغاز شد در مراسمی که به همین مناسبت با حضور استاندار خوزستان و سرپرستان سازمان اصلاحات ارضی کل کشور انجام گرفت، تیمسار سپهبد ریاحی، وزیر کشاورزی، اسناد مالکیت ۷۲۰۰ خانوار خوزستانی و ۵۸ خانوار زارع یزدی مقیم یزد نو را توزیع کرد.
در این مراسم دکتر بقائی یزدی، نماینده مجلس شورای ملی، گفت: خانوادههایی که در یزدنو گرد آمدهاند هر يك بين ۱۰ تا ۲۰ هکتار زمین به طور رایگان به آنها داده میشود که باید یکدهم آن را به باغ تبدیل نمایند.
آقای مهندس نصر، مدیر کل کشاورزی استان خوزستان، طی گزارشی گفت: اجرای مرحله اول و دوم قانون اصلاحات ارضی، در این استان به پایان رسیده و از امروز مرحله سوم اجرای قانون اصلاحات ارضی جهت افزایش تولیدات کشاورزی این منطقه آغاز میشود.[11]
شوروی در اکتشاف نفت ایران شرکت میکند!
روزنامه «اطلاعات» نوشت: موافقتنامه جدید توسعه همکاریهای اقتصادی و فنی ایران و شوروی پس از شرفیابی به حضور شاهنشاه آریامهر، به وسیله آقایان مهندس اصفیا، مدیر عامل سازمان برنامه، و بایباکوف، معاون نخستوزیر شوروی، در حدود ساعت 8 دیشب به امضا رسید.
پس از امضای موافقتنامه جديد يك اطلاعیه مطبوعاتي به شرح زير انتشار یافت:
بعد از ظهر امروز پروتکل توسعه همکاریهای اقتصادی و فنی بین جناب آقای مهندس اصفیا، مدیر عامل سازمان برنامه، و جناب آقای نیکلای کنستانتینویچ بايباكوف، معاون رئيس شورای وزیران و رئیس کمیته دولتی برنامهریزی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، امضا و مبادله شد.
جناب آقای نیکلای کنستانتینویچ بايباكوف، معاون رئیس شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، و اعضای هیئت نمایندگی دولت شوروی بنا به دعوت جناب آقای صفی اصفیا، مدیر عامل سازمان برنامه ایران، از تاریخ ١٦ تا ۲۷ فروردینماه ١٣٤٦ در ایران بهسر بردند. در موقع اقامت در ایران، جناب آقای بایباکوف و اعضای هیئت به حضور اعليحضرت شاهنشاه آریامهر شرفیاب شدند و با جناب آقای اميرعباس هويدا، نخستوزیر، و جناب آقای صفی اصفیا، مدیر عامل سازمان برنامه، مذاکرات مفصلی به عمل آوردند و با جناب آقای دکتر علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد، و جناب آقای مهندس روحانی، وزیر آب و برق و جناب آقای دکتر جمشید آموزگار، وزیر دارایی، و جناب آقای مهندس خسرو هدایت، قائممقام رئیس هیئتمدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، و جناب آقای مهدی سميعي، رئيس كل بانك مركزى، و سایر مقامات ایرانی ملاقات نمودند.
افزایش صادرات گاز
برحسب پروتکل مزبور طرفین تمایل خود را به افزایش گاز تحویلی تا میزان بیستمیلیارد متر مکعب در سال و همچنین فروش نفت به اتحاد جماهیر شوروی ابراز داشتند و مقرر شد که در این مورد مطالعات لازم صورت گیرد. همچنین موافقت شد در مناطق آزادی از کشور ایران اتحاد جماهیر شوروی و شرکت ملی نفت ایران برای اکتشاف و استخراج نفت همکاری نمایند. ترتیب این همکاری متعاقبا داده خواهد شد.
نسبت به كمك اتحاد جماهیر شوروی به اجرای برنامه چهارم عمرانی کشور موافقت گردید که در رشتههای صنایع و ارتباطات و برق و سدسازی و آبیاری و اکتشاف معادن و ذوب فلزات دولت مذکور احتیاجات طرحهای مشخص و متعددی را تأمین نماید و هزینه را از گاز و نفت تحویلی به اتحاد جماهیر شوروی مستهلك نمايد.
ضمنا موافقت گردید که برای تجهیزات سیلوهای جدید به ظرفیت سیصدهزار تُن و توسعه سیلوهای موجود به ظرفیت هفتادهزار تُن دولت شوروی اعتبار لازم را با بهره 5/ 2 درصد به مدت هشت سال در اختیار دولت ایران قرار دهد.[12]
پینوشتها:
[1] . محمدحسین اسدی به سال 1291ش در بیرجند متولد شد. ادامه تحصیلاتش را در بروکسل تا اخذ دکترای طب پی گرفت. به استخدام وزارت بهداری درآمد و در دانشکده پزشکی مشهد هم به تدریس مشغول شد. او که عضو حزب مردم بود، در دورههای نوزدهم تا بیستوسوم از شهرستان درگز به مجلس شورای ملی راه یافت.
[2] . منوچهر طیبزاده، فرزند خلیل، در سال 1306ش در دماوند به دنیا آمد. وی که به بازرگانی اشتغال داشت، در سال 1335 تقاضای کارت بازرگانی کرد و در این زمان مطرح شد که او عضو رسمی کمیته ایالتی شماره 5 حزب توده بوده است. همچنین وی در سال 1337 به عضویت انجمن ایران و آمریکا درآمد.
[3] . امیرعباس هویدا به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 337.
[4] . سیدعبدالله کریمی معروف به شیخ سنی، از روحانیونی بود که با یاران امام خمینی(ره) در ارتباط بود و همین نزدیکی موجب شده بود تا از طرف ساواک جلب همکاری شود. آیت الله حاج شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی، که از این ارتباط مطلع شده بود، دوستان را نسبت به این مسئله هشدار میداد، کما اینکه در جلسهای که عدهای از روحانیون حضور داشتند، گفت: «شخصی است اهل کردستان به نام عبدالله کریمی که اخیرا عمامه به سرگذاشته و در تهران، سرچشمه، مدرسه محمودیه سکونت دارد. این شخص مأمور سازمان امنیت است و کاملا باید از او پرهیز کرد».
در رابطه با همین هشدارها بود که بخش امنیت داخلی ساواک قم نوشت: «در مورد سیدعبدالله کریمی به مواردی که قبلا به عرض رسید، نظر عالی را معطوف میدارد. آمدن نامبرده به قم دیگر به هیچ وجه به مصلحت نمیباشد. آموزشهای لازم به نامبرده، نهایت ضرورت را دارد».
رک: آیتالله حاج شیخ عبدالکریم ربانی به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، صص 142 و 173.
[5] . آیتالله شیخ شهابالدین اشراقی به روایت اسناد ساواک، ص 211.